Οι στρατηγικές για την επικράτηση σε μια πιθανή νέα εκλογική μάχη, όπως θα προταχθούν από τον Αλέξη Τσίπρα, θα αμβλύνουν τις αντιδράσεις όσων εντός του ΣΥΡΙΖΑ και του πολιτικού του ακροατηρίου θεωρούν την απομάκρυνση του Νίκου Φίλη από το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων νίκη της Εκκλησίας και του κ. Ιερωνύμου; Η οξεία δημόσια παρέμβαση της Εκκλησίας κατά του κ. Φίλη και η δεδομένη επιρροή της στο εκλογικό σώμα μέτρησαν τελικά περισσότερο από την αφοσίωση στις ιδεολογικές αρχές του κυβερνώντος κόμματος, όπως παρουσιάστηκε να τις εκφράζει ο Νίκος Φίλης από τον αρμόδιο υπουργικό θώκο, επιτιθέμενος στην Εκκλησία.
Ειδικότερα, η τελική απόφαση για την αποχώρηση του κ. Φίλη από το υπουργείο Παιδείας εκρίθη στα… σημεία. Ξεκινώντας από ένα δευτερεύοντα λόγο: ορισμένοι εντός κόμματος έχουν την άποψη ότι η γκρίνια κατά του κ. Φίλη ενισχύθηκε εξαιτίας πρόσφατων αιχμών της «Αυγής» (διατηρεί εύλογα σχέσεις ως πρώην διευθυντής της) κατά κυβερνητικών επιλογών.
Ωστόσο, ο κύριος λόγος της απομάκρυνσης Φίλη είναι οι κακές σχέσεις του με την Εκκλησία και οι επιπτώσεις που θα είχαν στη στάση της Εκκλησίας έναντι της κυβέρνησης. Ο Αλέξης Τσίπρας, με την πιθανότητα εκλογών το προσεχές διάστημα, δεν θέλησε στο πολιτικό του αφήγημα προς τον λαό να έχει έναν ισχυρό «εχθρό», όπως η Εκκλησία, η επιρροή της οποίας εμμέσως μπορεί να φθάσει και στο πεδίο της κομματικής ψήφου.
Η οξύτητα με την οποία επιτέθηκε το τελευταίο διάστημα ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος στον Νίκο Φίλη –με κορύφωση τη συνέντευξή του στην εκπομπή «Ιστορίες» του ΣΚΑΪ, όπου ο κ. Ιερώνυμος χαρακτήρισε τον κ. Φίλη «προβληματικό άνθρωπο» και «ασυνεπή στις σχέσεις του και στα λόγια του»– καταδεικνύει ότι η Εκκλησία δεν πρόκειται να δεχθεί να παραβιαστούν οι «κόκκινες γραμμές» που έχει θέσει έναντι της πολιτείας. Ποιες είναι αυτές; Η διατήρηση του υπάρχοντος καθεστώτος στις σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας (και άρα όχι ο διαχωρισμός τους), στο μάθημα των Θρησκευτικών και στη μισθοδοσία των περίπου 10.000 κληρικών.
Βεβαίως, με την αλλαγή στον υπουργικό θώκο της Παιδείας και των Θρησκευμάτων και την ανάληψή του από τον έως τώρα πρόεδρο της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής Κώστα Γαβρόγλου, επιδίωξη είναι να επέλθει… καταλλαγή. Ιδιος ήταν ο στόχος και στις 5 Οκτωβρίου, όταν –εξαιτίας των αντιδράσεων της Ιεραρχίας στα νέα προγράμματα σπουδών των Θρησκευτικών– το Μέγαρο Μαξίμου έκανε δεκτό το αίτημα του Αρχιεπισκόπου για συνάντηση με τον Αλέξη Τσίπρα. Εκεί ήταν και ο Πάνος Καμμένος καθώς και ο Νίκος Φίλης. Ωστόσο, παρότι μετά τη συνάντηση μεταδόθηκε αμφίπλευρη αναδίπλωση στο θέμα των Θρησκευτικών, η Εκκλησία θεώρησε ότι ο κ. Φίλης δεν τήρησε τα υπεσχημένα. Και η επίθεση συνεχίσθηκε με κορύφωση τη συνέντευξη στον ΣΚΑΪ την περασμένη Τρίτη, όπου ήταν σαφές ότι ο Νίκος Φίλης αποτελούσε για την Εκκλησία και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο persona non grata.
Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Ιερώνυμος στη συνέντευξή του έκανε λόγο για κίνδυνο αφελληνισμού και αποχριστιανισμού στην Ελλάδα, ενώ για να αποδομήσει το αφήγημα περί ιδεολογικής αντιπαράθεσης Εκκλησίας – ΣΥΡΙΖΑ, εστίασε στη διαμάχη για το ίδρυμα της Παναγίας της Τήνου λέγοντας ότι «ολόκληρη ιστορία ποιος θα πάρει το παγκάρι της Ευαγγελιστρίας Τήνου. Την καλύτερη απάντηση την έδωσε το ΚΚΕ και ο κ. Κουτσούμπας. Και τον συγχαίρω. Είπε “δεν μπορώ να καταλάβω ένα κομμουνιστικό κόμμα, μία Αριστερά, τι δουλειά έχει στο παγκάρι της Εκκλησίας;”». «Οι περισσότερες αναφορές του κ. Ιερώνυμου αφορούσαν τα οικονομικά», σχολίασε με νόημα στην «Κ» κυβερνητικό στέλεχος.
Υπό πίεση
«Η Εκκλησία βρίσκεται υπό πίεση με όσα ακούγονται από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ετσι αναγκάζεται να οχυρωθεί σαν σκαντζόχοιρος και να επιτεθεί. Πόσο μάλλον που έως τώρα είχε να αντιμετωπίσει έναν εχθρικό υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων», ανέφερε από την πλευρά της εκκλησιαστική πηγή στην «Κ». Για τον λόγο αυτό ο κύβος ερρίφθη κατά του κ. Φίλη, ο οποίος επέμεινε μέχρι τελικής πτώσεως στο αίτημα για παραμονή στο υπουργείο Παιδείας έχοντας μάλιστα με τη στάση του στο θέμα των Θρησκευτικών, και ευρύτερα κατά της Εκκλησίας, ενισχύσει το πολιτικό του κεφάλαιο εντός του ΣΥΡΙΖΑ. Τελικά δεν μέτρησε αυτό.
Την ίδια στιγμή, κυβερνητικά στελέχη διακρίνουν προσπάθεια της Εκκλησίας να στείλει μήνυμα και προς την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, σε περίπτωση που αναλάβει την εξουσία και υιοθετήσει θέσεις για χωρισμό Κράτους – Εκκλησίας αλλά και θέσεις με τις οποίες διαφωνεί η Εκκλησία. Ενδεικτικά, ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ταχθεί υπέρ της ανέγερσης μουσουλμανικού τεμένους στην Αθήνα, ενώ έχει ψηφίσει το σύμφωνο συμβίωσης.