«Από Δευτέρα». Αυτή είναι η μόνιμη επωδός κυβερνητικών στελεχών που εμπλέκονται με το μεταναστευτικό – προσφυγικό καθώς διαρκώς αναβάλλεται η λειτουργία των δευτεροβάθμιων επιτροπών εξέτασης αιτημάτων ασύλου. Την ίδια στιγμή, στα νησιά παραμένουν εγκλωβισμένοι επί μήνες χιλιάδες άνθρωποι περιμένοντας την εκδίκαση του αιτήματός τους, με αποτέλεσμα οι εντάσεις να είναι καθημερινές.
Στη Χίο, στο hotspot με χωρητικότητα 1.100 ατόμων φιλοξενούνται 2.478, στη Σάμο σε εγκατάσταση για 850 άτομα στοιβάζονται 1.377. Ειδικά στη Λέσβο τις τελευταίες ημέρες καθημερινά φθάνουν βάρκες μεταφέροντας 50-100 άτομα από απέναντι. Συνολικά, τις τελευταίες δέκα ημέρες έφθασαν 575 άτομα, οπότε ο συνολικός αριθμός προσφύγων και μεταναστών στο νησί έφθασε τις 3.479. Το γεγονός έχει προκαλέσει προβληματισμό στο υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, ωστόσο στελέχη κάνουν λόγο για «ελεγχόμενη κατάσταση όσο οι άνθρωποι που φθάνουν καθημερινά δεν ξεπερνούν τις λίγες δεκάδες».
Η νομοθεσία που επέβαλε τη σύσταση νέων επιτροπών για την εκδίκαση των αιτημάτων ασύλου σε δεύτερο βαθμό ψηφίστηκε στις αρχές Απριλίου σε εφαρμογή της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ενωσης – Τουρκίας.
Πριν από ένα μήνα με τροπολογία –η οποία μάλιστα προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις– ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας καθόρισε τη νέα σύνθεση των επιτροπών. Στις νέες επιτροπές –πέντε συνολικά– προβλέπεται να συμμετέχουν 2 δικαστικοί από τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια και ένας εκπρόσωπος της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ. Ο ίδιος ο υπουργός είχε αναφέρει ότι η σύσταση των επιτροπών είναι κατεπείγουσα, γιατί έχουν κατατεθεί 8.000 αιτήσεις για χορήγηση ασύλου από όσους βρίσκονται στα νησιά, το 90% των οποίων –όπως εκτίμησε– θα καταφύγει σε δευτεροβάθμια επιτροπή.
Ωστόσο, εδώ κι ένα μήνα η λειτουργία των επιτροπών αναβάλλεται. «Χρειαζόταν να βρεθούν τα άτομα, να οριστούν οι αμοιβές και να εγκριθούν αυτές. Για το επείγον της κατάστασης ένας μήνας είναι πολύς χρόνος.
Για τον τρόπο που κινείται η ελληνική διοίκηση όλα έγιναν γρήγορα», αναφέρει χαρακτηριστικά στέλεχος του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής.
Στο μεταξύ, κάθε διαδικασία επιστροφών στην Τουρκία έχει μπλοκάρει καθώς λόγω της μη λειτουργίας των δευτεροβάθμιων επιτροπών εξέτασης αιτημάτων ασύλου δεν είναι δυνατόν να εκδοθούν τελεσίδικες αποφάσεις. Οι τελευταίες εξελίξεις στην Τουρκία περιπλέκουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Χαρακτηριστική είναι η απάντηση του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής στο ερώτημα εάν η Τουρκία κρίνεται λιγότερο ασφαλής χώρα μετά τα τελευταία γεγονότα. «Κάθε αίτημα ασύλου εξετάζεται ξεχωριστά και εξατομικευμένα. Οι συνθήκες που ισχύουν την κάθε χρονική στιγμή στον βαθμό που επηρεάζουν προφανώς και συνυπολογίζονται».