Όλοι εμείς που συμμετέχουμε στην ομάδα του TEDxAcademy παρακολουθούμε με μεγάλη προσοχή τις ειδήσεις που αφορούν την Ελλάδα και διαπιστώνουμε ότι, τα τελευταία χρόνια, η θεματολογία και η οπτική τους εξαντλούνται σε έναν περιορισμένο ορίζοντα, λίγων εβδομάδων ή έστω μηνών. Όλες οι πολιτικές ηγεσίες που διαχειρίστηκαν τις δημόσιες υποθέσεις αναλώνονταν στην προσπάθεια για «επιτυχή έκβαση της διαπραγμάτευσης», που θα οδηγούσε στην εκταμίευση της κάθε φορά επόμενης δόσης.
Αντιλαμβανόμαστε, με μεγάλη εκπληξη, ότι με αυτούς τους όρους οι προοπτικές της Ελλάδας ξεκινούν και καταλήγουν στην εκάστοτε διαπραγμάτευση και στα προαπαιτούμενα για τους επόμενους μήνες. Μέχρι εκεί, τίποτα περισσότερο!
Όμως η Ελλάδα χρειάζεται όραμα με πνοή και ορίζοντα.
Ένα όραμα για το 2030.
Ο κόσμος αλλάζει ραγδαία. Θα πρέπει, λοιπόν, η ηγεσία της χώρας να δει τις παγκόσμιες αλλαγές και προκλήσεις, να αντιληφθεί πώς θα είναι ο κόσμος σε μερικά χρόνια και ανάλογα να σχεδιάσει προσεκτικά το μέλλον της χώρας, ώστε το 2030 η Ελλάδα να είναι δυναμικά παρούσα στο παγκόσμιο σκηνικό: στην οικονομία, την ανάπτυξη, την εκπαίδευση, την έρευνα και την τεχνολογία, τις τέχνες και τον πολιτισμό.
Γιατί, αν δεν προβλέψουμε πώς θα είναι ο κόσμος το 2030, πώς θα διαμορφώσουμε ένα βιώσιμο σχέδιο για τη χώρα, με ρεαλισμό αλλά και με προοπτική;
Οι παράγοντες που καθορίζουν το μέλλον του πλανήτη είναι:
-
Το χρέος
-
Η ενέργεια
-
Η παγκοσμιοποίηση
-
Οι εκθετικές-αποδιοργανωτικές τεχνολογίες (exponential-disruptive technologies).
Το χρέος
Η Ελλάδα ασχολείται μόνο με το χρέος και υποτιμά τις άλλες παραμέτρους που καθορίζουν την ευημερία και τη αναπτυξιακή στρατηγική μιας χώρας. Είναι ασφαλώς σημαντικό να μπει το ελληνικό χρέος σε ένα βιώσιμο πλαίσιο για τη χώρα και τους δανειστές. Στην ουσία, όμως, μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με δυναμική αύξηση του ΑΕΠ (ακαθάριστο εγχώριο προϊόν). Για να εξασφαλιστεί η δυναμική αύξηση του ΑΕΠ, θα πρέπει να σχεδιαστεί ένας «οδικός χάρτης» για την ανάπτυξη της χώρας, ο οποίος θα παίρνει υπόψη τις δυνάμεις της παγκόσμιας αγοράς. Ποιος είναι αυτός ο χάρτης; Και ποιος ηγέτης θα μας τον παρουσιάσει;
Η ενέργεια
Η ενέργεια έχει περάσει σε νέα φάση. Ο 19ος αιώνας βάσισε την οικονομία του στον άνθρακα κι ο 20ός στο πετρέλαιο. Ο 21ος αιώνας θα βασίζεται στις ΑΠΕ (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας). Η Ελλάδα χρειάζεται ένα στρατηγικό πλάνο για τον 21ο αιώνα στον τομέα της ενέργειας, που θα βασίζεται στις ΑΠΕ. Ποιο είναι αυτό; Ποιος το έχει εκπονήσει και ποιος έχει θέσει τη σχετική ατζέντα;
Η παγκοσμιοποίηση
Το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης ξεκίνησε το 1760 με τη Βιομηχανική Επανάσταση και τις ατμομηχανές, που οδήγησαν στη γιγάντωση των σιδηροδρόμων και των ατμόπλοιων, και στην ένωση κόσμων, οικονομιών και πολιτισμών. Η παγκοσμιοποίηση συνεχίστηκε στην εποχή της ηλεκτρικής ενέργειας και του μαζικού-δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην εποχή της πυρηνικής ενέργειας, των συνθετικών υλικών και της πληροφορικής. Το σημαντικό εδώ είναι ότι ενώ στη Βιομηχανική Επανάσταση οι μηχανές αντικατέστησαν σημαντικό τμήμα της σωματικής εργασίας, τώρα οι μηχανές αντικαθιστούν ένα διαρκώς αυξανόμενο τμήμα της πνευματικής εργασίας.
