Mικρά παιδιά παίζουν με τα θραύσματα γυαλιών από την τζαμαρία που έσπασαν οι ενήλικες για να μπορούν να αναπνεύσουν. Το θερμόμετρο στην αίθουσα αφίξεων του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού δείχνει 38 βαθμούς τις τελευταίες ημέρες. Ενας τετράχρονος διασχίζει με ταχύτητα τη λεωφόρο Ποσειδώνος σπρώχνοντας ένα καρότσι με ένα μωρό που κλαίει σπαραχτικά. Ενας άντρας γύρω στα 25 πλένει τα ρούχα του με λιγοστό νερό, ενώ εκατοντάδες άλλοι περιμένουν στην ουρά για να κάνουν μπάνιο στα ελάχιστα ντους.
Στο Ελληνικό
Εικόνες καθημερινής πραγματικότητας από το Ελληνικό, την προσωρινή δομή φιλοξενίας –η «Ειδομένη» της Αττικής– όπου διαμένουν εδώ και μήνες πρόσφυγες και μετανάστες, κυρίως Αφγανοί, Ιρακινοί και Μαροκινοί, σε ασφυκτικές και άκρως επικίνδυνες συνθήκες. Συνολικά πάνω από 6.000 άτομα, μεταξύ των οποίων 1.000 περίπου παιδιά, παραμένουν σε χώρους εντελώς ακατάλληλους για φιλοξενία, αφού δεν υπάρχουν παρά ελάχιστες τουαλέτες και ντους και οι περισσότεροι κοιμούνται στο δάπεδο.
Ο μεγάλος συνωστισμός ανθρώπων διαφορετικών εθνικοτήτων και με διαφορετικές ανάγκες στον χώρο του πρώην αεροδρομίου, σε εντελώς ακατάλληλες συνθήκες, σε συνδυασμό με την έλλειψη επαρκούς φύλαξης –η αστυνομία περιορίζεται στον ρόλο του παρατηρητή, και επιτρέπεται η είσοδος σε οποιονδήποτε χωρίς κανέναν έλεγχο– δημιουργεί εκρηκτικό μείγμα.
«Στην εγκατάσταση έχει εντοπιστεί διακίνηση ουσιών και άλλες έκνομες πράξεις. Οι καβγάδες είναι καθημερινό φαινόμενο. Ομως το κυριότερο είναι ότι δεν υπάρχει καμία ασφάλεια για τους χιλιάδες ανθρώπους μέσα στις αθλητικές εγκαταστάσεις, και κυρίως για τα παιδιά», τονίζει άνθρωπος της τοπικής αυτοδιοίκησης του Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης.
Το επικίνδυνο των συνθηκών επεσήμανε με επιστολή της η εταιρεία Ελληνικό Α.Ε. την προηγούμενη εβδομάδα. «Το τελευταίο χρονικό διάστημα η κατάσταση στις παραχωρούμενες εγκαταστάσεις άλλα και πέριξ αυτών έχει πλέον καταστεί ανεξέλεγκτη και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για όλους τους εμπλεκόμενους», επισημαίνεται συμπληρώνοντας ότι «ο αριθμός των φιλοξενουμένων ξεπερνά τις αντικειμενικές δυνατότητες φιλοξενίας της εγκατάστασης, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται ακραίες και άκρως επικίνδυνες καταστάσεις». Η σύμβαση-συμφωνία που είχαν υπογράψει το ΤΑΙΠΕΔ και η Ελληνικό Α.Ε. με το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής για παραχώρηση τμήματος των εγκαταστάσεων προ τριμήνου έληξε στο τέλος Μαρτίου, ωστόσο 6.000 άτομα παραμένουν.
Στον Πειραιά
Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα με τον γενικό γραμματέα Μεταναστευτικής Πολιτικής Βασίλη Παπαδόπουλο, σύμφωνα με πληροφορίες, το Ελληνικό τέθηκε τρίτο κατά σειρά στις προτεραιότητες της κυβέρνησης. Προέχει η εκκένωση του Πειραιά πριν από το Πάσχα, αλλά και της Ειδομένης. Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, η κυβέρνηση σχεδιάζει τη δημιουργία ακόμα 19 χώρων φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, όπου θα μπορέσουν να μετακινηθούν όσοι βρίσκονται στα τρία συγκεκριμένα σημεία.
