Πολυεπίπεδες κόντρες προκάλεσε ο «ιερός πόλεμος» με αφορμή τις αλλαγές που αποφάσισε στο μάθημα των Θρησκευτικών σε δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο το υπουργείο Παιδείας. Τα πυρά που αντήλλαξαν ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος και ο υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκος Φίλης ορθώνουν χαρακώματα, πίσω από τα οποία μπορούν εύκολα να συνταχθούν και απόψεις οπαδικού χαρακτήρα. Ωστόσο, πίσω από αυτόν τον πόλεμο διαδραματίζονται υπόγεια παιχνίδια πολιτικής εξουσίας, που ξεκινούν από την προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση για θέματα Παιδείας σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών στη Βουλή την προσεχή Τετάρτη και φθάνουν έως την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας.
Ειδικότερα, εκκλησιαστικές πηγές ανέφεραν ότι ο Ν. Φίλης διολίσθησε το τελευταίο διάστημα σε σημαντικά ατοπήματα. Ενδεικτικά, μίλησε για μετατροπή των Θρησκευτικών σε Θρησκειολογία μία ημέρα πριν από το πρόσφατο δείπνο Ιερωνύμου – Τσίπρα. Επίσης, από το υπουργείο δημιουργήθηκε η εντύπωση πως η προσευχή θα μετατραπεί σε προαιρετική στα σχολείο. Υστερα από αυτά, η πυροδότηση αντιδράσεων στο εσωτερικό της Εκκλησίας ήταν βέβαιη, και δη από την πλευρά των ιεραρχών που τοποθετούνται στο σκληροπυρηνικό μπλοκ. Χαρακτηριστικά, ο μητροπολίτης Μεσογαίας Νικόλαος δήλωσε ότι «η προσευχή στα σχολεία δεν πρέπει να αντικατασταθεί, πρέπει να αναβαθμιστεί και αυτό δεν το κάναμε ως Εκκλησία, δεν το καλλιεργήσαμε. Εστω τώρα να μιλήσουμε γιατί το θέλουμε, όχι ως προνόμιο, όχι ως δικαίωμα, αλλά ως ανάγκη του λαού μας. Για τον λαό, όχι για εμάς».
Ακολούθησε νέο «χτύπημα» από τον Ν. Φίλη, ο οποίος σε συνέντευξή του κατηγόρησε την Εκκλησία ότι έχει συμβάλει στην ηθική έκπτωση της κοινωνίας και αμφισβήτησε το έργο της, αφήνοντας αιχμές για τον ρόλο που διαδραμάτισε η Εκκλησία σε κρίσιμες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. «Πού ήταν η Εκκλησία στη χούντα; Πού ήταν η Εκκλησία στην Κατοχή; Δεν μπορούμε να προσκυνάμε και να λέμε ότι είναι εκ προοιμίου ιερή». Ο κ. Ιερώνυμος δέχθηκε πυρά από δύο πλευρές που συσπειρώνουν πολιτικά δύο ακροατήρια. Πόσο μάλλον που μία ομάδα του κυβερνητικού μπλοκ φέρεται να ταυτίζεται με τις επιθέσεις στην Εκκλησία, όχι μόνο με επιχειρήματα ιδεολογικά και ιστορικά, αλλά και επειδή θεωρεί ότι η ακίνητη περιουσία της είναι η πραγματική δύναμη της Εκκλησίας που πρέπει να πληγεί.
Επιστολές
Ετσι, παρότι η επίσημη θέση του κ. Ιερωνύμου θα διατυπωθεί στις 4 Οκτωβρίου, οπότε θα συνεδριάσουν και οι 80 μητροπολίτες της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο κ. Ιερώνυμος σήκωσε τους τόνους.
Χαρακτήρισε «απαράδεκτα και επικίνδυνα» τα νέα προγράμματα σπουδών για τα Θρησκευτικά, ενώ έστειλε στον πρόεδρο της Βουλής, Νίκο Βούτση, τόμο που εκδόθηκε από την Εκκλησία της Ελλάδος με τίτλο
«Μνήμες και μαρτυρίες από το ’40 και την Κατοχή», ζητώντας να ενημερωθούν οι βουλευτές. Στην επιστολή του ο Αρχιεπίσκοπος έκανε λόγο για «ανιστόρητες, συμπλεγματικές και προσβλητικές απόψεις για την κοινωνία, που μάλλον χωρίς συναίσθηση ατυχώς εκφέρονται».
Τελευταία επίθεση ήταν η επιστολή του κ. Ιερωνύμου ευθέως στον κ. Φίλη, στην οποία μίλησε για τον «συνεπή και αδιάβλητο για την αποστολή της ρόλο της Εκκλησίας» και κατηγόρησε τον κ. Φίλη για «παντελώς αβάσιμες και πλασματικές επικρίσεις κατά της Εκκλησίας». Ιδιαίτερης αξίας είναι η εξής αναφορά του κ. Ιερωνύμου: «Η υπόθεση της Εκκλησίας είναι υπόθεση ενός λαού και όχι βεβαίως ενός υπουργού, όταν μάλιστα παραθεωρούνται θεμελιώδεις συνταγματικές διατάξεις (άρθρο 13) και διατάξεις του εκτελεστικού νόμου του ισχύοντος Συντάγματος».
Η απάντηση
Ο υπουργός Παιδείας απάντησε σε ηπιότερο τόνο προς τον Μακαριώτατο, χωρίς ωστόσο να απομακρύνεται από τις θέσεις του. «Οι σχέσεις της διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος με το δικτατορικό καθεστώς της επταετίας αποτελούν αντικείμενο επιστημονικού διαλόγου καθώς και ευρύτερου δημόσιου διαλόγου, που πρέπει να γίνεται νηφάλια και ψύχραιμα και με στόχο να διδασκόμαστε όλοι από τα λάθη μας…
Γνωρίζετε ότι είμαι πάντοτε ανοιχτός στον διάλογο και, βεβαίως, για συνάντηση μαζί σας». Προς το παρόν, συνάντηση με τον κ. Ιερώνυμο έχει την Τετάρτη ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ, Πάνος Καμμένος, διαφοροποιούμενος από τον κυβερνητικό εταίρο του σε αυτό το παιχνίδι πολιτικού σκακιού με «ανοικτές» ανατροπές.