Η Ελλάδα έχασε το τρένο της Βιομηχανικής Eπανάστασης, αλλά έχει την ευκαιρία να ανέβει στο «νέο» τρένο της τεχνολογικής εξέλιξης, που αφορά τις εκθετικές-αποδιοργανωτικές τεχνολογίες. Κι ενώ αυτές οι τεχνολογίες οδηγούν σε χρεωκοπία πολλές μεγάλες και εγκατεστημένες εταιρίες, η Ελλάδα έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα γιατί δεν έχει τέτοια εγκατεστημένη βάση. Έτσι, δεν ανησυχεί για πιθανή χρεοκοπία ή απώλεια θέσεων εργασίας.
Ποιο, όμως, είναι το πλάνο της τεχνολογικής εξέλιξης της Ελλάδας; Ποιος το έχει εκπονήσει και παρουσιάσει στον ελληνικό λαό; Πώς θα αποκτήσει η Ελλάδα συγκριτικό πλεονέκτημα στην παγκόσμια αγορά; Ποιo θα είναι αυτό και πώς θα το αποκτήσει; Η δυναμική της ανάπτυξης θα εκδηλώθεί μόνη της, άναρχα ή θα υπάρχει ένα πλάνο με συγκεκριμένη πορεία, στόχο και προοπτική;
Εκθετική-αποδιοργανωτική τεχνολογία
Εκθετικές είναι οι τεχνολογίες που βασίζονται στην υπολογιστή δύναμη που δίνουν οι ημιαγωγοί, οι οποίοι αναπτύσσονται με εκθετικούς ρυθμούς τις τελευταίες δεκαετίες. Οι εκθετικές τεχνολογίες βασίζονται στο Νόμο του Μουρ, σύμφωνα με τον οποίο η υπολογιστική δύναμη των μηχανών διπλασιάζεται κάθε χρόνο, ενώ το κόστος τους μειώνεται στο μισό.
Χάρη στη ραγδαία αύξηση της υπολογιστικής δύναμης, αναπτύσσονται νέες καινοτόμες τεχνολογίες που αποδομούν παγιωμένα οικονομικά μοντέλα. Η ρομποτική, η τεχνητή νοημοσύνη, η συνθετική βιολογία, η γενετική, τα αυτόνομα ιπτάμενα αντικείμενα (drones), τα αυτόνομα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό είναι μόνο μερικές από τις τεχνολογίες που θα θέσουν σε δοκιμασία το οικονομικό μοντέλο πολλών εταιριών. Η Kodak και η Nokia είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα εταιριών που δεν είδαν με στρατηγικούς όρους το τεχνολογικό τους μέλλον. Αποτέλεσμα: η μία πτώχευσε και η δεύτερη πουλήθηκε.
Η εκπαίδευση στις εκθετικές τεχνολογίες και η ανάπτυξη καινοτομίας βασισμένη σε τεχνολογίες αιχμής δίνουν προστιθέμενη αξία σε μια χώρα και τη δυνατότητα να δημιουργήσει εταιρίες που φέρνουν ανάπτυξη και θέσεις εργασίας υψηλής αξίας, ενώ παράλληλα συγκρατούν στη χώρα τα επιστημονικά μυαλά.
Αν χρειάζεται επειγόντως κάτι η χώρα είναι να συνθέσει το αφήγημα και το όραμά μας. Να απαντήσει πώς θέλει να είναι το 2030, ποιοι θα είναι οι άξονες ανάπτυξής της στην ενέργεια, την παιδεία, την οικονομία, την υγεία και τον πολιτισμό, ποιο θα είναι το συνταγματικό της πλαίσιο.
Και η συζήτηση για ένα ουσιαστικό πλάνο δράσης για το 2030 πρέπει να αρχίσει τώρα! Όσο καθυστερούμε, χάνουμε όχι μόνο αυτή αλλά και την επόμενη γενιά!
Στο TEDxAcademy ξεκινάμε το διάλογο για τη χώρα που ονειρευόμαστε το 2030.
Ας την ονειρευτούμε όλοι οι Έλληνες μαζί.
Με ένα όραμα κοινό για να πάμε μπροστά… Στο μέλλον την ανάπτυξη και την ευημερία.