Λένε ότι για τους Σύρους, προτού αρχίσουν οι προσφυγικές μετακινήσεις στο Αιγαίο, Χίος σήμαινε μαστίχα. Η αλήθεια είναι ότι το ίδιο σημαίνει εδώ και εκατοντάδες χρόνια για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Αλλωστε οι ευεργετικές ιδιότητές της είναι πια γνωστές, ενώ η καλλιέργειά της στο νότιο μέρος του νησιού είναι παράδοση που μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά, διαμορφώνοντας το τοπίο της περιοχής, την αρχιτεκτονική, τα χωριά, τις συνήθειες των ανθρώπων.
Αυτό το πανέμορφο νησί του Αιγαίου, καταπράσινο σε πείσμα των πυρκαγιών, καταφύγιο των ανθρώπινων εισροών, είναι ταυτισμένο από τους βυζαντινούς χρόνους με τη μαστιχοκαλλιέργεια, μια ισχυρή οικονομία ακόμη κι όταν πέρασε στα χέρια των Βενετών, με αντάλλαγμα τη ναυτική προστασία, τους Γενοβέζους και έπειτα τους Οθωμανούς. Αυτή τη μοναδική του τέχνη, που ενέγραψε πριν από δύο χρόνια η UNESCO στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, αναδεικνύει το Μουσείο Μαστίχας Χίου. Χτισμένο στο νότιο τμήμα του νησιού, σκαρφαλωμένο στη θέση Ράχη, με τον βοριά να το δροσίζει και στις πιο ζεστές ημέρες και το άρωμα να το τυλίγει, εκεί όπου «δακρύζει ο σχίνος», Pistacia lentiscus Chia, ξετυλίγει τη δική του ιστορία.
Πρόκειται για το όγδοο μουσείο του Δικτύου Θεματικών Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), που εστιάζει στην παράδοση του τόπου του. Στις ανοιχτές αίθουσες προβάλλεται η ιστορία της καλλιέργειας, της παραγωγής και της επεξεργασίας. Ο επισκέπτης (3 ευρώ η είσοδος) ανακαλύπτει την παραδοσιακή τεχνική, παρακολουθεί τη διαχείριση, την αρχιτεκτονική των οικισμών, τα χρόνια της κατοχής του νησιού, το σημαντικό έργο της Ενωσης Μαστιχοπαραγωγών, την εμπειρία του «κεντήματος» των δέντρων στην υπαίθρια έκθεση. Σημαντική συμβολή στην πολιτιστική μας κληρονομιά αλλά και στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας επισήμανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος το περασμένο Σάββατο, υπογραμμίζοντας ότι το μουσείο αναδεικνύει μια πραγματικά «πρωτοποριακή αρμονική σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στο πλαίσιο εξυπηρέτησης του δημόσιου συμφέροντος».
Η πρόεδρος του ΠΙΟΠ Σοφία Στάικου και ψυχή των θεματικών μουσείων μίλησε για την ανάγκη ενός νέου ιστορικού άλματος που το υπαγορεύουν ο πολιτισμός μας, η θέση της χώρας στην Ευρώπη, τα οικονομικά επιτεύγματα που πέτυχε στο παρελθόν σε πιο δύσκολες εποχές. «Ο τόπος μας χρειάζεται δράση. Η εποχή μας χρειάζεται δράση. Η αρχή πάντα είναι να εμπνέεις. Και η συνέχεια να ενεργείς», τόνισε συγκινημένη. Ομως και ο δήμαρχος της Χίου Μανώλης Βουρνούς μίλησε με συγκίνηση για «το κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό κεφάλαιο της Χίου», αλλά και για το μουσείο που αναδεικνύει το «πνεύμα του τόπου». Πολιτικοί, οικονομικοί παράγοντες, τοπικοί φορείς ξεναγήθηκαν στην έκθεση από τη διευθύντρια του ΠΙΟΠ Αλεξάνδρα Ράπτη, ενώ στον μαστιχώνα του μουσείου παρακολούθησαν το κέντημα στους σκίνους, στα «δέντρα που δακρύζουν».