Διαλυτικά φαινόμενα εμφανίζει πλέον το δικαστικό σύστημα της χώρας, καθώς η πολύμηνη αποχή των δικηγόρων επέφερε νέο βαρύ πλήγμα στη λειτουργία της δικαιοσύνης, μεγεθύνοντας τα υπάρχοντα προβλήματα και τις παθογένειες που υπήρχαν επί δεκαετίες. Χιλιάδες υποθέσεις πάσης φύσεως, για διατροφές και επιμέλειες παιδιών, μισθώσεις ακινήτων, λύση συμβάσεων από εμπορικές ή άλλες συναλλαγές, ποινικά για αδικήματα σοβαρά ή λιγότερο σοβαρά, δεν εκδικάζονται από την αρχή του έτους, τότε που η αποχή των δικηγόρων ξεκίνησε ως αντίδραση στα σκληρά, πράγματι, μέτρα του νέου ασφαλιστικού και φορολογικού νόμου.
Η δικηγορική αποχή που συνεχίζεται και μετά την ψήφιση των μέτρων –προς το παρόν μέχρι τις 24 Mαΐου– έχει καθηλώσει τη λειτουργία της δικαιοσύνης σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, καθώς ελάχιστες υποθέσεις εκδικάζονται. Επί της ουσίας, τον δρόμο για το ακροατήριο παίρνουν μόνον εκείνες που αντιμετωπίζουν ζήτημα παραγραφής. Οι επικεφαλής των δικαστικών υπηρεσιών σηκώνουν τα χέρια ψηλά, αναλογιζόμενοι τις συνέπειες της αποχής και αδυνατούν να συλλάβουν το μέγεθος των προβλημάτων που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μόλις η αποχή σταματήσει και τα δικαστήρια αρχίσουν να λειτουργούν.
Οι χιλιάδες υποθέσεις –υπολογίζονται σε τουλάχιστον 300.000 σε όλα τα δικαστήρια– που «στοκάρονται» ως αδίκαστες είναι άγνωστο πότε θα δικαστούν. Ο προϊστάμενος του Πρωτοδικείου της Αθήνας Σπύρος Γεωργουλέας υπολογίζει πως θα χρειαστούν, τουλάχιστον, επτά έως δέκα έτη για να δικαστεί το σύνολο των υποθέσεων αυτών, ενώ κάνει λόγο «για Aρμαγεδδώνα» όταν μιλά για την επόμενη μέρα από τη λήξη της αποχής. «Ούτε να σκεφθώ δεν θέλω», τονίζει έντονα προβληματισμένος, «πόσες χιλιάδες είναι πλέον οι αδίκαστες. Γιατί, αν το σκεφθώ, δεν θα μπορέσω να οργανώσω τη λειτουργία του Πρωτοδικείου…».
Στάσιμες και οι μεγάλες
Εκτός όμως από τις χιλιάδες αστικές υποθέσεις που δεν δικάζονται μήνες τώρα, οι ποινικές αναβάλλονται καθημερινά, πλην εκείνων που έχουν θέματα παραγραφής και εκ των πραγμάτων γίνονται. Θύματα της παρατεταμένης δικηγορικής αποχής είναι και οι μεγάλες δίκες που σέρνονται στα ακροατήρια για μήνες, ενώ είναι άγνωστο πότε θα ολοκληρωθούν και πώς θα προχωρήσουν. Η πολύκροτη και με προφανές πολιτικό πρόσημο δίκη της Χρυσής Αυγής ήδη συμπλήρωσε έναν χρόνο από τότε που άρχισε και βρίσκεται ακόμα σχεδόν στην αρχή!
Σε ίδια ή χειρότερα επίπεδα στασιμότητας βρίσκονται δίκες για καταχρήσεις σε βάρος του Δημοσίου ή οικονομικά σκάνδαλα που είχαν απασχολήσει τα τελευταία χρόνια δικαστικές αρχές και κοινή γνώμη. Υποθέσεις για τα εξοπλιστικά, η δίκη για την Proton Bank, η πολύπαθη υπόθεση για τη Siemens, το Βατοπέδι και δεκάδες άλλες.
Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στα Διοικητικά Δικαστήρια, εκεί όπου χιλιάδες δίκες καθημερινά αναβάλλονται, στερώντας το Δημόσιο από σημαντικά έσοδα και ταλαιπωρώντας χιλιάδες πολίτες που έχουν προσφύγει για φορολογικά ή άλλα διοικητικά θέματα κατά του Δημοσίου. Τα Διοικητικά Δικαστήρια όμως δεν φαίνεται ότι θα λειτουργήσουν ούτε και όταν η δικηγορική αποχή σταματήσει, αφού και οι δικηγορικοί σύλλογοι εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο να μποϊκοτάρουν και στο μέλλον την εκδίκαση των διοικητικών υποθέσεων, στερώντας το δημόσιο ταμείο από σημαντικά ποσά. Η δικηγορική αποχή έχει μπλοκάρει και την εκδίκαση σημαντικών υποθέσεων που εκκρεμούν προς κρίση στο Συμβούλιο της Επικρατείας για μείζονος σημασίας θέματα, όπου κρίνεται η συνταγματικότητα νόμων που ψηφίστηκαν πρόσφατα και ενδιαφέρουν το σύνολο σχεδόν των πολιτών.
Η παρατεταμένη αποχή των δικηγορικών συλλόγων σε όλη τη χώρα που ως απόφαση έχει ληφθεί από τους κατά τόπους δικηγορικούς συλλόγους αλλά και από την ολομέλεια των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων, πέραν των προβλημάτων που έχει προκαλέσει, έχει διχάσει και το δικηγορικό σώμα. Οι πάνω από 45.000 δικηγόροι όλης της χώρας είναι μοιρασμένοι για το αν η αποχή έπρεπε να συνεχιστεί, ενώ άπαντες ομοφωνούν πως το δικηγορικό επάγγελμα πλήττεται σκληρά από τα νέα μέτρα και οι δικηγόροι όφειλαν να αντιδράσουν.
Η ολομέλεια των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων αναμένεται να συνεδριάσει εκ νέου στις 3 Ιουνίου και έως τότε λύση της αποχής δεν διαφαίνεται για τον Δικηγορικό Σύλλογο της Αθήνας και για άλλους συλλόγους."
Ο «μονόδρομος» οδηγεί στο αρχείο
Το «τσουνάμι» των αδίκαστων υποθέσεων, οι οποίες αυξήθηκαν δραματικά λόγω της δικηγορικής αποχής, είναι εξαιρετικά δύσκολο να το διαχειριστούν οι δικαστικές αρχές, μόλις οι δικηγόροι της χώρας αποφασίσουν να γυρίσουν στα δικαστήρια. Δικαστές και εισαγγελείς αντιμετωπίζουν με έντονο προβληματισμό την επόμενη μέρα στη δικαιοσύνη και σχεδόν όλοι προβλέπουν ρυθμίσεις στο μέλλον για παραγραφή, ουσιαστικά, κάποιων αδικημάτων και κλείσιμο κάποιων υποθέσεων, προκειμένου να αποσυμφορηθεί η κατάσταση και να συνεχίσει το δικαστικό σύστημα να λειτουργεί. Η λύση μοιάζει μονόδρομος, καθώς άλλη επιλογή για την εκκαθάριση των χιλιάδων υποθέσεων που εκκρεμούν φαντάζει μακροχρόνια και εξαιρετικά δύσκολη, με δεδομένα τα κενά σε υπαλλήλους και σε δικαστές αλλά και τις ελλείψεις σε τεχνολογική υποδομή στη δικαιοσύνη. Το ενδεχόμενο ρυθμίσεων που θα οδηγήσουν σε κλείσιμο κάποιες υποθέσεις ήσσονος σημασίας αναμένεται να τεθεί με το νέο δικαστικό έτος, καθώς τα δικαστήρια από την 1η Ιουλίου, ουσιαστικά, κλείνουν ή υπολειτουργούν, λόγω των δικαστικών διακοπών. Αλλωστε παρόμοιες ρυθμίσεις έχουν ληφθεί και άλλες φορές στο παρελθόν για την αποσυμφόρηση των φυλακών από όλες σχεδόν τις κυβερνήσεις, που με διατάξεις έδιδαν τη σχετική ευχέρεια αποφυλακίσεων.