Τρεις ξεχωριστές κατηγορίες «αλληλέγγυων», με διαφορετικά χαρακτηριστικά και επιδιώξεις, αναδεικνύονται από την ανάλυση των γεγονότων των τελευταίων ημερών, αλλά και της περιόδου από την αρχή της προσφυγικής κρίσης έως σήμερα. Η πρώτη απασχολεί τις τελευταίες ημέρες το αστυνομικό ρεπορτάζ. Πρόκειται για νεαρούς, κατά κύριο λόγο Δυτικοευρωπαίους, οι οποίοι έχουν συγκεντρωθεί στην Ειδομένη, στο μεγαλύτερο ευρωπαϊκό «μέτωπο» στον πόλεμο, όπως τον αντιλαμβάνονται, μεταξύ προσφύγων και Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες, είναι εκείνοι οι οποίοι, «ρομαντικά σκεπτόμενοι», οργάνωσαν το περιβόητο «ντου» στα σύνορα με τα Σκόπια, την απερίσκεπτη κίνηση που είχε τα γνωστά αποτελέσματα. Στην εν λόγω δράση ενεπλάκησαν και διακινητές που είδαν ευκαιρία για εύκολο χρήμα.
Η ομάδα της Υπατίας
Η δεύτερη κατηγορία «αλληλέγγυων» μοιάζει πιο οργανωμένη. Εικάζεται ότι ήταν αυτή πίσω από το διαμοίρασμα του περίφημου εντύπου που πληροφορούσε τους πρόσφυγες ότι σύντομα θα ανοίξουν τα σύνορα, καλώντας τους στην ουσία να παραμείνουν στην Ειδομένη. Μπορούμε να τους ορίσουμε ως αριστερή αντιπολίτευση στην κυβέρνηση. Πρόκειται κυρίως για Ελληνες ακτιβιστές, πολλοί από τους οποίους είχαν συμμετάσχει πριν από χρόνια στα γεγονότα της Υπατίας. Αρκετοί σήμερα έχουν ταχθεί εναντίον της κυβέρνησης, πιστεύοντας ότι έχει γίνει «μνημονιακή». Κάποιοι από αυτή την ομάδα θεωρούν ότι οι πρόσφυγες πρέπει να παραμείνουν σε Πειραιά και Ειδομένη, περίπου ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Σύμφωνα με το σκεπτικό τους, εφόσον η δράση τους τότε στην Υπατία είχε ως αποτέλεσμα οι μετανάστες να λάβουν τελικά άδεια παραμονής, γιατί να μη γίνει το ίδιο και τώρα;
Δίχως ίσως να το αντιλαμβάνονται, όμως, εξυπηρετούν την κυβέρνηση. «Εχετε αναρωτηθεί ποιον συμφέρει να μένουν οι πρόσφυγες στην Ειδομένη;» αναφέρει στην «Κ» αλληλέγγυα με μεγάλη δράση σε Πειραιά και Λέσβο. Πράγματι, αυτή τη στιγμή οι κρατικές αρχές είναι αδύνατον να «βολέψουν» 15.000 ανθρώπους σε άλλες δομές. «Μπορεί μια ομάδα αλληλέγγυων να πείθει τόσες χιλιάδες ανθρώπους; Και, όμως, με κάποιο τρόπο συντηρείται η ελπίδα ότι θα ανοίξουν τα σύνορα».
Οι μεμονωμένοι
Η τρίτη κατηγορία «αλληλέγγυων» είναι και η πολυπληθέστερη. Είναι οι μεμονωμένοι εθελοντές, κάθε ηλικίας, που ανταποκρίθηκαν στο εσωτερικό κάλεσμα να προσφέρουν βοήθεια, ό,τι μπορούν, στον πληθυσμό που δοκιμάζεται. Είναι αυτοί για τους οποίους τα στελέχη των «μεγάλων» ΜΚΟ μιλούν με απόλυτο σεβασμό: «Ο,τι κι αν λένε, χωρίς τους αλληλέγγυους, θα είχαμε χάος», λέει στην «Κ» μέλος ιατρικής ΜΚΟ. Μπορεί μεμονωμένοι «αλληλέγγυοι» ή συγκεκριμένες πρωτοβουλίες να διαφωνούν πολιτικά με οργανώσεις, να είναι για παράδειγμα ενάντια στις δωρεές από ιδιωτικά κεφάλαια, αλλά άφησαν τις διαφορές στην άκρη για τον κοινό σκοπό. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι να αναλάβει ο στρατός τη σίτιση των προσφύγων του Πειραιά, κάθε βράδυ μέλη ΜΚΟ, ξένοι εθελοντές, «αλληλέγγυοι» της «Πανπειραϊκής» και όλοι όσοι δρούσαν στο σημείο συντονίζονταν τηλεφωνικά και διά ζώσης για τις ανάγκες της επόμενης ημέρας.
«Ηταν πολύ δυνατή εμπειρία αυτή που ζήσαμε στον Πειραιά όλο αυτό το διάστημα», λέει στην «Κ» ο Ντίνος Μαχαίρας, διευθυντής της οργάνωσης «Γη», που κατέβηκε στο λιμάνι τον Φεβρουάριο για να μοιράσει φαγητό και βρέθηκε, όταν έκλεισαν τα σύνορα, να σιτίζει όλο τον πληθυσμό της Ε2 έχοντας μεταφέρει στο σημείο 20 καζάνια και 20 φιάλες υγραερίου (πρόσφερε συνολικά 110.000 μερίδες φαγητού). «Είναι εντυπωσιακό το πώς μια κοινωνία μέσα από συλλογικότητες και συνεργασία μπορεί να αντεπεξέλθει σε μια κρίση». Οπως αναφέρει, όταν κατέβηκαν στον Πειραιά, ήταν ήδη εκεί η «Πανπειραϊκή», συλλογικότητα των «αλληλέγγυων». «Αν δεν ήταν αυτή η ομάδα εξαρχής εκεί να σηκώσει τα μανίκια, θα είχαμε μεγάλα προβλήματα. Και η ομάδα αυτή ήταν ανοιχτή να έρθουν και άλλοι, να προσφέρουν με τις δικές τους δυνάμεις και know how».
«Ολα τα δεινά, αλλά και όλα τα καλά, έχουν προκύψει από την κρατική ανεπάρκεια», σημειώνει ενδεικτικά αλληλέγγυα της Λέσβου. «Ετσι προέκυψε το κίνημα της αλληλεγγύης, το πιο συγκινητικό πράγμα στον κόσμο. Προφανώς, αν κάποιος είναι άσχετος και έχει εμμονή κατά των ΜΚΟ μπορεί να προκαλέσει ζημιά. Θα κάνει έλεγχο ακόμη και στις γυναίκες που έρχονται να πλέξουν. Αλλά αυτές είναι οι δύο όψεις του νομίσματος. Είναι τα προβλήματα της δημοκρατίας, αλλά, ως γνωστόν, δεν ξέρουμε κάτι καλύτερο απ’ αυτή».