Σχεδόν ένας μήνας έχει συμπληρωθεί από τότε που ξεκίνησαν στην Υπηρεσία Ασύλου οι συνεντεύξεις των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που προσγειώθηκαν με ελικόπτερο στην Αλεξανδρούπολη την επομένη του αποτυχημένου πραξικοπήματος στην πατρίδα τους. Για τρεις εξ αυτών η ακρόαση έχει ολοκληρωθεί, ενώ για τους υπόλοιπους συνεχίζεται ο δεύτερος γύρος των επαναληπτικών συνεντεύξεων την ερχόμενη εβδομάδα.
Η συνέντευξη είναι μια μακρά, κοπιαστική διαδικασία, κατά την οποία κάθε λεπτομέρεια έχει σημασία. Ο χειριστής κάθε υπόθεσης που φτάνει στην Υπηρεσία Ασύλου καλείται να ακούσει προσεκτικά τον αιτούντα, να εξετάσει εξονυχιστικά όλες τις πληροφορίες που του παρέχονται και να μη δείξει συναίσθημα, όσο επώδυνες κι αν είναι οι μαρτυρίες που ακούει. Εάν χρειαστεί, ένας ψυχολόγος εξειδικευμένος σε θέματα εργασιακού στρες βοηθάει όσους υπαλλήλους νιώθουν ότι εξαντλούνται από περίπλοκες νομικά και ανθρωπιστικά υποθέσεις, ενώ υπάρχει το ενδεχόμενο η υπηρεσία να στελεχωθεί στο μέλλον και με δεύτερο ειδικό.
«Είναι μεγάλο το βάρος και το άγχος. Αποφασίζεις για τη ζωή ενός ανθρώπου», αναφέρει στην «Κ» υπάλληλος που έχει χειριστεί στο παρελθόν αιτήματα προσφύγων και μεταναστών. Σε αρκετές από τις υποθέσεις προσφύγων και μεταναστών ορίζονται επαναληπτικές συνεντεύξεις, καθώς συνήθως στην πρώτη συνάντηση χειριστή και αιτούντος μπορεί να ξεπεραστεί το πεντάωρο. Ακόμη πιο περίπλοκες από τις συνήθεις υποθέσεις ασύλου είναι οι ακροάσεις των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών. Η Τουρκία ζητάει την έκδοσή τους κατηγορώντας τους για συμμετοχή στο πραξικόπημα. Οι ίδιοι αρνούνται οποιαδήποτε εμπλοκή τους στα γεγονότα της 15ης Ιουλίου.
Οι χειριστές
Τα αιτήματα των στρατιωτικών εξετάζονται από πέντε χειριστές της Υπηρεσίας Ασύλου, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης του Ασύλου (EASO). Σε πρακτικό οδηγό της EASO με οδηγίες για τη διεξαγωγή των προσωπικών συνεντεύξεων αναφέρεται ότι η διαδικασία μπορεί να κρατήσει πολύ καιρό. Ο χειριστής πρέπει να καθιστά σαφές στον αιτούντα ότι βρίσκεται στο επίκεντρο της συνέντευξης. Οι ερωτήσεις θα πρέπει να απευθύνονται απευθείας σε εκείνον και όχι στον διερμηνέα ή στον νόμιμο εκπρόσωπο. Ακόμη ο διερμηνέας θα πρέπει να κάθεται σε ίση απόσταση από τον υπάλληλο και από τον αιτούντα, στην άκρη του γραφείου.
