Στο σημαντικότερο ζήτημα της διαβούλευσης του νέου σχεδίου νόμου για τα αυθαίρετα ανάγεται η ρύθμιση που προβλέπει υποχρέωση ελέγχου από μηχανικό και πριν από την αποδοχή κληρονομιάς. Συμβολαιογράφοι και δικηγόροι υποστηρίζουν ότι η ρύθμιση έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τον αστικό κώδικα, κατηγορώντας το ΥΠΕΝ ότι λειτουργεί προς όφελος των μηχανικών. Οι μηχανικοί, από την πλευρά τους, στην πλειονότητά τους υποστηρίζουν τη ρύθμιση.
Σήμερα, κάθε είδους δικαιοπραξία (λ.χ. αγοραπωλησίες) πρέπει να συνοδεύεται από βεβαίωση μηχανικού, ότι το ακίνητο δεν έχει αυθαιρεσίες. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν επιτρέπεται να καταρτιστεί συμβόλαιο. Η ρύθμιση λοιπόν επεκτείνεται και στις αποδοχές κληρονομιάς, αλλά και στις άδειες ίδρυσης και λειτουργίας μιας επαγγελματικής εγκατάστασης.
Οι αντιδράσεις στη ρύθμιση είναι πολλές. Χαρακτηριστικό είναι ότι, ενώ τα περισσότερα κεφάλαια του σχεδίου νόμου έχουν στη διαβούλευση λιγότερα από δέκα σχόλια, το συγκεκριμένο συγκέντρωνε χθες 123. Η κριτική ασκείται σε τρία επίπεδα:
• Σε νομικό επίπεδο, πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν ότι η ρύθμιση έρχεται σε ευθεία αντίθεση με διατάξεις του αστικού κώδικα, καθώς η απόκτηση ενός ακινήτου μέσω κληρονομιάς δεν είναι επιλογή, αλλά «αναγκαστική διαδοχή», δηλαδή είναι υποχρεωτική. Επίσης γίνεται αναφορά σε απόφαση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (633/1997), με την οποία γίνεται αποδεκτή η αποδοχή κληρονομιάς με αυθαίρετο.
• Σε πρακτικό επίπεδο, εκφράζεται η ανησυχία ότι θα δημιουργηθεί ένα χάος, ιδίως στην περιφέρεια όπου ο συνδυασμός μικροϊδιοκτησίας και πολλών κληρονόμων είναι συχνός. Επίσης, υπάρχει η εκτίμηση ότι η «τακτοποίηση» μιας αυθαιρεσίας προκειμένου να ολοκληρωθεί η αποδοχή κληρονομιάς είναι ανέφικτη (αφού ο “τακτοποιών” δεν είναι ακόμα ιδιοκτήτης) και αποκλείει την επιλογή κατεδάφισης της αυθαιρεσίας (για τον ίδιο λόγο).
• Σε οικονομικό επίπεδο, πολλοί υποστηρίζουν ότι η επιβάρυνση θα οδηγήσει πολλούς στη «σιωπηρή» (χωρίς μεταγραφή, αν δεν χρειαστεί) αποδοχή κληρονομιάς ή στην αποποίησή της, γεγονός που θα έχει επιπτώσεις (και) στα δημόσια έσοδα.
Από την πλευρά του το υπουργείο Περιβάλλοντος υποστηρίζει ότι η επίμαχη ρύθμιση συντάχθηκε από επιτελείο 7 νομικών συμβούλων, ανάμεσα στους οποίους και εκπρόσωποι του ΝΣΚ, οπότε δεν μπορεί να τίθεται νομικό ζήτημα. Ως προς την επιβάρυνση, υποστηρίζει ότι «καλύπτεται» από τη μείωση προστίμων που προτείνει το νέο νομοθέτημα.