«Να ανοίξουμε πρώτα και να τα πούμε μετά, ναι; Θα τα πούμε όλα μετά». Είναι φανερή η αγωνία του προέδρου του Αγροτικού Συνεταιρισμού Στέβιας Καρδίτσας, κ. Γιώργου Κουλοσούσα, πριν από το τελικό πέναλτι. Τρία χρόνια προετοιμάζει ο συνεταιρισμός τη λειτουργία του πρώτου, επί ευρωπαϊκού εδάφους, εργοστασίου παραγωγής γλυκαντικών και προϊόντων στέβιας και όλα κρίνονται από αυτό το Σαββατοκύριακο. «Ξεκινάμε τις πρώτες δοκιμές».
Πρόκειται για την πρώτη στην Ελλάδα μονάδα καθετοποιημένης επεξεργασίας στέβιας που βρίσκεται στον οικισμό Κόμπελο, στο Φανάρι του Δήμου Μουζακίου, στην Καρδίτσα. Εκεί θα παράγονται γλυκοζίτες στεβιόλης, η γλυκαντική ουσία του φυτού, με εκχύλιση ξερών φύλλων τα οποία καλλιεργούνται από τα μέλη του συνεταιρισμού, ενώ από εκεί θα ξεκινάει και η διανομή του τελικού προϊόντος. Η καινοτομία δεν έγκειται απλώς στο τρίπτυχο χωράφι-μεταποίηση-διανομή, που αποτελεί όνειρο για τόσες ενώσεις παραγωγών, ούτε στην καλλιέργεια του φυτού που ξεκίνησε στην Ευρώπη μόλις την άνοιξη του 2012, αλλά και στη μεθοδολογία. Στο πλευρό του Συνεταιρισμού βρέθηκε από την πρώτη στιγμή το Τμήμα Τεχνολόγων του ΤΕΙ Θεσσαλίας, προσφέροντας την απαραίτητη τεχνογνωσία. Η μέθοδος παραγωγής μάλιστα βασίζεται σε πατέντα του Εργαστηρίου Μηχανικής Μεταποίησης που επίσης αποτελεί πανευρωπαϊκή καινοτομία, αφού συνδυάζει υψηλή τεχνολογία μεμβρανών και βιομηχανικής χρωματογραφίας για τον καθαρισμό και την απομόνωση και συμπύκνωση των γλυκοζιτών στέβιας με χρήση υπερκαθαρού νερού και όχι επικίνδυνων οργανικών διαλυτών, αποτέλεσμα πολύχρονης έρευνας στο ίδρυμα. Το τελικό διάλυμα είναι περιεκτικότητας 60% γλυκοζιτών στεβιόλης (σιρόπι) καθαρότητας άνω του 95%.
Η στέβια, ένα θαμνώδες φυτό από την Παραγουάη, συγγενές βοτάνων και λουλουδιών όπως το χαμομήλι, η μαργαρίτα και το ηλιοτρόπιο, αναδεικνύεται σε έξοχη εναλλακτική καλλιέργεια για τους πρώην καπνοπαραγωγούς της περιοχής, αλλά και για όλους τους αγρότες. Η ζήτηση για τις πολύτιμες γλυκαντικές της ουσίες, εναλλακτικές της ζάχαρης, με πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα, βρίσκεται σε άνοδο διεθνώς εδώ και χρόνια. Τα φυσικά της γλυκαντικά, οι γλυκοζίτες στεβιόλης, έχουν έως και 300 φορές πιο γλυκιά γεύση από τη ζάχαρη, χωρίς όμως τις θερμίδες. Σε αντίθεση με άλλα γλυκαντικά, δε, η στέβια είναι αποκλειστικά φυτικής προέλευσης, όπως ακριβώς και η ζάχαρη, αλλά πολύ πιο «λάιτ» αφού απαιτείται ελάχιστη ποσότητα για να επιτευχθεί η γλυκιά γεύση. Επιπλέον μπορεί να καταναλωθεί άφοβα από διαβητικούς και άλλες ομάδες καταναλωτών που προσέχουν την διατροφή τους. Σήμερα την αγορά μονοπωλεί σχεδόν η Κίνα που παράγει προϊόν χαμηλού κόστους. Οι Ελληνες παραγωγοί φιλοδοξούν να εισέλθουν δυναμικά στο παιχνίδι, προτείνοντας ένα προϊόν ανώτερης ποιότητας και φιλικότερο στο περιβάλλον.
Ηταν αυτή η σκέψη που οδήγησε τον Δεκέμβριο του 2012 τους λιγοστούς τότε παραγωγούς στέβιας της περιοχής στην ίδρυση του Αγροτικού Συνεταιρισμού Στέβιας Καρδίτσας, με έδρα το Φανάρι του Δήμου Μουζακίου, με στόχο εκτός από την καλλιέργεια του φυτού της στέβιας, και τη μεταποίησή του για την παραγωγή γλυκοζιτών στεβιόλης. Η περίπτωση του Συνεταιρισμού, που σήμερα αριθμεί 64 μέλη, θεωρείται ήδη αγροτικό success story, αφού μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα κατόρθωσαν κάτι σχεδόν ακατόρθωτο, χρηματοδοτώντας μάλιστα στην αρχή το εγχείρημα με δικούς τους πόρους. Η μονάδα, που είχε ενταχθεί σε πρόγραμμα Leader, εκτιμάται ότι σε ετήσια βάση θα έχει τη δυνατότητα να μεταποιεί 1.000 στρέμματα. Αρχικά καλλιεργήθηκαν 40 στρέμματα, τα οποία με τη δημιουργία αγοράς θα αυξηθούν σε 1.200.
Ηδη, για το τελικό προϊόν έχει εκδηλωθεί μεγάλο ενδιαφέρον από εταιρείες τροφίμων και ποτών σε Ελλάδα και Ευρώπη (Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία). Αρχικά τα προϊόντα του εργοστασίου θα διανέμονται στη χονδρική, ενώ σε δεύτερο χρόνο και στη λιανική.
Πρόσφατα υπεγράφη πρωτόκολλο συνεργασίας μεταξύ του ΤΕΙ Θεσσαλίας και του συνεταιρισμού, στο πλαίσιο του οποίου η ερευνητική ομάδα του εργαστηρίου «Μηχανικής Τροφίμων και Βιοσυστημάτων» του ιδρύματος, με υπεύθυνο τον αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων, κ. Κωνσταντίνο Πετρωτό, θα παρέχει αφιλοκερδώς στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Στέβιας την απαραίτητη τεχνογνωσία και τεχνική υποστήριξη για την ανάπτυξη των προϊόντων στέβιας στο εργοστάσιο.