Τις τελευταίες ημέρες γίνονται προσπάθειες να μετακινηθούν όσοι παραμένουν στον Πειραιά αλλά και… να μην αντικατασταθούν με άλλους. Η προσπάθεια της κυβέρνησης να διαδοθεί ότι στο νέο κέντρο φιλοξενίας στον Σκαραμαγκά οι συνθήκες είναι καλές απέδωσε περισσότερο από το αναμενόμενο. Το μήνυμα μεταφέρθηκε γρήγορα μέσω κοινωνικών δικτύων, με αποτέλεσμα πρόσφυγες και μετανάστες από άλλες δομές να πηγαίνουν στον Πειραιά για να τους μεταφέρουν στον Σκαραμαγκά. Προχθές το Λιμενικό Σώμα ξεκίνησε διαδικασία σφράγισης των εγγράφων όσων βρίσκονται στους επιβατικούς σταθμούς στον Πειραιά, ώστε να μην έρθουν και άλλοι. Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται η δομή στον Σκαραμαγκά να βρίσκεται σε πλήρη λειτουργία.
Στην Ειδομένη
Οσον αφορά την Ειδομένη, ο καταυλισμός, σύμφωνα με τους Γιατρούς του Κόσμου, τείνει να μετατραπεί στη φαβέλα της Ευρώπης, καθώς η διαμονή των ανθρώπων εκεί –παραμένουν πάνω από 11.000– παίρνει μορφή μόνιμης εγκατάστασης. Κάποιοι φτιάχνουν σπιτικό στις σκηνές με τις συμβουλές των «αλληλέγγυων», που τους ωθούν να παραμείνουν, προκειμένου να πιέσουν τις ευρωπαϊκές χώρες να ανοίξουν τα σύνορα! Ωστόσο, ειδικά όσο οι θερμοκρασίες αυξάνονται, ο κίνδυνος για την υγεία των ανθρώπων που παραμένουν είναι εξαιρετικά μεγάλος.
Μεταφορά σε δομές που… δεν υπάρχουν
Ενα ακόμα στοιχείο αναμένεται να προστεθεί στο έτσι και αλλιώς δύσκολο παζλ της αντιμετώπισης του προσφυγικού. Εντός των επόμενων ημερών λήγει η προθεσμία παραμονής στα hotspots για όσους έφθασαν την εβδομάδα μετά την 20ή Μαρτίου και κατέθεσαν αίτημα ασύλου. Οσοι έχουν συμπληρώσει ένα μήνα παραμονής χωρίς να έχει εξεταστεί το αίτημά τους για άσυλο, τόσο σε πρωτοβάθμιο όσο και σε δευτεροβάθμιο επίπεδο, θα πρέπει να «ελευθερωθούν» και να φύγουν από τις κλειστές δομές στα hotspots στα νησιά λαμβάνοντας σχετικό έγγραφο.
Σύμφωνα με τον νόμο, σε εφαρμογή της συμφωνίας που κατήρτισε και ψήφισε η κυβέρνηση θα πρέπει να μεταφερθούν στην ενδοχώρα και να φιλοξενηθούν σε δομές που όμως δεν υπάρχουν. Ο συγκεκριμένος νόμος θέτει εξαιρετικά αυστηρούς χρονικούς περιορισμούς στη διοίκηση για την εξέταση των αιτημάτων ασύλου, σε «μια προσπάθεια να προστατευθούν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες από τις καθυστερήσεις της ελληνικής γραφειοκρατίας». Την ίδια στιγμή, ωστόσο, τα αυστηρά χρονοδιαγράμματα του νόμου μπορεί στην πράξη να δημιουργήσουν πολλά προβλήματα, αφού στην Ελλάδα δίνεται η δυνατότητα σε όποιον απορριφθεί το αίτημα ασύλου τελεσιδίκως να προσφύγει στο δικαστήριο για παραβίαση της τυπικής διαδικασίας όπως την ορίζει ο νόμος. Εφόσον βρεθεί παράλειψη, ο μετανάστης μπορεί να υποβάλει εκ νέου αίτημα.