Τι ενώνει μια αρχαία ιέρεια με την Κιμ Καρντάσιαν;

Τι ενώνει μια αρχαία ιέρεια με την Κιμ Καρντάσιαν;

4' 33" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Αραγε ποιος έκρυψε ένα μικρό θησαυρό στον τοίχο μιας βυζαντινής εκκλησίας στη Νάξο και γιατί δεν επέστρεψε ποτέ για να τον ανακτήσει; Ποια ήταν η Δαμόκλεια, που ύψωσε ένα επιβλητικό μαρμάρινο μνημείο στο αρχαίο νεκροταφείο της Οίας «γιατί της έλειψε» η πρόωρα χαμένη αδελφή της Παρθενίκα; Οι επισκέπτες του Αρχαιολογικού Μουσείου της Μυκόνου καλούνται να αφήσουν ελεύθερη τη φαντασία τους, όχι μόνο για να συμπληρώσουν τα κομμάτια που λείπουν από την αφήγηση, αλλά και για να περιεργαστούν τα πολύτιμα αντικείμενα της περιοδικής έκθεσης με τον προκλητικό τίτλο «Vanity: Ιστορίες κοσμημάτων από τις Κυκλάδες», σαν να πρόκειται να τα κάνουν δικά τους. Τοποθετημένα στις προθήκες τους χωρίς συνοδευτικά κείμενα –οι επεξηγηματικές πληροφορίες είναι διαθέσιμες σε «κρυφές» φωτοθήκες– με φόντο μεγάλους καθρέφτες και ένα μινιμαλιστικό «σκηνικό», τα αρχαία κομψοτεχνήματα θα μπορούσαν κάλλιστα να βρίσκονται στη βιτρίνα ενός σύγχρονου κοσμηματοπωλείου: είναι εκθαμβωτικά, αλλά και απρόσμενα οικεία.

«Η έκθεση μεταφέρει τα αρχαία στο σήμερα παρουσιάζοντάς τα ως αντικείμενα που θα μπορούσε να φορέσει ένας σύγχρονος άνθρωπος», υπογραμμίζει ο Δημήτρης Αθανασούλης, προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. «Με αυτή την προσωπική αναφορά χτίζουμε μια εξατομικευμένη σύνδεση του επισκέπτη, μέσω της ματαιοδοξίας της εμφάνισής μας και δημιουργούμε έτσι τον δίαυλο για να ανακαλύψει το παρελθόν από το οποίο προέρχονται τα κοσμήματα», συνεχίζει.

Η ματαιοδοξία δεν είναι, φυσικά, η μόνη αιτία που οι άνθρωποι, από την προϊστορική «Ιέρεια» του Ακρωτηρίου της Σαντορίνης έως την… Κιμ Καρντάσιαν, κοσμούν τα σώματα τους με πολύτιμους λίθους και μέταλλα, είναι όμως η πιο διαχρονική. Βρισκόμαστε, άλλωστε, στο νησί όπου το συγκεκριμένο «αμάρτημα» είναι ιδιαίτερα δημοφιλές και δεν είναι τυχαίο ότι η επισκεψιμότητα του μουσείου υπερδιπλασιάστηκε στους δύο πρώτους μήνες λειτουργίας της πρωτοποριακής, για τα ελληνικά και διεθνή δεδομένα, έκθεσης.

Στόχος των διοργανωτών ήταν να προσελκύσουν, εκτός από τη μικρή μερίδα τουριστών που διέρχεται από τη Μύκονο με προορισμό τη Δήλο και κατά κανόνα κάνει μία στάση στο Αρχαιολογικό Μουσείο και τους υπόλοιπους επισκέπτες του νησιού που τείνουν να προτιμούν διαφορετικού τύπου αξιοθέατα.

«Η αδιαφορία του σύγχρονου κοινού λαμβάνει και ακραίες διαστάσεις σε περιπτώσεις όπως οι επισκέπτες της Μυκόνου. Οι party goers και οι κυνηγοί του lifestyle για εμάς ήταν μια πρόκληση και αποφασίσαμε να ρισκάρουμε στήνοντας μια μετα-έκθεση πέρα από τις συνήθεις συμβάσεις», υπογραμμίζει ο κ. Αθανασούλης.

«Εκθέσεις που βασίζονται μόνο στην ποιότητα ή και στο ιστορικό βάρος των εκθεμάτων, δυστυχώς σήμερα δεν μπορούν να βρουν απήχηση. Αλλά ακόμη και πιο προχωρημένες θεματικές προσεγγίσεις του παρελθόντος δεν αρκούν πλέον αν δεν αφορούν ευθέως το σήμερα και δεν συνδέονται με τις ανησυχίες του σύγχρονου ανθρώπου». Ισως η μεγαλύτερη «έκπληξη» για το κοινό είναι τα έργα αναγνωρισμένων σύγχρονων δημιουργών, όπως οι DeuxHommes, IleanaMakri, SophiaKokosalaki, TwoisCompany κ.ά., που σχεδιάστηκαν ειδικά για την έκθεση και αναδεικνύουν τη διαχρονία της αγάπης για «ό,τι λάμπει».

