Ζωηρή, εις βάθος συζήτηση, επιστημονική και πολιτική, έλαβε χώρα χθες το βράδυ στο Free Thinking Zone στο Κολωνάκι, στην εκδήλωση της «Κ» με θέμα «Ενα Καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα». Οι συμμετέχοντες τοποθετήθηκαν επί μεγάλου εύρους ζητημάτων, συμφώνησαν σε πολλά, διαφώνησαν σε ακόμα περισσότερα και δέχθηκαν ερωτήσεις από ένα ως επί το πλείστον νομομαθές ακροατήριο δικηγόρων και φοιτητών Νομικής. Τη συζήτηση –ή μέρος της– παρακολούθησαν, μέσω Διαδικτύου, 9.563 άτομα.
«Εχουμε κάνει την Ελλάδα ένα τεράστιο μπάχαλο», δήλωσε με πικρία ο Στέφανος Μάνος, πρώην υπουργός και επί δεκαετίες υπέρμαχος του φιλελευθερισμού σε μία χώρα που εξακολουθεί να θεωρεί ξένη και ύποπτη την πολιτική αυτή φιλοσοφία. «Θα έπρεπε να είμαστε από τους πρώτους παγκοσμίως, αλλά είμαστε πάτοι». Ο κ. Μάνος –μέλος της «συμμορίας των έξι» που δημοσίευσαν προ μηνός στην «Καθημερινή» την ολοκληρωμένη πρότασή τους για ένα νέο Σύνταγμα– ήθελε με τα σκληρά αυτά λόγια να εξηγήσει γιατί πιστεύει ότι έχει έλθει η ώρα για μια ουσιαστική, ρηξικέλευθη αναθεώρηση του καταστατικού χάρτη του πολιτεύματος.
Στην αρχική του εισήγηση στάθηκε σε δύο καινοτομίες που προτείνει το προαναφερθέν πόνημα: την εκλογή βουλευτών σε μονοεδρικές περιφέρειες, που θα αποκαταστήσει «τον δεσμό μεταξύ των ψηφοφόρων και του πολιτικού που τους εκπροσωπεί» και την οικονομική αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που θα αποδυναμώσει το συγκεντρωτικό κράτος, θα εξορθολογίσει τη φορολογία και θα επιταχύνει διαδικασίες που αυτή τη στιγμή λιμνάζουν μεταξύ ΟΤΑ και κεντρικής διοίκησης.
«Χρειάζεται συνεννόηση»
Στον αντίποδα από τον κ. Μάνο, όσον αφορά την ανάγκη μιας βαθιάς αναθεώρησης, βρέθηκε στη χθεσινή κουβέντα ο Παναγιώτης Πικραμμένος, τέως πρόεδρος του ΣτΕ και υπηρεσιακός πρωθυπουργός μεταξύ των δύο εκλογών του 2012. Οι συνθήκες «δεν είναι ώριμες» για κάτι τέτοιο, ισχυρίστηκε. «Η εύρυθμη λειτουργία του Συντάγματος χρειάζεται συνεννόηση πολιτικών δυνάμεων», είπε, υπονοώντας ότι είμαστε ακόμα μακριά από κάτι τέτοιο. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι στα θέματα εκείνα όπου υπάρχει ευρεία κοινωνική συναίνεση –ευθύνη υπουργών, οι πλειοψηφίες για τις ανεξάρτητες αρχές «που ποτέ δεν επιτυγχάνονται»– μπορεί η αναθεώρηση να προχωρήσει.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης, έτερο μέλος της ετερόκλητης «συμμορίας των έξι» στο πάνελ και αναπληρωτής καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο πανεπιστήμιο Αθηνών, μίλησε για τη συντηρητική και τη ριζοσπαστική αντίδραση που εισέπραξε σχετικά με τις προτάσεις του «Καινοτόμου Συντάγματος». Οι συντηρητικοί, όπως είπε, χωρίζονται στους «γνησίως εθελοτυφλούντες», που θεωρούν ότι όλα βαίνουν καλώς και στους «κριτικούς ρεαλιστές». Το 90% της κριτικής των τελευταίων, σημείωσε, μπορεί να συνοψιστεί στη φράση «αυτά δεν γίνονται στην Ελλάδα».
Οι ριζοσπάστες, από την πλευρά τους, μπορούν να ταξινομηθούν σε «συνταγματικούς λαϊκιστές», που θεωρούν ότι «μπορεί να καθιερωθεί η ευτυχία ως συνταγματικό δικαίωμα» και τους «γνήσιους μεταρρυθμιστές». Σύμφωνα με τον καθηγητή Γεραπετρίτη, η αναθεώρηση του Συντάγματος, για να μη χαθεί ξανά η ευκαιρία, θα πρέπει να αναμετρηθεί με τις τέσσερις κύριες παθογένειες της μεταπολίτευσης: το έλλειμμα θεσμικών αντιβάρων, τη μη κανονικότητα στη λειτουργία των θεσμών, την αναξιοκρατία στη δημόσια διοίκηση και τη λειτουργία της Δικαιοσύνης.
Η εκδήλωση δεν ήταν μια αλληλουχία παράλληλων μονολόγων: Οι κ. Γεραπετρίτης και Πικραμμένος –με τη συνεισφορά και του καθηγητή Θανάση Διαμαντόπουλου, ο οποίος αναδείχθηκε σε επίτιμο τέταρτο μέλος του πάνελ– διαφώνησαν για τον τρόπο επιλογής των δικαστών. Ο κ. Μάνος απάντησε σε ερώτηση του αρθρογράφου της «Κ» Πάσχου Μανδραβέλη για την απουσία από τον δημόσιο διάλογο θεμάτων σχετικών με τα ατομικά δικαιώματα, λέγοντας ότι φταίνε τα ΜΜΕ που δεν γίνεται η σχετική συζήτηση. Ενας υποψήφιος διδάκτωρ Νομικής στο ακροατήριο ρώτησε πώς θα προστατευθεί ο θεσμός του βουλευτή μονοεδρικής περιφέρειας από τις ρουσφετολογικές ορέξεις των ψηφοφόρων του. Δεν έλαβε ικανοποιητική απάντηση.
«Αυτονόητη» χαρακτήρισε την παρέμβαση μιας εφημερίδας με την ιστορία της «Καθημερινής» στη συζήτηση για ένα νέο Σύνταγμα ο δημοσιογράφος της «Κ» Κωνσταντίνος Ζούλας, συντονιστής του χθεσινού πάνελ.