Σε εξειδίκευση των μέτρων που αποφάσισε το Eurogroup της 25ης Mαΐου για την ελάφρυνση του χρέους προχώρησε χθες ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM). Σε έγγραφό του περιγράφονται οι κινήσεις που θα αναλάβει ο ίδιος βραχυπρόθεσμα αλλά και οι παρεμβάσεις που θα γίνουν στο ελληνικό χρέος –εάν απαιτηθεί– σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Οπως προκύπτει από το έγγραφο του ESM, σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, και συγκεκριμένα μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και έως το τέλος του προγράμματος το 2018, θα προχωρήσουν οι εξής δράσεις:
• Ομαλοποίηση του προφίλ αποπληρωμών των δανείων του EFSF: Μέρος των λήξεων των συγκεκριμένων δανείων μπορεί να επιμηκυνθεί έως το μέγιστο όριο της μέσης ωρίμανσης των δανείων, που ανέρχεται στα 32,5 έτη.
• Χρήση εργαλείων για τη μείωση του ρίσκου των επιτοκίων. Σύμφωνα με τον ESM, δεν θα αλλάξει η στρατηγική του μηχανισμού να εκδίδει τίτλους σε όλο το φάσμα των λήξεων. Ωστόσο θα αξιοποιήσει διάφορες μεθόδους για να βελτιστοποιήσει τη δομή του υφιστάμενου χρέους, σύμφωνα με τα διαφορετικά προφίλ δανεισμού της Ελλάδας, με στόχο να μειωθεί ο κίνδυνος επιτοκίου της χώρας, χωρίς να αυξηθεί το κόστος των άλλων χωρών που παρέχουν εγγυήσεις στον ESM.
• Αρση της καταβολής του περιθωρίου του 2% στο επιτόκιο που θα πληρώσει η Ελλάδα το 2017 για τα δάνεια που έλαβε στο πλαίσιο της εκπόνησης του προγράμματος επαναγοράς των ελληνικών ομολόγων κατά το 2010. Το συγκεκριμένο περιθώριο είχε επιβληθεί ως κίνητρο για να υλοποιήσει η Ελλάδα το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. Κατά τον ESM, τώρα που υπάρχει συμφωνία για το νέο ταμείο αποκρατικοποιήσεων, το περιθώριο αυτό μπορεί να μην καταβληθεί.
Σε ό,τι αφορά τα μέτρα για τον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, δηλαδή μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος, αυτά είναι:
• Χρήση των κεφαλαίων του προγράμματος του ESM για τη μερική πρόωρη αποπληρωμή επίσημων δανείων. Πρόκειται για τα δάνεια που είχαν εγκριθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, 25 δισ. ευρώ, εκ των οποίων χρησιμοποιήθηκαν μόνο τα 5,4 δισ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 19,6 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για πρόωρες αποπληρωμές δανείων (των διμερών δανείων από χώρες της Ευρωζώνης ή δανείων από το ΔΝΤ). Κάτι που θα έχει όφελος για τον ελληνικό προϋπολογισμό, δεδομένου ότι τα δάνεια του ESM έχουν χαμηλότερο επιτόκιο από εκείνα του ΔΝΤ και μεγαλύτερη περίοδο αποπληρωμής.
• Επιστροφή των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που αγοράστηκαν από το Ευρωσύστημα, στο πλαίσιο των προγραμμάτων SMP και ANFA. Ηδη ο ESM διαθέτει σε ξεχωριστό λογαριασμό περίπου 1,8 δισ. ευρώ κερδών από ελληνικά ομόλογα που αγοράστηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος SMP το 2014. Το ποσό αυτό και τα εναπομείναντα κέρδη από τα προγράμματα SMP και ANFA, από το 2017 και έως το 2026 (περίπου 3,5 δισ. ευρώ), θα μείνουν στον ESM ως «μαξιλάρι» για τη μείωση των μελλοντικών χρηματοδοτικών αναγκών για την Ελλάδα.
• Περισσότερο βιώσιμη αναμόρφωση των δανείων του EFSF. «Αν χρειαστεί», σημειώνει ο ESM, «θα εξεταστούν περαιτέρω μέτρα αναδιάταξης του χρέους, μεταξύ των οποίων και η επιμήκυνση της περιόδου λήξης των δανείων, η αναμόρφωση του σχεδίου αποπληρωμής, η επιβολή πλαφόν και η παροχή μεγαλύτερης περιόδου χάριτος στις πληρωμές τόκων».
• Κατάργηση της αύξησης του επιτοκιακού περιθωρίου 2% για το 2018, που σχετίζεται με την επαναγορά ομολόγων του 2012.
Για τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα, μετά τον Αύγουστο του 2018 θα ισχύει ο προληπτικός μηχανισμός για το χρέος, ο οποίος θα ενεργοποιηθεί, εάν απαιτηθεί, και θα περιλαμβάνει μέτρα όπως η περαιτέρω αναμόρφωση των δανείων του EFSF και η επιβολή πλαφόν και η αναβολή στις πληρωμές τόκων.
Ο ESM εκτιμά ότι με τα παραπάνω μέτρα οι ανάγκες αποπληρωμής του χρέους της Ελλάδας θα παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ έπειτα από τη λήξη του προγράμματος σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και κάτω από το 20% μακροπρόθεσμα.