Στις 23 Αυγούστου, η δικηγόρος των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών, Σταυρούλα Τομαρά, σε γραπτό αίτημά της ζητούσε τον διορισμό άλλου διερμηνέα της τουρκικής γλώσσας από συναφή υπουργεία, που θα γνωρίζει την ελληνική και τουρκική στρατιωτική ορολογία. Οπως ανέφερε στο αίτημα, μέχρι εκείνη τη στιγμή η διερμηνεία δεν γινόταν με πληρότητα και σαφήνεια. Ακόμη έχει ζητήσει να εφαρμοστεί το άρθρο 12 του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙΙ, το οποίο έχει ιεραρχική εφαρμογή κατά προτεραιότητα στις περιπτώσεις τους και μεταξύ άλλων αναφέρει ότι «εάν ο αιτών είναι κάτοχος πρόσφατης θεώρησης (εντός των τελευταίων έξι μηνών από την αίτηση ασύλου), το κράτος-μέλος που την εξέδωσε είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης διεθνούς προστασίας». Ως νατοϊκοί στρατιωτικοί οι περισσότεροι εκ των οκτώ ταξίδευαν τακτικά εκτός Τουρκίας και τουλάχιστον τρεις εξ αυτών έχουν σε ισχύ βίζα για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μετά την ολοκλήρωση των συνεντεύξεων ακολουθεί η φάση συγγραφής της απόφασης για την οποία δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο ολοκλήρωσης. Ωστόσο, συνηθίζεται το πολύ σε τρεις με τέσσερις μήνες να λαμβάνεται απόφαση σε πρώτο βαθμό.
Οι Τούρκοι πολίτες
Σχεδόν ένα μήνα έχουν συμπληρώσει στη Ρόδο τρεις Τούρκοι πολίτες οι οποίοι ζητούν άσυλο στην Ελλάδα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος στην πατρίδα τους. Οπως είχε γράψει η «Κ» (4/9/2016) πρόκειται για δύο καθηγητές και έναν πολιτικό μηχανικό ο οποίος εργαζόταν στο δημόσιο. Ολοι τους όπως ισχυρίζονται συνδέονται με την οργάνωση του Φετουλάχ Γκιουλέν και φοβούνται ότι θα αντιμετωπίσουν διώξεις στην Τουρκία, καθώς και στο παρελθόν είχαν ανακριθεί από τις Αρχές της χώρας τους.
Οι συνεντεύξεις τους για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου έχουν οριστεί για τις 21/9, 27/9 και 3/10. Υπάρχει όμως το ενδεχόμενο ο συνήγορός τους, δικηγόρος Κώστας Αβδελλής, να ζητήσει αναβολή.
Οι τρεις Τούρκοι πολίτες επρόκειτο να μεταφερθούν στη δομή για πρόσφυγες και μετανάστες που λειτουργεί στην Κω. Τελικά δεν έγιναν δεκτοί εκεί λόγω ελλιπούς φύλαξης. Μέχρι και το τέλος αυτής της εβδομάδας παρέμεναν στα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Ρόδου, υπό άσχημες συνθήκες υγιεινής και χωρίς τη δυνατότητα προαυλισμού.
Στην Τουρκία, οι οικογένειές τους φοβούνται μήπως διωχθούν από τις Αρχές. Η γυναίκα ενός εκ των τριών γέννησε το διάστημα που αυτός κρατείται στη Ρόδο. Και οι τρεις Τούρκοι πολίτες είχαν στην κατοχή τους διαβατήρια με έγκυρες βίζες για τις ΗΠΑ και θεωρούσαν ότι εφόσον λάμβαναν τουριστική βίζα στην Ελλάδα θα μπορούσαν με κάποιο τρόπο να συνεχίσουν νόμιμα το ταξίδι τους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Ως εναλλακτική λύση είχαν τη φυγή στη Σουηδία, όπου οι αρμόδιες υπηρεσίες έχουν ξεκαθαρίσει ότι θα εξετάσουν με προσοχή τα αιτήματα προστασίας Τούρκων πολιτών που πρόσκεινται στην οργάνωση του Γκιουλέν.
Ενας εκ των τριών που κρατούνται στη Ρόδο έχει ταξιδέψει σε δεκάδες χώρες στο πλαίσιο φιλανθρωπικών δραστηριοτήτων του ιδρύματος Γκιουλέν, ενώ φέρεται να έχει δει και κατ’ ιδίαν τον Γκιουλέν στις ΗΠΑ, σε συνάντηση που είχε με Τούρκους επιχειρηματίες.