Είχαν στη διάθεσή τους τρεις ώρες και μία μοναδική ευκαιρία για να διηγηθούν τραυματικές εμπειρίες που βίωσαν κατά την πολύμηνη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος. Σε μία διαδικασία που οι ειδικοί ψυχικής υγείας αποκαλούν «μίνι μαραθώνιο», δεκάδες μέλη και εργαζόμενοι μη κυβερνητικών οργανώσεων μίλησαν στην Αθήνα σε ομάδα της Α΄ Ψυχιατρικής Πανεπιστημιακής Κλινικής του Αιγινήτειου Νοσοκομείου. Κάποιος είπε ότι κλήθηκε να συνδράμει έναν ασυνόδευτο ανήλικο μετανάστη που είχε αποπειραθεί να αυτοκτονήσει. Αλλος μοιράστηκε την αγωνία του για κάθε φορά που καλείται να ενημερώσει οικογένειες προσφύγων ότι κάποιος συγγενής τους έχει πνιγεί. Οσο κι αν διέφεραν οι ιστορίες τους είχαν κοινές αφετηρίες την ανασφάλεια και την κόπωση.
Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο μέλη της ίδιας ομάδας της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής πραγματοποίησαν αντίστοιχες συναντήσεις με προσωπικό ΜΚΟ στην Ειδομένη και στη Λέσβο. Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στην ιατρική επιθεώρηση Lancet και δείχνουν ότι το 37% των ερωτηθέντων είχαν μετατραυματική διαταραχή, ενώ το 90% αντιμετώπιζε προβλήματα ύπνου.
«Μας έλεγαν ότι νιώθουν αβοήθητοι και ότι συχνά βιώνουν ματαίωση», λέει στην «Κ» η καθηγήτρια Ψυχιατρικής Μένη Μαλλιώρη, που συμμετείχε στην έρευνα. «Εμπλέκονται συναισθηματικά με κάποια περιστατικά και δεν ξέρουν ποια είναι η εξέλιξή τους, ποια είναι η τύχη των ανθρώπων που είχαν βοηθήσει. Σε άλλες περιπτώσεις νιώθουν ότι δεν μπορούν να τους ενημερώσουν αξιόπιστα, να δώσουν απαντήσεις με σαφήνεια και να εξασφαλίσουν την ηρεμία στον άνθρωπο που φροντίζουν».
Στην ερευνητική ομάδα της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής συμμετείχαν ακόμα οι Κωνσταντίνος Ψαρρός, Χρήστος Θελερίτης, Σοφία Μαρτινάκη και Ιωάννα-Δέσποινα Μπεργιαννάκη. Στην πρώτη φάση της παρέμβασής τους οι εργαζόμενοι των ΜΚΟ παρακολουθούσαν μία τετράωρη ταχύρρυθμη εκπαίδευση για την αντιμετώπιση δύσκολων περιστατικών. Ενημερώνονταν για το πώς μπορούν να διακρίνουν τα σημάδια μιας αγχώδους διαταραχής και πώς να χτίσουν σχέση εμπιστοσύνης με όσους βοηθούν.
Το τελευταίο διάστημα και άλλες αντίστοιχες παρεμβάσεις από ειδικούς ψυχικής υγείας στοχεύουν σε εργαζόμενους ανθρωπιστικών οργανώσεων που ασχολούνται με το προσφυγικό ζήτημα. Τον Ιούνιο, μέλη ομάδας ψυχιάτρων του αμερικανικού Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσιγκτον πραγματοποίησαν σχετικό σεμινάριο στην Αθήνα για 45 άτομα από 19 ανθρωπιστικές οργανώσεις. Οι συγκεκριμένοι ειδικοί που είχαν έρθει στην Ελλάδα με την υποστήριξη της αμερικανικής πρεσβείας συνήθιζαν να επισκέπτονται για παρόμοιες παρεμβάσεις μέρη φυσικών καταστροφών. Η διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος όμως έχει αναδείξει πλέον και στην Ελλάδα πρωτόγνωρες δυσκολίες.