Mοιάζει με χτύπημα «κάτω από τη μέση» για τους περισσότερους Ελληνες. O λόγος για τον φόρο στον καφέ, που όσο η ύφεση βαθαίνει και τα μνημόνια επεκτείνονται, τόσο η κατανάλωσή του πολλαπλασιάζεται.
Από το 1990 έως σήμερα έχει τετραπλασιαστεί. Συγκεκριμένα, το 1990 πίναμε 15.000 τόνους καφέ, που κόστιζαν στην τσέπη μας 263 εκατ. ευρώ. Το 2015 η κατανάλωση έφτασε 66.000 τόνους, αξίας 990 εκατ. ευρώ. Κατά κεφαλήν η ετήσια κατανάλωση είναι 5,5 κιλά.
Ισως γι’ αυτό τον λόγο ο καφές μπήκε από την πρώτη στιγμή της κρίσης «στο μάτι» του υπουργείου Οικονομικών. «Είμαι από τους επιχειρηματίες που αναγκαστικά απορρόφησα τις προηγούμενες αυξήσεις ΦΠΑ από το 11% στο 13% και από εκεί στο 23%», εξηγεί στην «Κ» ιδιοκτήτης καφετέριας στην πλατεία Νέας Σμύρνης, ο οποίος υπενθυμίζει ότι μαζί με τον νέο φόρο «έρχεται» και η αύξηση του ΦΠΑ στο 24%.
Ο κ. Γιώργος Κουράσης, γ.γ. της ΠΟΕΣΕ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών & Συναφών Επαγγελμάτων) και τρίτη γενιά εστιάτορας στο Χαλάνδρι, ο οποίος με επιστολή του το 2011 προειδοποιούσε για τα επερχόμενα δεινά στον κλάδο τον τότε υπουργό Οικονομικών, θα προσθέσει: «Οι φορολογικές υποχρεώσεις υπέρ τρίτων αγγίζουν πλέον το 80% του τζίρου, όμως η καφετέρια είναι μια επένδυση που απαιτεί συνεχώς ανακαινίσεις, για να παραμείνει ανταγωνιστική».
Πέφτει ο τζίρος
Στο μεταξύ, φοροαύξηση στη φοροαύξηση, ο τζίρος του καφέ έπεσε. Γιατί μαζί άλλαξαν και οι καταναλωτικές συνήθειες. Οι δύο εξελίξεις είναι αλληλένδετες. Προσέξτε τι περιγράφουν οι επαγγελματίες του κλάδου: «Ορισμένοι παραγγέλνουν μονό ελληνικό σε διπλή κούπα, στην οποία προσθέτουν νερό, για να αυξηθεί η ποσότητά του. Αλλοι παραγγέλνουν μια μπίρα “διά δύο” ή καφέ με την παράκληση για… συνοδευτικά πατατάκια».
Από την άλλη, βέβαια, υπάρχει και η μόνιμη γκρίνια για την τιμή του και η εκτίμηση ότι παραμένει ακριβός. «Ο καφές στην Ελλάδα έχει υποστεί άδικη κριτική γι’ αυτό το θέμα», υποστηρίζει άλλος Νεοσμυρνιώτης επιχειρηματίας. Κι εξηγεί: «Στην Ιταλία ο εσπρέσο κοστίζει ένα ευρώ, αλλά το πίνουν στο πόδι και φεύγουν, στην Αυστρία δεν φέρνουν ποτέ νερό, με συνέπεια να πληρώνεις 2,5 ευρώ τον καφέ και 4 ευρώ το μπουκαλάκι εμφιαλωμένο νερό…».
Το στερεότυπο του Ελληνα με τον φραπέ ανά χείρας έχει ανατραπεί σύμφωνα με τον κ. Νίκο Ζεάκη, ιδιοκτήτη αλυσίδας καφέ take away. «Τώρα πια είναι ο Ελληνας με τον fredo espresso», σημειώνει, υπομειδιώντας. Ο ίδιος παρατηρεί μια πτώση της τάξεως του 10% στις πωλήσεις, «έχει αλλάξει η συχνότητα αγοράς καφέ εντός της ημέρας, ενώ τείνουν να εκλείψουν… τα κεράσματα». Αυξάνονται, όμως, όσοι προμηθεύονται φρεσκοκομμένο καφέ για να τον παρασκευάσουν μόνοι τους σπίτι.
Πώς φαντάζονται, λοιπόν, την έξοδο του μέσου Ελληνα στο μέλλον; Η συνήθεια του καφέ, ισχυρίζονται οι άνθρωποι του χώρου, θα επιβιώσει, αλλά θα τροποποιηθεί βάσει τιμής. «Δεν αποκλείω να επιλέγουν ακόμα και πορτοκαλάδα με ανθρακικό, αν η τιμή της είναι σαφώς χαμηλότερη…», καταλήγει ένας εκ των επαγγελματιών, καθώς θεωρεί αδύνατη περαιτέρω «απορρόφηση» των φόρων από τους ίδιους.