Oι επιστροφές μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία, βάσει των οριζομένων από τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας, έχουν σταματήσει εδώ και αρκετές εβδομάδες γιατί… δεν υπάρχουν άτομα που να μπορούν να επιστραφούν. Σχεδόν όλοι όσοι βρίσκονται στα hotspots στα ελληνικά νησιά, περίπου 8.000 άτομα, έχουν εκφράσει βούληση για την κατάθεση αιτήματος ασύλου, οπότε οι επιστροφές έχουν σταματήσει έως ότου εξεταστούν τα σχετικά αιτήματα, διαδικασία που προχωρεί με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς. Την επόμενη εβδομάδα, σύμφωνα με πληροφορίες, σχεδιάζεται η επιστροφή στην Τουρκία περίπου 100 ατόμων, οι οποίοι είτε επιθυμούν να επιστρέψουν είτε δεν έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου. Η διαδικασία του ασύλου που έχει μπλοκάρει και τις επιστροφές δημιουργεί ιδιαίτερο πρόβλημα, καθώς στα νησιά παραμένει μεγάλος αριθμός ατόμων ενώ συνεχίζονται καθημερινά οι μεταναστευτικές ροές, έστω λίγες δεκάδες άτομα.
Μέχρι στιγμής στα νησιά έχουν καταγραφεί περίπου 600 αιτήσεις ασύλου από Σύρους (από τα 8.000 άτομα) και έχουν εξεταστεί οι μισές, δεδομένου ότι άνθρωποι από την ελληνική και την ευρωπαϊκή υπηρεσία ασύλου έφθασαν στα νησιά λίγο πριν από το Πάσχα. Ελαβαν άσυλο 187 άτομα ενώ απορρίφθηκαν περίπου 100 οι οποίοι ωστόσο –όπως έχουν το δικαίωμα– κατέθεσαν προσφυγή για την εξέταση του αιτήματός τους από δευτεροβάθμια επιτροπή. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δευτεροβάθμιες επιτροπές εξέτασης των αιτημάτων ασύλου δεν λειτουργούσαν εδώ και ενάμιση χρόνο (εκκρεμούσε σχετική νομοθεσία) ενώ ο νόμος που ψηφίστηκε σε εφαρμογή της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας προβλέπει τη σύστασή τους. Οπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, θα χρειαστούν μήνες για να συγκροτηθούν αυτές οι επιτροπές καθώς προβλέπεται ότι πρέπει να γίνει διαγωνισμός και φυσικά να ακολουθήσει εκπαίδευση. Στο μεταξύ, χρησιμοποιούνται οι αντίστοιχες επιτροπές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη ώστε να προχωρήσει η διαδικασία. «Τυπικά πριν από το Πάσχα θα έπρεπε να έχουν βγει κάποιες αποφάσεις σε δεύτερο βαθμό (ο νόμος ορίζει χρονικό περιθώριο 14 ημέρες) αλλά εφόσον πρόκειται για ανεξάρτητες επιτροπές, δεν μπορεί κάποιος να παρέμβει», αναφέρει αξιόπιστη πηγή.
Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, υπάρχουν εισηγήσεις που ζητούν να ξεκινήσει η εξέταση των αιτημάτων ασύλου από τις εθνικότητες που δεν έχουν προσφυγικό προφίλ (το 35% όσων βρίσκονται στα νησιά είναι Σύροι) και άρα η απόφαση θα μπορεί να ληφθεί σε συντομότερο χρονικό διάστημα, προκειμένου να ξεκινήσουν και πάλι οι επιστροφές.
Εως σήμερα από τις 20 Μαρτίου έχουν επιστραφεί στην Τουρκία συνολικά 325 πρόσφυγες και μετανάστες, από Πακιστάν (240), Αφγανιστάν (42), Ιράν (10), Ινδία (7), Ιράκ, Κονγκό, Μπανγκλαντές (5), Σρι Λάνκα (4), Συρία (2, με αίτημα οικειοθελούς αναχώρησής), Αίγυπτο, Ακτή Ελεφαντοστού, Μαρόκο, Σομαλία, Παλαιστίνη (1).