Eτοιμο είναι το Φετιχιέ Τζαμί ή Τζαμί του Σταροπάζαρου, όπως το έλεγαν λόγω της θέσης του στο παζάρι των σιτηρών στον χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς. Το παλαιότερο οθωμανικό μνημείο της Αθήνας είναι κτισμένο με αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη και χρονολογείται στην περίοδο 1668-1670.
Χωρίς ρωγμές πια στην τοιχοποιία του και στη στέγη απ’ όπου εισχωρούσαν στο εσωτερικό τα νερά της βροχής, όταν αποδοθεί επίσημα σε λίγο καιρό μετά την αποκατάστασή του από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού με προϊστάμενό τον κ. Θεμιστοκλή Βλαχούλη, θα φιλοξενήσει στο εσωτερικό του πολιτιστικές δράσεις. Τέλος Σεπτεμβρίου αρχές Οκτωβρίου θα είναι επισκέψιμο για πρώτη φορά και αυτό στο εσωτερικό του. Εκεί, η ΕΦΑ Αθηνών έχει σχεδιάσει ήδη εκθέσεις και δράσεις που το κοινό θα απολαύσει τον Δεκέμβριο ή στις αρχές του νέου έτους.
Το Φετιχιέ Τζαμί οικοδομήθηκε στη θέση τρίκλιτης βασιλικής που εντοπίσθηκε το 1964 και ενσωματώνει αρχαία κατάλοιπα. Το τέμενος ανήκει σε αρχιτεκτονικό τύπο γνωστό στη βιβλιογραφία με τον όρο «quatrefoil» λόγω της διαμόρφωσης της στέγης του σε τέσσερα τεταρτοσφαίρια για την αντιστήριξη του κεντρικού τρούλου. Οπως σημειώνει στην έκδοση «Η οθωμανική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα», του υπουργείου Πολιτισμού, η Ράινα Πούλη: «Πρόκειται για τύπο που αντιπροσωπεύεται σε ορισμένα από τα λαμπρότερα τεμένη της Κωνσταντινούπολης και γνώρισε μεγάλη διάδοση σε εδάφη της οθωμανικής επικράτειας κατά τον 16ο και τον 17ο αιώνα, ενώ θεωρείται, κατά μια άποψη, δημιούργημα της πρωτεύουσας που είχε ως πρότυπο τον ναό της Αγίας Σοφίας».
Ο μιναρές του κατεδαφίστηκε μόλις απελευθερώθηκε η Αθήνα. Γνώρισε διάφορες χρήσεις, όπως στρατιωτική φυλακή του φρουραρχείου της πόλης, στρατώνας, σχολείο της αλληλοδιδακτικής μεθόδου, αλευραποθήκη κ.ά. Η αναστήλωση του μνημείου και ταυτόχρονα η απελευθέρωσή του από τις νεότερες προσθήκες πραγματοποιήθηκαν από τον Αναστάσιο Ορλάνδο το 1935. Τότε έγιναν και εργασίες αποχωμάτωσης στο εσωτερικό του, κατά τις οποίες συγκεντρώθηκαν πολλά θραύσματα γλυπτών και επιγραφές. Από το 1963 χρησιμοποιήθηκε ως αρχαιολογική αποθήκη. Το 1967 σε απόπειρα εμπρησμού καταστράφηκε το ξύλινο θύρωμα της πόρτας εισόδου, ενώ ο σεισμός του 1981 άφησε κι αυτός σημάδια στο μνημείο. Η αποκατάσταση έγινε σύμφωνα με τη μελέτη των αρχιτεκτόνων Παναγιώτη Μπίρταχα και Νίκης Σαλεμή, με πολιτικό μηχανικό την Ελένη Ζαρογιάννη, τοπογράφο τον Βασίλη Μπάκα, φωτογράφο τον Συμεών Πασαφίδη. (Εργολαβία Μέδουσα Α.Ε.)
Το νέο «τετράγωνο»
Στην περιοχή της Πλάκας, όμως, ετοιμάζονται για παράδοση και τα κτίσματα του τετραγώνου Αρεως, Κλάδου, Βρυσακίου και Αδριανού, που θα στεγάσουν το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (ΜΕΛΤ) με προϊσταμένη την Ελένη Μελίδη. Στους εκθεσιακούς χώρους που θα λειτουργήσουν από το 2018 θα παρουσιάζονται χιλιάδες αντικείμενα της νεοελληνικής τέχνης από το 1650.
Σύνθετο με πολλές ιδιομορφίες έργο στο οποίο εμπλέκονται πολλές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, όταν ολοκληρωθεί θα δώσει άλλη πνοή στην περιοχή με τη λειτουργία του μουσείου, τους εκθεσιακούς του χώρους, τα πωλητήρια, τα εστιατόρια-καφέ σχηματίζοντας έναν ιδιαίτερο μνημειακό ιστό στο ιστορικό τοπίο της πόλης.
Το έργο, που ολοκληρώνεται σύντομα, εκτελείται από τη Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων της οποίας προϊσταμένη είναι η δρ Αμαλία Ανδρουλιδάκη με προϊσταμένη του Τμήματος Εργων και διευθύνουσα του έργου την Πόπη Δήμου και επιβλέποντες τους Αναστασία Μαγκουρίλου, Κυριακή Βαφειάδη, Σπύρο Αντωνόπουλο, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την τήρηση της εφαρμογής της μελέτης, αλλά και την επίλυση τεχνικών ζητημάτων που προκύπτουν στην πορεία του έργου, σε συνεργασία με τα στελέχη-μηχανικούς της αναδόχου εταιρείας Λάμδα Τεχνική Α.Ε.
ΓΙΩΤΑ ΣΥΚΚΑ