Στα όρια των αντοχών τους βρίσκονται οι τοπικές κοινωνίες από τα προβλήματα που έχουν προκληθεί από τη διαχείριση του προσφυγικού σε hotspots, Ειδομένη και Πειραιά, ενώ αναπτύσσεται μια ιδιότυπη (και επικίνδυνη) διελκυστίνδα. Πολλοί καλούμενοι «αλληλέγγυοι» συμβουλεύουν τους πρόσφυγες να μη συμμορφώνονται με τις οδηγίες της Πολιτείας και των αρμόδιων οργάνων. Από την άλλη πλευρά, ακραία στοιχεία συσπειρώνουν τους κατοίκους –βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος εξαιτίας της ανασφάλειας– με αίτημα την άμεση απομάκρυνση των μεταναστών και προσφύγων από τη χώρα, με κάθε τρόπο. Από τύχη και μόνο έως σήμερα δεν είχαμε περισσότερα «ακόμα σοβαρά επεισόδια» σημείωναν, απόγευμα Παρασκευής, οι αστυνομικές αρχές στα νησιά.
Στο λιμάνι του Πειραιά όπου όποιος θέλει φορά ένα φωσφοριζέ γιλέκο, και αυτοανακηρύσσεται εθελοντής χωρίς κανένα έλεγχο, την Τετάρτη μετανάστες αντέδρασαν βίαια υψώνοντας στα χέρια ένα βρέφος προς τους λιμενικούς και πραγματοποιώντας καθιστική διαμαρτυρία όταν ενημερώθηκαν ότι πρέπει να φύγουν από τον «καταυλισμό» που έχουν στήσει. Μια ημέρα νωρίτερα «αλληλέγγυοι» μοίρασαν φυλλάδια στα αραβικά με τα οποία προέτρεπαν τους 5.000 ανθρώπους που εδώ και περισσότερες από 40 ημέρες διαμένουν στους επιβατικούς σταθμούς και σε σκηνές, να μην εγκαταλείψουν το λιμάνι και να μη μεταβούν στους οργανωμένους χώρους φιλοξενίας. Ταυτόχρονα οι συνθήκες επιβαρύνονται διαρκώς, ειδικά μετά την άνοδο της θερμοκρασίας, ενώ είναι διάχυτη η απουσία του κράτους στον Πειραιά.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί είναι όσα συνέβησαν τα ξημερώματα της προηγούμενης Πέμπτης προς Παρασκευή στην προσπάθεια να εκκενωθεί το λιμάνι στη Χίο, όπου εδώ και μια εβδομάδα βρίσκονταν μετανάστες και πρόσφυγες, παρεμποδίζοντας το δέσιμο των πλοίων. Πρόκειται για 150 άτομα που είχαν φύγει ανοίγοντας μια τρύπα στο συρματόπλεγμα από το hotspot του νησιού. Οι αντιδράσεις για την κατάσταση στο λιμάνι ήταν ιδιαίτερα έντονες από κατοίκους και εμπορικούς φορείς που δεν είχαν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν προμήθειες. Το βράδυ της προηγούμενης Πέμπτης δυνάμεις του λιμενικού, της αστυνομίας αλλά και εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης της πόλης βρέθηκαν στο λιμάνι της Χίου προκειμένου να μεταφέρουν τους πρόσφυγες και μετανάστες σε άλλο σημείο φιλοξενίας κοντά στην πόλη στην αίθουσα του ΔΗΠΕΘΕ, χώρος που είχε χρησιμοποιηθεί ξανά την εποχή των μεγάλων προσφυγικών ροών πέρυσι το καλοκαίρι. Ομως λίγο πριν πραγματοποιηθεί η μεταφορά στο λιμάνι βρέθηκε ομάδα «Αλληλέγγυων» που παρενέβη για να μην ολοκληρωθεί η επιχείρηση. Οι αστυνομικές αρχές βρέθηκαν να προσπαθούν να πείσουν τους αυτόκλητους προστάτες τους, αντί τους μετανάστες, ότι ο χώρος που θα μεταφερθούν είναι ασφαλής και καλύτερος για όλους.
Προσαγωγές, αλλά…
Σε ερώτηση της «Κ» όσον αφορά την προσαγωγή αυτών των ατόμων, η απάντηση αστυνομικών πηγών ήταν ότι με αυτό τον τρόπο δεν λύνεται το πρόβλημα. «Θα γίνει η προσαγωγή και σε λίγες ώρες θα αφεθούν ελεύθεροι και θα κάνουν πάλι τα ίδια. Αν δημιουργηθεί οποιοδήποτε επεισόδιο θα κατηγορήσουν τις αστυνομικές αρχές για κακή συμπεριφορά προς τους πρόσφυγες…» τονίζουν. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, αρκετά μέτρα πιο μακριά από την επιχείρηση παρακολουθούσαν άτομα που πρόσκεινται στη Χρυσή Αυγή, στο νησί, οι οποίοι μάλιστα συνοδεύονταν και από αρκετούς κατοίκους.
