«Μόνον όποιος πιστεύει στον Αγιο Βασίλη μπορεί να ευελπιστεί πως τα χειρότερα για τις ελληνικές επιχειρήσεις έχουν περάσει και θα σταματήσουν τα κανόνια στην αγορά». Με αυτά τα λόγια περιγράφει στην «K» την εκτίμησή του για την κατάσταση στην αγορά έμπειρος νομικός που ασχολείται με το πτωχευτικό δίκαιο.
Την άποψη αυτή όμως συμμερίζονται και τραπεζικές πηγές. «Χρειάζονται γερά νεύρα για να υπογράψει σήμερα ένα τραπεζικό στέλεχος οποιαδήποτε συμφωνία αναχρηματοδότησης, ακόμα και για υγιείς επιχειρήσεις», αναφέρει μέλος εγκριτικής επιτροπής ελληνικής τράπεζας. Ρυθμιστικό πλαίσιο, συσσωρευμένα «κόκκινα» δάνεια, περιορισμένη ρευστότητα και κλίμα έντονης καχυποψίας, λόγω της εμπλοκής –και δικαστικής– συγκεκριμένων χρηματοδοτήσεων στο πρόσφατο παρελθόν, έχουν δέσει τα χέρια όλων. Οι καθυστερήσεις στη θέσπιση του καθεστώτος διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων επιδείνωσαν αυτήν την κατάσταση, εξηγούν τραπεζικές πηγές, σημειώνοντας πως κεφάλαια από το εξωτερικό, που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν κάποιες από τις «στριμωγμένες» επιχειρήσεις, «σκοντάφτουν» στην τρέχουσα πραγματικότητα.
«Δεν βλέπω φως…»
Ενόσω, όμως, αυτά συμβαίνουν στα κέντρα λήψης αποφάσεων, η αγορά στενάζει υπό το βάρος των διαρκώς αυξανόμενων υποχρεώσεων, της συρρίκνωσης των πωλήσεων και της απουσίας προοπτικών ανάκαμψης. «Δεν μπορώ να δω από πού θα προέλθει τόνωση της ζήτησης», σημειώνει στην «Κ» ο επικεφαλής μεγάλης επιχείρησης λιανεμπορίου. Οπως εξηγεί, ακόμα και η αύξηση των μεριδίων που παρατηρείται σε ορισμένα σούπερ μάρκετ μετά τους κλυδωνισμούς στη Μαρινόπουλος «είναι δώρον άδωρον, αφού την ίδια ώρα οι προμηθευτές πιέζουν για γρηγορότερη εξόφληση των τιμολογίων τους, προκειμένου να καλύψουν τα ανοίγματα από τη στάση πληρωμών της Μαρινόπουλος».
Τα τελευταία κανόνια, όπως και κάποια που φημολογείται πως επίκεινται στη βαριά βιομηχανία και όχι μόνον, αποτελούν μόνον την κορυφή του παγόβουνου με το οποίο προσέκρουσε ο ιδιωτικός τομέας πριν από επτά χρόνια. Περισσότερες από 50 πολύ μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, που απασχολούσαν άνω των 250 εργαζομένων η καθεμία, έχουν κλείσει.Μόνο από αυτές χάθηκαν 97.949 θέσεις εργασίας. Αλλά και αυτές οι απώλειες δεν είναι παρά κλάσμα της αποψίλωσης που υπέστη η ελληνική ιδιωτική οικονομία.
«Χάθηκαν»
Από το 2008 έως σήμερα έχουν χαθεί 244.714 επιχειρήσεις, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που αποκάλυψε πριν από μερικές μέρες η «Κ». Από 858.685 επιχειρήσεις που καταμετρήθηκαν το 2008 είχαν μειωθεί στις 613.973 στα τέλη του 2015. Και σε αυτούς τους αριθμούς δεν περιλαμβάνονται τα νούμερα για το πρώτο εξάμηνο του 2016, που, με βάση όλες τις ενδείξεις, θα αφαιρέσουν δεκάδες χιλιάδες ιδιωτικές εταιρείες από τον ελληνικό επιχειρηματικό χάρτη.
Τα νούμερα όμως κρύβουν την ανθρώπινη διάσταση. Τα λουκέτα αυτά μεταφράζονται σε απώλεια 842.670 χιλιάδων θέσεων εργασίας. Σε όρους προστιθέμενης αξίας το κλείσιμο αυτών των εταιρειών εξαφάνισε 30,31 δισ. ευρώ προϊόντος από την οικονομία. Ο αριθμός των επιχειρήσεων που έχουν κλείσει από το 2008 και μετά είναι όμως ακόμα μεγαλύτερος από τις 244.714 που καταγράφει η επιτροπή, αφού τα στοιχεία και οι εκτιμήσεις της περιλαμβάνουν και τις νέες επιχειρήσεις που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους κατά την περασμένη επταετία.
Πολλές μεγάλες επιχειρήσεις θα κλείσουν ακόμα εάν προβάλλει κανείς τα στοιχεία μελέτης της PricewaterhouseCoopers (PwC) στο σύνολο της αγοράς. Η PwC εκτιμά ότι υπάρχουν χιλιάδες επιχειρήσεις «ζόμπι». Υπερδανεισμένες, που δεν μπορούν να αναπτυχθούν, έχουν αρνητική κερδοφορία και αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους. Τον όρο για τους ελληνικούς αυτούς ομίλους έβαλε πρώτη φορά στο τραπέζι η PwC προ διετίας στη μελέτη της «Stars & Zombies: Οι ελληνικές επιχειρήσεις βγαίνοντας από την κρίση».
Από δείγμα 2.824 εταιρειών με ετήσια έσοδα άνω των 10 εκατ. έκαστη για την περίοδο 2008-2013, το 16,5% αυτών είναι –σύμφωνα με την PwC– «ζόμπι» με μη βιώσιμο χρέος, που αποτελούν, όπως σημειώνει, παγιδευμένα δάνεια με 11,3 δισ. έσοδα και 12,5 δισ. καθαρού δανεισμού. Εάν γίνει αναγωγή του 16,5% του δείγματος της PwC στο σύνολο των 613.971 εν ζωή επιχειρήσεων στα τέλη του 2015, αυτό μεταφράζεται σε 101.000 επιχειρήσεις που καρκινοβατούν…