Το ζευγάρι σκύβει πάνω από το κινητό τηλέφωνο προσπαθώντας να ξεχωρίσει τις αραβικές λέξεις από τα παράσιτα. Είναι η πέμπτη απόπειρα επικοινωνίας με τον συγγενή τους που άφησαν πίσω στη Συρία, καθώς στις προηγούμενες κλήσεις η γραμμή κοβόταν. «Θα είμαστε στο Ταρτούς για λίγες ημέρες ακόμα. Φύγαμε από το Χαλέπι για ασφάλεια μετά τους τελευταίους βομβαρδισμούς. Μακάρι να μπορούσαμε να περάσουμε στον Λίβανο, αλλά η θεία σας είναι μεγάλη σε ηλικία και δεν έχει ανανεώσει τα ελληνικά χαρτιά της», λέει ο νεαρός συγγενής τους σε ανοιχτή ακρόαση. Βρισκόμαστε σε ένα διαμέρισμα στην Ανω Κυψέλη της Αθήνας μαζί με τον Αντουάν Κάσο και τη σύζυγό του, Μαρία Αντύπα, Ελληνίδα τρίτης γενιάς που γεννήθηκε, μεγάλωσε και σπούδασε στη Συρία, μέχρι ο εμφύλιος πόλεμος να την οδηγήσει στη «δεύτερη πατρίδα της».
Η πορεία του ζευγαριού δεν θυμίζει τον δρόμο που ακολούθησαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες. Δεν χρειάστηκε να πληρώσουν διακινητές ή να στριμωχτούν σε πλαστικές λέμβους. Πρόφτασαν να φύγουν σχετικά νωρίς, προτού συγκρούσεις και βομβαρδισμοί σαρώσουν γειτονιές και σκοτώσουν γνωστούς τους στο Χαλέπι. Ηταν Αύγουστος του 2012, ένα χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου, όταν η Μαρία Αντύπα (κάτοχος ελληνικού διαβατηρίου) και ο Σύρος άνδρας της ταξίδεψαν αεροπορικώς μέσω Αιγύπτου για την Αθήνα – περίμεναν ένα μήνα μέχρι να βρουν διαθέσιμα εισιτήρια. «Σκοπεύαμε να μείνουμε λίγες ημέρες ή εβδομάδες μέχρι να πάρει βίζα ο σύζυγός μου για να εργαστεί στο Ντουμπάι», λέει η κ. Αντύπα. Μαζί τους κουβαλούσαν λίγα ρούχα και ένα DVD του γάμου τους. Τελικά η βίζα δεν δόθηκε ποτέ και η διαμονή στην Αθήνα από προσωρινή έγινε μόνιμη. Η σκέψη του ζευγαριού όμως παραμένει μέχρι και σήμερα σε όσους είχαν αποχωριστεί.
«Ημουν τυχερή γιατί ίσχυε το ελληνικό διαβατήριό μου. Υπάρχουν όμως και άλλοι πολίτες στη Συρία, ελληνικής καταγωγής, οι οποίοι δεν πρόλαβαν να ανανεώσουν τα ελληνικά έγγραφά τους και έχουν εγκλωβιστεί εκεί», αναφέρει η κ. Αντύπα. Η ελληνική πρεσβεία στη Δαμασκό ανέστειλε τη λειτουργία της τον Ιούλιο του 2012 για λόγους ασφαλείας.
Ο χριστιανικός πληθυσμός στο Χαλέπι υπολογιζόταν πριν από την έναρξη των συγκρούσεων σε 160.000 πολίτες. Το καλοκαίρι του 2015 έγινε γνωστό από βελγικά και βρετανικά ΜΜΕ ότι σε μυστική επιχείρηση με τη βοήθεια των βελγικών αρχών προσφέρθηκε ασφαλής δίοδος στον Λίβανο σε περισσότερους από 200 χριστιανούς, κατοίκους Χαλεπίου.
Οι πρόγονοι της κ. Αντύπα είχαν εγκατασταθεί στο Χαλέπι πριν από ενάμιση αιώνα. Ο παππούς της είχε μια μικρή μονάδα εμφιάλωσης arak (ποτού που θυμίζει το ούζο) και ο πατέρας της ήταν ξυλουργός. Η ίδια ήξερε λίγες ελληνικές λέξεις και επισκεπτόταν την Ελλάδα μόνο για τουρισμό. «Νιώθω ότι έχω δύο πατρίδες», λέει χαρακτηριστικά. «Τη Συρία, όπου γεννήθηκα, και την Ελλάδα όπου τώρα πρέπει να ζήσω».
Η νέα ζωή στην Αθήνα
Αναπολεί συχνά την παλιά ζωή της στη Συρία. Εμενε στη χριστιανική συνοικία Σουλεϊμανίγια και ο σύζυγός της, μηχανολόγος μηχανικός στο επάγγελμα, είχε δική του συμβουλευτική εταιρεία. Οταν έφτασαν στην Ελλάδα ζούσαν από τις οικονομίες τους, αρχικά μένοντας σε ξενοδοχεία (όπως έκαναν μέχρι και το 2014 στην Αθήνα αρκετοί Σύροι πρόσφυγες που διέθεταν κάποια οικονομική άνεση) και, αργότερα, νοικιάζοντας ένα μικρό διαμέρισμα. Οπως σημειώνει η κ. Αντύπα, η ξενική προφορά της, ακόμη και το γεγονός ότι προερχόταν από τη Συρία, έκανε αρκετούς ιδιοκτήτες ακινήτων προς ενοικίαση καχύποπτους. «Δεν ήταν εύκολο να βρούμε διαμέρισμα. Αρκετοί ιδιοκτήτες δεν επικοινωνούσαν ξανά μαζί μας», τονίζει η ίδια.
Για οκτώ μήνες η κ. Αντύπα –πτυχιούχος πολιτικός μηχανικός στη Συρία– παρακολούθησε μαθήματα στο Διδασκαλείο Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Σήμερα η ίδια και ο σύζυγός της δουλεύουν κυρίως ως μεταφραστές σε πολυεθνική εταιρεία που ασχολείται με το μάρκετινγκ στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας και, πέρα από την Ελλάδα, δραστηριοποιείται και στον αραβικό κόσμο.
Καθημερινά μιλούν με συγγενείς τους και παρακολουθούν τις εξελίξεις στη Συρία. Στις 18 Μαΐου παρακολούθησαν στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας μια τελετή «κόντρα στη λήθη», με αφορμή τη συμπλήρωση τριών ετών από την απαγωγή του Συρορθόδοξου μητροπολίτη Χαλεπίου, Παύλου, από τζιχαντιστές. «Αυτός μας πάντρεψε», λέει το ζευγάρι. «Ευχόμαστε να είναι ζωντανός».