«Αγώνα δρόμου», προκειμένου να ενταχθεί έγκαιρα στο νέο ΕΣΠΑ το σχέδιο για την αναδιοργάνωση της περιοχής του Ασωπού, κάνει η περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Η πρώτη ολοκληρωμένη πρόταση για την περιοχή, που περιλαμβάνει τη δημιουργία βασικών υποδομών όπως δίκτυο και επεξεργασία για τα λύματα των βιομηχανιών, έχει τεθεί στην κρίση του υπουργείου Περιβάλλοντος. Το βασικό πλεονέκτημα του σχεδίου είναι ότι το Δημόσιο καλείται να καλύψει μόνο το ένα τρίτο του κόστους της επένδυσης, ενώ τα υπόλοιπα θα καλυφθούν από την Περιφέρεια, τον τοπικό δήμο και, κυρίως, τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Η πρόταση για την επίλυση του βασικού περιβαλλοντικού προβλήματος του Ασωπού μέσω μιας Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ) παρουσιάστηκε από την περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας τον Οκτώβριο. Εκτοτε, η υπόθεση κινείται με αρκετά ταχείς ρυθμούς: τον Ιανουάριο η Περιφέρεια ενέταξε στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων δύο μελέτες (προϋπολογισμού 1,2 εκατ. ευρώ): τη μελέτη οριοθέτησης του Ασωπού και της ρύπανσης και των επιλογών αποκατάστασής του. Επίσης, προς υπογραφή βρίσκονται οι προγραμματικές συμβάσεις για την ίδρυση και λειτουργία Παρατηρητηρίου Περιβάλλοντος και Παρατηρητηρίου Υγείας.
Κατόπιν όλων αυτών, η Περιφέρεια απέστειλε στον αναπλ. υπουργό Περιβάλλοντος, Γιάννη Τσιρώνη, επίσημη πρόταση για τη χρηματοδότηση του Επιχειρηματικού Πάρκου Εξυγίανσης (εργαλείο που προβλέπεται για ανάλογες περιπτώσεις από την πολεοδομική νομοθεσία) στο πλαίσιο του ΠΕΠ Στερεάς Ελλάδας 2014-2020.
Ποιο είναι το οργανωτικό μοντέλο που προτείνει η Περιφέρεια για την πολεοδομική οργάνωση της περιοχής και την περιβαλλοντική αποκατάστασή της; Σύμφωνα με την επιστολή του περιφερειάρχη, Κώστα Μπακογιάννη, προς τον κ. Τσιρώνη, το έργο θα αναλάβει μια Εταιρεία Ειδικού Σκοπού με μετόχους τις επιχειρήσεις και ανεξάρτητους επενδυτές και τη συμμετοχή της Περιφέρειας και του δήμου Τανάγρας. Με τον τρόπο αυτό, η ανάπτυξη των έργων υποδομής θα αυτοχρηματοδοτηθεί από τους ενδιαφερόμενους μέσω της εισφοράς τους σε χρήμα (την οποία υποχρεωτικά θα καταβάλλουν με την πολεοδόμηση της περιοχής).
Σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της Περιφέρειας, στο Επιχειρηματικό Πάρκο Εξυγίανσης Οινοφύτων περιλαμβάνεται μια σειρά από έργα υποδομής: μια ή δύο μονάδες καθαρισμού βιομηχανικών αποβλήτων (ανάλογα με την έκταση του Πάρκου), δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης ομβρίων και ακαθάρτων, νέα οδοποιία, περιβαλλοντικές υποδομές (λ.χ. κοινόχρηστο πράσινο), ένα διοικητικό κέντρο που θα φιλοξενεί και το Παρατηρητήριο Περιβάλλοντος και διάφορα έργα εξυγίανσης τοπικής κλίμακας.
Σύμφωνα με μια πρώτη εκτίμηση, ο προϋπολογισμός της σχεδιαζόμενης επένδυσης ανέρχεται στα 150 εκατ. ευρώ. «Το ύψος του προϋπολογισμού, σε συνδυασμό με τον χρόνο ολοκλήρωσης των έργων υποδομής και καταβολής της εισφοράς σε χρήμα, σύμφωνα με τη νομοθεσία, οδηγεί σε πλήρες αδιέξοδο τον σχεδιασμό μας, αν η Πολιτεία και οι φορείς της, δηλαδή το ΥΠΕΝ, η Περιφέρεια, το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης και ο δήμος Τανάγρας δεν αναλάβουμε μέρος της ιστορικής μας ευθύνης για ό,τι έγινε ή δεν έγινε στην περιοχή από τις κρατικές και αυτοδιοικητικές δομές διαχρονικά» υποστηρίζει στην επιστολή του ο κ. Μπακογιάννης. Η Περιφέρεια εκτιμά ότι το σχέδιο μπορεί να προχωρήσει αν το Δημόσιο συμβάλλει κατ’ ελάχιστο με 50 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με την περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, η υλοποίηση των έργων υποδομής δεν αφορά μόνο την -άτυπη σήμερα- βιομηχανική περιοχή, αλλά μια ευρύτερη ζώνη στη Βοιωτία όπου βρίσκονται διάσπαρτες βιομηχανίες.
Η πρόταση της Περιφέρειας είναι ο πρώτη συνολική θεώρηση του προβλήματος της περιοχής του Ασωπού, καθώς μέχρι σήμερα οι παρεμβάσεις της Πολιτείας εξαντλήθηκαν σε σημειακές παρεμβάσεις, ή στην επίλυση του προβλήματος ύδρευσης της περιοχής. Μάλιστα, λόγω της σοβαρότητας του προβλήματος είχε προταθεί ακόμα και η μεταφορά των (μη επικίνδυνων) βιομηχανικών αποβλήτων στον βιολογικό καθαρισμό της Μεταμόρφωσης στην Αττική, σχέδιο όμως ιδιαίτερα απαιτητικό (και ενδεχομένως ριψοκίνδυνο) στην υλοποίηση. Στο πλαίσιο των συζητήσεων που είχαν πραγματοποιηθεί, η ΕΥΔΑΠ είχε προεκτιμήσει το κόστος της μονάδας επεξεργασίας βιομηχανικών λυμάτων και του δικτύου αποχέτευσης στα 43,2 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με πρόσφατη ερευνητική εργασία του ΕΜΠ, το 40% των βιομηχανιών στα Οινόφυτα δηλώνει ότι αναθέτει σε αδειοδοτημένους φορείς (εταιρείες) την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων τους, το 24% δηλώνει ότι τα ρίχνει στον Ασωπό, αφού πρώτα τα επεξεργαστούν και το 21% ότι επαναχρησιμοποιεί τα λύματα έπειτα από επεξεργασία. Μόλις το 5% των βιομηχανιών δηλώνει ότι διαθέτει τα απόβλητα σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, ακόμα 5% ότι τα διαθέτει στον υπόγειο υδροφορέα μετά επεξεργασία και τέλος ένα 5% ότι τα διαθέτει επιφανειακά ύστερα από επεξεργασία.