Χρονολογούμενα από την 6η π.Χ. χιλιετία έως τη δεκαετία του 1970, τα περίπου 230 εκθέματα προέρχονται από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, μεταξύ των οποίων αυτές του Εθνικού Αρχαιολογικού, του Βυζαντινού και του Χριστιανικού Μουσείου. Επιλέχθηκαν άλλοτε ως αντιπροσωπευτικά δείγματα μιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, όπως τα αρχαϊκά και κλασικά ελικοειδή σκουλαρίκια που, σύμφωνα με την αρχαιολόγο της Εφορείας Κυκλάδων (Τμήμα Προϊστορικών και Κλασικών) και συνεπιμελήτρια της έκθεσης, Μάγια Ευσταθίου, ήταν διαδεδομένα σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο και καταδεικνύουν τη «μόδα» της εποχής, είτε εξαιτίας της μοναδικότητας τους, όπως ο διαμαντένιος σταυρός της Μαντώς Μαυρογένους – «το μόνο που απέμεινε από τη σημαντική περιουσία μιας γυναίκας που θυσίασε τα πάντα για την Επανάσταση», αναφέρει η Mαρία Κονιώτη από το Τμήμα Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών της Εφορείας. Μολονότι δεν κατασκευάστηκαν οπωσδήποτε σε κυκλαδίτικα εργαστήρια, τα κοσμήματα εντοπίστηκαν στο σύνολό τους στις Κυκλάδες, ενώ κάποιοι από τους κατόχους τους τα αγαπούσαν τόσο πολύ ώστε τα πήραν μαζί τους στην τελευταία τους κατοικία ή τα πρόσφεραν ως αναθήματα στους θεούς. Στην πλειονότητά τους τα ευρήματα αποκαλύφθηκαν σε πρόσφατες ανασκαφές ή φυλάσσονταν σε αρχαιολογικές αποθήκες, έτσι δεν έχουν παρουσιασθεί ποτέ ξανά στο κοινό.

Αν και οι πιο εύπορες τάξεις ανέκαθεν χρησιμοποιούσαν τα πολύτιμα μέταλλα για να επιδείξουν τον πλούτο και το κύρος τους, η αγάπη για τα στολίδια ουδέποτε αποτέλεσε προνόμιο των ισχυρών. Αυτό καταδεικνύουν τα αντικείμενα από τους γεωμετρικούς χρόνους, κατασκευασμένα τόσο από ευτελή όσο και από ακριβά υλικά. Αντίθετα, τα περίτεχνα χρυσά σκουλαρίκια, δαχτυλίδια και περιδέραια από την ελληνιστική Δήλο μαρτυρούν ότι το νησί διένυε μια περίοδο οικονομικής και πολιτισμικής άνθησης. Ορισμένα κοσμήματα δεν ικανοποιούσαν μόνο τη ματαιοδοξία όσων τα φορούσαν, αλλά λειτουργούσαν ως υπενθύμιση της ταυτότητας και της καταγωγής τους ή αποτελούσαν «κρίκους» σύνδεσης με το παρελθόν. Οικογενειακά κειμήλια –ή απλώς αποκτήματα ενός λάτρη της Ιστορίας– δεν αποκλείεται να ήταν ο αρχαίος σφραγιδόλιθος και το νόμισμα του 11ου αιώνα, που είχαν μετατραπεί το πρώτο σε περιδέραιο και το δεύτερο σε μενταγιόν και βρέθηκαν, μαζί με μεταγενέστερα ευρήματα, μέσα σε έναν τοίχο της Παναγίας της Ορφανής στη Νάξο. «Ο θησαυρός ανακαλύφθηκε στη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης του ναού, όταν παρατηρήθηκε μια κακότεχνη παρέμβαση στην τοιχοποιία» , εξηγεί η κ. Κονιώτη. Είναι προφανές ότι ο άγνωστος –ή η άγνωστη– βρισκόταν υπό πίεση χρόνου όταν έκρυψε τα κοσμήματα, ελπίζοντας ίσως ότι θα επιστρέψει για να τα ανακτήσει.

Παρουσιάζονται, επίσης, έργα των νεότερων χρόνων, όπως η Παναγιά Βρεφοκρατούσα του 17ου αιώνα, τα αντικείμενα από το Λαογραφικό Μουσείο της Μυκόνου, αλλά και τα δείγματα της δουλειάς της Μυκονιάτισσας κοσμηματοποιού Μαρουλίνας, τα οποία παραχωρήθηκαν στο Μουσείο από τον εγγονό της Αρη Γεωργιάδη. Η έκθεση «Vanity: Ιστορίες κοσμημάτων από τις Κυκλάδες» θα παραμείνει στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μυκόνου για έναν χρόνο. Στη συνέχεια θα ταξιδέψει σε άλλα νησιά και στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται οι συζητήσεις για τη μεταφορά της στο εξωτερικό.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή