«Είμαστε η μόνη χώρα της Ευρώπης όπου μία έγκυος δεν έχει πού να πιει καφέ, μία γυναίκα με παιδί δεν έχει πού να φάει και ένας νεαρός με άσθμα δεν έχει πού να διασκεδάσει το Σαββατόβραδο». Το παθητικό κάπνισμα και η απροθυμία της ελληνικής πολιτείας να λάβει δράση για την αντιμετώπισή του είναι, σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Harvard, διευθυντή του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας, Παναγιώτη Μπεχράκη, μία από τις δύο «αδυναμίες» της Ελλάδας σε σχέση με την καπνιστική επιδημία.
Και η φετινή 31η Μαΐου – Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος βρίσκει την Ελλάδα στο ίδιο σημείο με πέρυσι, πρόπερσι και τα προηγούμενα χρόνια. Δηλαδή να μην εφαρμόζει τον νόμο για την απαγόρευση του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους και την προστασία της υγείας των ευαίσθητων ομάδων πληθυσμού από τον καπνό. Το δεύτερο πρόβλημα είναι το λαθρεμπόριο και η πολιτεία θα πρέπει να επισπεύσει την κύρωση με νόμο του πρωτοκόλλου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.
Στα μέτρα που πρέπει να εφαρμόσει άμεσα η κυβέρνηση είναι η κυκλοφορία των νέων πακέτων τσιγάρων που θα καλύπτονται σε ποσοστό 65% με φωτογραφίες οργάνων που έχουν υποστεί βλάβη από το κάπνισμα και προειδοποιήσεις. Η καταληκτική ημερομηνία εφαρμογής της σχετικής κοινοτικής νομοθεσίας ήταν η 21η Μαΐου και ήδη αργήσαμε… Επιπλέον, εξετάζεται και η ενσωμάτωση κοινοτικής οδηγίας που μεταξύ άλλων αναφέρεται και στο ηλεκτρονικό τσιγάρο. Σύμφωνα με τον κ. Μπεχράκη, η οδηγία εντάσσει το ηλεκτρονικό τσιγάρο στα καπνικά προϊόντα που σημαίνει ότι η κατεύθυνση είναι να μπει στους περιορισμούς του καπνίσματος.
Στα θετικά είναι ότι το κάπνισμα χάνει σταδιακά τη «δημοφιλία του». «Αναμφίβολα υπάρχει μία πολύ μεγάλη μείωση των καπνιστών στην Ελλάδα, η οποία αποτυπώνεται από τις μετρήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής», σημειώνει ο κ. Μπεχράκης. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό των Ελλήνων ηλικίας 15 ετών και άνω που καπνίζουν καθημερινά είναι 27,3%. Ενας στους είκοσι (5,2%) καπνίζει περιστασιακά και το 67,5% δεν καπνίζει. Από το 2009 έως το 2014 το ποσοστό των «καθημερινών» καπνιστών έχει μειωθεί κατά 14,4% (από 31,9% σε 27,3%) και στις νεαρές ηλικίες 16-24 ετών κατά 33,3%! Σύμφωνα με τον κ. Μπεχράκη η μείωση μπορεί να αποδοθεί και στη σημαντική δουλειά που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στις τάξεις με χιλιάδες παρεμβάσεις σε σχολεία σε όλη την επικράτεια, μέσω προγραμμάτων όπως το HEART II.
«Το πρόβλημα για την Ελλάδα είναι κυρίως το παθητικό κάπνισμα που ανατρέπει κάθε αποτέλεσμα της προσπάθειας που γίνεται στα σχολεία. Παρά την πολύ αυξημένη θετική γνώμη των Ελλήνων για την ανάγκη απαγόρευσης του καπνίσματος, η πολιτεία δείχνει απροθυμία να εφαρμόσει τον νόμο» επισημαίνει ο κ. Μπεχράκης και συνεχίζει, «τρεις στους τέσσερις Ελληνες είναι θυμωμένοι που η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης που δεν εφαρμόζει τον νόμο για το κάπνισμα. Το 78% πιστεύει ότι είναι θέμα πολιτισμικής υποβάθμισης ότι οι Ελληνες συνεχίζουν να καπνίζουν σε κοινόχρηστους χώρους». Το κάπνισμα και η απαγόρευσή του φαίνεται ότι έχει και ταξική διάσταση, αφού αυτοί που πλήττονται κυρίως είναι τα χαμηλά κοινωνικά και οικονομικά στρώματα του πληθυσμού. «Τα ακριβά εστιατόρια εφαρμόζουν τον νόμο. Ετσι όποιος έχει 100 ευρώ να δώσει, μπορεί να γευματίσει σε ένα πιο υγιεινό περιβάλλον. Μπορούμε να πούμε ότι η έλλειψη αποτελεσματικότητας του αντικαπνιστικού νόμου έχει ως πυρήνα την έλλειψη πολιτικής βούλησης να τον εφαρμόσει. Και η έλλειψη πολιτικής βούλησης τελικά βλάπτει περισσότερο τα χαμηλά οικονομικά και κοινωνικά στρώματα».