ΧΙΟΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Ο Hamid Jahanyar έφτασε στη Χίο ως απεσταλμένος του ολλανδικού υπουργείου Αμυνας, στις 12 Ιανουαρίου, για να συμμετέχει στη δύναμη του Frontex στο hotspot του νησιού.
Ως δικηγόρος με εξειδίκευση στο δημόσιο δίκαιο έχει εργαστεί στη διεύθυνση μετανάστευσης. Ομως το βασικό του πλεονέκτημα είναι ότι γνωρίζει την αφγανική διάλεκτο φαρσί και μπορεί εύκολα να ξεχωρίσει από ποια ακριβώς περιοχή της χώρας προέρχεται ένας Αφγανός. Ο Hamid Jahanya έχει ολλανδική υπηκοότητα, αλλά έχει γεννηθεί στο Αφγανιστάν από όπου έφυγε στα 13 του, το 1997, όταν οι Ταλιμπάν εισέβαλαν στην περιοχή τους.
«Εγώ και η οικογένειά μου, έχω άλλους τέσσερις αδελφούς και μία αδελφή, καταφύγαμε στο Πακιστάν. Εκεί ζήσαμε δύο χρόνια με τη μητέρα μας, όταν ο πατέρας μας έφυγε για την Ευρώπη. Αυτός τα κανόνισε όλα και μετά εμείς πήγαμε και τον βρήκαμε στην Ολλανδία, μέσω του προγράμματος οικογενειακής επανένωσης. Τα δύο χρόνια στο Πακιστάν ήταν πολύ δύσκολα, ζούσαμε σε σκηνές που είχαν στήσει τα Ηνωμένα Εθνη, είχε 40 βαθμούς Κελσίου και, επειδή αμέσως μάς ξεχώριζαν ότι ήμασταν ξένοι, μας σταματούσαν συνέχεια στον δρόμο και μας έπαιρναν τα λεφτά», διηγείται ο Hamid, που θα μείνει στη Χίο για άλλους δύο μήνες. Διακόπτει τη συνομιλία μας για να βοηθήσει στη μετάφραση μια Ιταλίδα εκπρόσωπο του ΟΗΕ, που ενημερώνει τους νεοφερμένους στο hotspot της Χίου, χθες το πρωί, για τις επιλογές τους από εδώ και στο εξής, και για τον τρόπο υποβολής αιτήματος ασύλου. Ακόμα και χωρίς να γνωρίζω τη γλώσσα, καταλαβαίνω ότι όλοι ρωτούν πώς θα φτάσουν στα σύνορα με τα Σκόπια. H εκπρόσωπος του ΟΗΕ διευκρινίζει ποιες εθνικότητες μπορούν να περάσουν τα σύνορα, τονίζοντας: «Μέχρι τώρα. Αύριο δεν ξέρουμε».
Η διαδικασία
«Εχουν φτάσει 150 άτομα αλλά περιμένουμε περισσότερους. Εχει καλό καιρό σήμερα», λέει ο συντονιστής του hotspot αντισυνταγματάρχης Χαράλαμπος Λώλος. Λίγα λεπτά αργότερα φτάνουν κάποιοι ακόμα μετανάστες που μπαίνουν στην ουρά, στην είσοδο του hotspot, για να φορέσουν το «πορτοκαλί βραχιολάκι», ένα σημάδι ότι έχουν πάρει τις πρώτες προμήθειες, το οποίο θα φορούν μέχρι να φύγουν από την εγκατάσταση.
O αντισυνταγματάρχης εξηγεί πως στην αρχή πραγματοποιείται το screening από εξειδικευμένα άτομα, έτσι ώστε να γίνει ένας πρώτος διαχωρισμός ανάλογα με την εθνικότητα, που σε πολλές περιπτώσεις σημαίνει διαφορετικά δικαιώματα. Κατόπιν πραγματοποιείται η καταγραφή και ταυτοποίηση, ενώ στη συνέχεια λαμβάνονται ηλεκτρονικά δακτυλικά αποτυπώματα και φωτογραφίες. Τα στοιχεία περνούν άμεσα στην ευρωπαϊκή βάση δεδομένων, μέσω των μηχανημάτων eurodac. Στο τέλος της διαδικασίας όσοι έχουν προσφυγικό προφίλ (κυρίως Σύροι) λαμβάνουν έγγραφο-άδεια διαμονής στη χώρα έως έξι μήνες, ενώ οι υπόλοιποι με το χαρτί που λαμβάνουν από το hotspot έχουν δικαίωμα να παραμείνουν στην Ελλάδα έως έναν μήνα. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα όλοι έχουν δικαίωμα κατάθεσης αιτήματος ασύλου. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους του hotspot στη Χίο: «Δεν υπάρχουν οδηγίες ώστε να κρατούνται κάποιοι. Παίρνουν το χαρτί και φεύγουν με τα πλοία της γραμμής, είτε ακόμα και με αεροπλάνο όσοι έχουν χρήματα».
Το hotspot στη Χίο, στον χώρο του παλαιού εργοστασίου της ΒΙΑΛ, έκταση που αγοράστηκε από τον Δήμο, ολοκληρώθηκε ή μάλλον κτίστηκε σε λιγότερο από δύο μήνες με την επίβλεψη του στρατού. Καταλυτικό ρόλο έπαιξε η οικονομική και υλική βοήθεια που έδωσαν τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ), που έχτισαν στην περιοχή ένα χωριό, όπου μπορούν, όχι μόνο να καταγραφούν και να δεχτούν βοήθεια οι χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που φτάνουν καθημερινά στη Χίο, αλλά και να φιλοξενηθούν σε άριστες συνθήκες πάνω από 1.000 άτομα.
Στην περιοχή μεταφέρθηκαν 67 οικίσκοι που διαθέτουν κοιτώνες, έπιπλα και συστήματα ψύξης-θέρμανσης, ενώ 8 επιπλέον οικίσκοι μετασκευάστηκαν σε χώρους υγιεινής, που είναι πλήρως εξοπλισμένοι με νιπτήρες, λεκάνες και ντουζιέρες με ζεστό νερό. Παράλληλα, επιδιορθώθηκαν και όλες οι ζημιές στο κτιριακό συγκρότημα του παλιού εργοστασίου της ΒΙΑΛ, όπου αντικαταστάθηκαν τα 756 τετραγωνικά μέτρα σπασμένων τζαμιών με πολυκαρμπονικά διάφανα φύλλα.
«Οταν εταιρείες, τοπικές κοινωνίες και το κράτος συνεργάζονται μπορούν να καταφέρουν πολλά. Οι εταιρείες πρέπει να λαμβάνουν μέρος στα προβλήματα της κοινωνίας, να είναι μέσα στην κοινωνία. Εδώ οι άνθρωποι, αντί να τρέχουν να κρυφτούν στις παραλίες και τους βράχους, θα βρουν ένα φαγητό, μια κουβέρτα, μια βοήθεια», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος των ΕΛΠΕ Γρηγόρης Στεργιούλης χθες, πρώτη μέρα επίσημης λειτουργίας του hotspot.