ΣΑΜΟΣ – ΑΠΟΣΤΟΛΗ. Καταστάσεις εκτός ελέγχου εξελίσσονται στα hotspots σε Λέσβο, Χίο αλλά και Σάμο, καθώς καθημερινά ξεσπούν σοβαρές ταραχές έως και μάχες, μεταξύ ομάδων μεταναστών που παραμένουν εγκλωβισμένοι στα νησιά για περισσότερους από δύο μήνες. Τα δύο αιματηρά συμβάντα στη Μόρια Λέσβου και στη Σάμο, αυτή την εβδομάδα, αποτυπώνουν τον κοινό φόβο ότι «είναι θέμα χρόνου να υπάρξουν θύματα».
Οι χώροι στα hotspots δεν διαθέτουν προδιαγραφές για μακροχρόνια φιλοξενία, γεγονός που επιδεινώνει τα προβλήματα. Η κυβέρνηση όταν δημιουργήθηκαν σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, έκανε λόγο για φιλοξενία λίγων ημερών, «το περισσότερο μία εβδομάδα», καθώς τα hotspots είναι χώροι ταυτοποίησης και καταγραφής και όχι φιλοξενίας. Ωστόσο, η καθυστέρηση στην εξέταση των αιτημάτων ασύλου και οι καθημερινές νέες αφίξεις συντείνουν ώστε στα hotspots να επικρατεί κυριολεκτικά το αδιαχώρητο.
Ενδεικτικά στη Σάμο διαμένουν 900 άτομα, αλλά υπάρχει μόνο ένας υπάλληλος για τα αιτήματα ασύλου που υποβάλλει πλέον το 98% των μεταναστών. Καθημερινά επίσης συνεχίζουν να φτάνουν δεκάδες άνθρωποι από τα τουρκικά παράλια, το μεγαλύτερο ποσοστό των οποίων μάλιστα δεν είναι Σύροι (περί το 35% είναι Σύροι), οπότε δεν εντάσσονται στις πολιτικές της Ε.Ε. για την εν λόγω ομάδα, όπως τα προγράμματα μετεγκατάστασης σε χώρες της Ευρώπης.
Στην ενδοχώρα, σε πολλούς από τους 53 συνολικά χώρους φιλοξενίας που βρίσκονται κατά κύριο λόγο στη Βόρεια Ελλάδα λείπουν βασικές υποδομές, όπως τρεχούμενο νερό σε επάρκεια, εγκαταστάσεις υγιεινής και δυνατότητα άμεσης πρόσβασης σε κέντρα υγείας. Ειδικά στα 7 κέντρα που δημιουργήθηκαν σε βιομηχανικούς χώρους πέριξ της Θεσσαλονίκης για να μεταφερθούν όσοι βρίσκονταν στην Ειδομένη και να εκκενωθεί ο καταυλισμός, οι συνθήκες είναι εντελώς ακατάλληλες για παραμονή.
Σύμφωνα με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ «στα περισσότερα από τα κέντρα πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας των προσφύγων δεν τηρούνται οι προδιαγραφές που έχουν τεθεί από τον ΟΗΕ. Το κυριότερο είναι ότι δεν υπάρχει διαχωρισμός των ευάλωτων ομάδων και των ανηλίκων στις περισσότερες δομές, ενώ εκείνο που προκαλεί τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η έλλειψη ενημέρωσης όσων διαμένουν στα κέντρα.
Οι φήμες «κυκλοφορούν»
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ σε 28 δομές δεν παρέχονται πληροφορίες για τις διαδικασίες επανεγκατάστασης και τη διαδικασία ασύλου και στις 27 δομές δεν παρέχονται πληροφορίες για τις δυνατότητες και τις διαδικασίες επανένωσης των οικογενειών. «Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν γνωρίζουν ούτε πόσο θα μείνουν, ούτε ποιες είναι οι επιλογές τους ανάλογα με την εθνικότητα, ούτε καν τι θα γίνει αν αρρωστήσουν.
Μια μη σωστή πληροφορία, μια ελάχιστη φήμη ταξιδεύει γρήγορα, γίνεται “πραγματικότητα” και πολλές φορές προκαλεί τη σπίθα που θα πυροδοτήσει τα επεισόδια», αναφέρει εκπρόσωπος ΜΚΟ που βρίσκεται σε καταυλισμό στη Βόρεια Ελλάδα.
Και στα κέντρα φιλοξενίας στην ηπειρωτική Ελλάδα φιλοξενούνται πολλοί περισσότεροι από όσους οι υποδομές αντέχουν. Στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ενδεικτικά, οι δομές που συγκεντρώνουν τον μεγαλύτερο πληθυσμό σε σχέση με το προβλεπόμενο είναι στο Καβαλάρι (SINATEX) 235,9%, στο Πολύκαστρο (Νέα Καβάλα) 163,4%, στο Χέρσο (στρατόπεδο Μαζαράκη) 159,6%, στο Δερβένι (ALEXIL) 132%, στο Κορδελιό (SOFTEX) 127,4%.
Ο ίδιος ο γενικός γραμματέας του ΥΠΕΘΑ, Γιάννης Ταφύλλης, μιλώντας σε συνέδριο της ΚΕΔΕ (Κεντρική Ενωση Δήμων) για το προσφυγικό στη Σάμο παραδέχθηκε τα λάθη στη διαχείριση που οδήγησαν σε λύσεις που κοστίζουν πολύ και δεν αποδίδουν. «Στήνουμε σκηνές για προσωρινή στέγαση και μετά αυτούς τους καταυλισμούς δεν μπορούμε να τους χρησιμοποιήσουμε. Στο Κουτσόχερο της Λάρισας τον χειμώνα είχαμε να αντιμετωπίσουμε το κρύο και τώρα σε λίγο θα έχει 45 βαθμούς Κελσίου. Μεγάλη δαπάνη χωρίς τελικό αποτέλεσμα», κατέληξε.
Ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννης Μουζάλας, δεσμεύτηκε, μιλώντας στην «Κ» ότι «έως το φθινόπωρο θα έχουν δημιουργηθεί νέοι αξιοπρεπείς χώροι φιλοξενίας στο πρότυπο του Ελαιώνα σε όλη την Ελλάδα», ενώ τόνισε πως 3 στα 5 υφιστάμενα camp θα σταματήσουν να λειτουργούν.