Στη Σάμο, μετανάστες απειλώντας με μαχαίρια και σπασμένα μπουκάλια βγήκαν από την κεντρική πύλη του hotspot και έφτασαν στην παραλιακή οδό με τη συνοδεία αστυνομικών δυνάμεων. Νωρίτερα ομάδες «αλληλέγγυων» τους είχαν παροτρύνει να προσπαθήσουν να «αποδράσουν».
Στη Λέσβο όπου παραμένουν 3.605 πρόσφυγες και μετανάστες, την ίδια ημέρα «αλληλέγγυοι» πήδηξαν στη θάλασσα για να εμποδίσουν την επιστροφή 60 ατόμων στην Τουρκία στο πλαίσιο της εφαρμογής της συμφωνίας της 20ής Μαρτίου. Στη Λέρο στο hotspot παρέμεναν μόνο 90 άτομα, οπότε αποφασίστηκε η μεταφορά 250 προσφύγων και μεταναστών από τη Χίο ώστε να υπάρξει αποσυμφόρηση. Ομως κατά την άφιξή τους στο λιμάνι του νησιού σημειώθηκαν επεισόδια, ενώ ο δήμαρχος της πόλης, Μιχάλης Κόλλιας προανήγγειλε δυναμικές κινητοποιήσεις και δήλωσε ότι εξαπατήθηκε από την κυβέρνηση καθώς δέχθηκε να δημιουργηθεί η δομή στο νησί «υπό την προϋπόθεση η φιλοξενία και η ταυτοποίηση να γίνεται μέσα σε λίγες ημέρες». Είναι χαρακτηριστικό ότι ο δήμαρχος είχε φανεί πολύ περισσότερο διαλλακτικός στις αρχές του χρόνου όσον αφορά την παρουσία προσφύγων στο νησί, διαβλέποντας ότι θα υπάρξει οικονομική βοήθεια για τη φιλοξενία. Ομως, υπό το βάρος των αντιδράσεων των κατοίκων αποφάσισε να σκληρύνει τη στάση του.
Βόλτες, ψώνια και… ροδάκινα
Επαρχιακός δρόμος Πολυκάστρου-Κιλκίς, χωριό Νέα Καβάλα. Από το κατάστημα μεγάλης αλυσίδας σούπερ μάρκετ βγαίνουν γυναίκες με μαντίλες στο κεφάλι, κρατώντας στα χέρια τσάντες με ψώνια. Στην άκρη του δρόμου κόβουν βόλτες μελαψοί νεαροί, ενώ κάποιοι άλλοι πίνουν τον καφέ τους στο καφενείο του χωριού. Είναι πρόσφυγες και μετανάστες από το κέντρο φιλοξενίας που λειτουργεί εκεί. Μερικά χιλιόμετρα παραπάνω, στο χωριό Χέρσο, ένα δεύτερο κέντρο φιλοξενεί γύρω στους τρεις χιλιάδες Σύρους, Αφγανούς, Ιρακινούς, Μαροκινούς κ.ά.
Στα ψιλικατζίδικα, τις ψησταριές και τα καφέ των Νέων Διαβατών στη Θεσσαλονίκη μπαινοβγαίνουν πρόσφυγες από το εκεί κέντρο φιλοξενίας και στην γραφική παραλία της πόλης τα απογεύματα μαζί με τους ντόπιους απολαμβάνουν τον περίπατό τους και στιγμές χαλάρωσης ζευγάρια από τη Μέση Ανατολή.
Πρόσφυγες και μετανάστες από τα κέντρα φιλοξενίας αρχίζουν να «ξεμυτίζουν» σιγά σιγά στις τοπικές κοινωνίες και να αφήνουν τον οβολό τους.
Πολλοί εξ αυτών αρχίζουν να συμφιλιώνονται με την ιδέα της μακρόχρονης παραμονής τους στην Ελλάδα και προσπαθούν να οργανώσουν την καθημερινότητά τους ακόμα και εντός των κέντρων, εφοδιαζόμενοι τα απαραίτητα από τις τοπικές αγορές που διανύοντας βαρύ «χειμώνα» λόγω κρίσης αισθάνονται να ανασαίνουν κάπως. Οσο περνάει ο καιρός και δεν διαφαίνεται προοπτική να ανοίξουν τα σύνορα, στη σκέψη αρκετών αγροτών στη Μακεδονία έρχονται οι πρόσφυγες που θα έχουν ανάγκη από δουλειά. Η συγκομιδή των ροδάκινων, των σπαραγγιών αλλά και άλλων καλλιεργειών πλησιάζει και οι Ελληνες παρά την οικονομική κρίση δεν δείχνουν, ούτε και φέτος, ιδιαίτερα πρόθυμοι να ανταποκριθούν στο κάλεσμα των συνεταιριστικών φορέων και των βιομηχανιών για εποχική εργασία.