Μεσημέρι Μεγάλης Τετάρτης, με θέα το κρουαζιερόπλοιο «Costa Deliziosa» που έχει δέσει στο λιμάνι του Πειραιά, 14 Σύροι πρόσφυγες γονατίζουν σε μια μοκέτα που έστρωσαν στον προβλήτα και προσεύχονται σιωπηλά. Στο κτίριο πίσω τους, στην Πέτρινη Αποθήκη του λιμανιού, ένας συμπατριώτης τους προσπαθεί για ακόμη μία ημέρα να κάνει υπομονή. Θέλει να ενταχθεί στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων, αλλά εδώ και τουλάχιστον έναν μήνα η αίτησή του δεν έχει εξεταστεί.
«Προσπαθώ να επικοινωνήσω μέσω Skype στο κινητό μου τηλέφωνο με την Υπηρεσία Ασύλου, όπως μας έχουν πει, για να κλείσω ραντεβού. Καθημερινά τους καλώ, όμως ακόμη δεν έχω καταφέρει να μιλήσω», λέει στην «Κ» ο 29χρονος Αμπντουλραχμάν Αζίν. Σπούδασε Ιατρική στη συριακή πόλη Λαττάκεια και κουβαλάει μαζί του πέρα από το διαβατήριό του και το πτυχίο του για να πιστοποιήσει την καταγωγή και την ακαδημαϊκή πορεία του.
Δύο αδέρφια του ζουν ήδη στη Γερμανία. Αυτός είναι και για τον ίδιο ο επιθυμητός προορισμός, γνωρίζει όμως ότι με το πρόγραμμα μετεγκατάστασης μπορεί να καταλήξει σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Δεν με πειράζει», λέει. «Αρκεί να μου παρέχει τα βασικά εφόδια για να μπορέσω έπειτα να χτίσω τη ζωή μου».
Στην Πέτρινη Αποθήκη του λιμανιού από τις αρχές Μαρτίου μένουν σχεδόν 400 πρόσφυγες και μετανάστες. Κάθε σπιθαμή γης έχει καλυφθεί από αντίσκηνα. Πάνω από αυτά σε σύρματα, που σε κάποια σημεία πλέκονται σαν ιστοί αράχνης, απλώνεται η καθημερινή μπουγάδα. Κάποιοι από τους Αφγανούς που μένουν σε αυτόν τον ανεπίσημο καταυλισμό αναζητούν διακινητές για να συνεχίσουν το ταξίδι τους, βλέποντας ότι δεν μπορούν λόγω εθνικότητας να περιληφθούν στο πρόγραμμα ασύλου και μετεγκατάστασης. Αντίθετα, οι περισσότεροι Σύροι επιλέγουν να παραμείνουν εκεί, αρνούμενοι να μεταφερθούν σε κέντρα φιλοξενίας που θα βρίσκονται μακριά από την Αθήνα. «Φοβούνται μήπως χάσουν το ραντεβού τους με την Υπηρεσία Ασύλου», λέει ο Αζίν. «Είμαστε όμως υπομονετικοί εμείς οι Σύροι. Ολα αυτά τα χρόνια περάσαμε και αντέξαμε πολλά».
Εφόσον καταφέρει ο 29χρονος να κλείσει μέσω Skype ραντεβού με την Υπηρεσία Ασύλου, θα κληθεί να καταθέσει τα χαρτιά του και να δώσει συνέντευξη σε ειδικό χειριστή. Ο μεγάλος όγκος όμως αντίστοιχων αιτημάτων καθυστερεί την εξέτασή τους, ενώ την ίδια στιγμή το πρόγραμμα μετεγκατάστασης προχωράει με πολύ αργούς ρυθμούς. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, μέχρι τις 26 Απριλίου είχαν μετεγκατασταθεί 864 πρόσφυγες από την Ελλάδα. Αριθμός που υπολείπεται κατά πολύ από τις 66.400 θέσεις που πρέπει να καλυφθούν.
Οι καθυστερήσεις
«Το πρόγραμμα αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις. Δεν βρισκόμαστε ακόμη στο επιθυμητό επίπεδο», λέει στην «Κ» σε τηλεφωνική επικοινωνία από τη Μάλτα ο Ζαν-Πιερ Σκεμπρί, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Ασυλο (EASO). Σήμερα 60 στελέχη της υπηρεσίας συνδράμουν τις ελληνικές αρχές στη διαχείριση των αιτημάτων ασύλου στην ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ άλλοι συνάδελφοί τους έχουν σταλεί στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Σύμφωνα με την τελευταία αναφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στόχος είναι μέχρι τα μέσα Μαΐου να εξετάζονται περίπου 200 αιτήσεις ασύλου την ημέρα.
Η EASO έχει ζητήσει από χώρες της Ε.Ε. να διαθέσουν 472 χειριστές υποθέσεων ασύλου και 400 διερμηνείς, αλλά μέχρι στιγμής, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι απεσταλμένοι δεν ξεπερνούν και στις δύο ειδικότητες μαζί τους 200. «Προσπαθούμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε και προσπαθούμε να επιταχύνουμε τις διαδικασίες», λέει ο κ. Σκεμπρί.
Σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης ο αιτών πρέπει να υποβάλει ένσταση μέσα σε πέντε ημέρες. Στελέχη του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, που βρίσκονται στη Λέσβο και στη Σάμο, λένε στην «Κ» ότι αρκετός κόσμος εκφράζει ενδιαφέρον για συμμετοχή στο πρόγραμμα εθελοντικού επαναπατρισμού. Ωστόσο, για την ώρα περιμένουν να δουν την κατάληξη των αιτήσεων ασύλου που έχουν κάνει.
Πίσω, στην Πέτρινη Αποθήκη του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς, κάποιοι συμπατριώτες του Αζίν δεν αποκλείουν ακόμη και την επιστροφή στη δική τους πατρίδα. Οπως ο Αχμέντ, που μένει με τον γιο του σε αντίσκηνο δίπλα στην οικογένεια του Αζίν. «Κοίτα πού κοιμόμαστε», λέει και δείχνει το πάτωμα. «Θέλω να πάω στην Ευρώπη ή να γυρίσω στη Συρία».