«Τι θέλεις και τρέχεις στα βουνά για μανιτάρια; Εμείς τα μαζεύαμε από ανάγκη στην Κατοχή». Αυτή ήταν η αντίδραση της γιαγιάς του Κώστα Αρβανίτη, που είχε επιβιώσει στον πόλεμο εν μέρει χάρη στα μανιτάρια. «Τα είχε συνδυάσει με εκείνη τη δύσκολη εποχή, οπότε μετά απωθούσε και μόνον την ιδέα τους», σχολιάζει σήμερα ο εγγονός της, που, όπως ίσως ήταν μοιραίο, εξελίχθηκε σε δεινό μανιταρόφιλο, έναν από τους αμέτρητους σε όλη τη χώρα. «Και η υπόλοιπη οικογένεια στους πρόποδες του Παρνασσού μάζευε εξίσου δύο είδη που γνώριζε, μορχέλα και πλευρώτους».
Ηταν, ωστόσο, η διαμονή του 37χρονου σήμερα Κώστα στη Μ. Βρετανία κατά τα φοιτητικά του χρόνια που τον έκαναν να «επανεκτιμήσει» τον γαστρονομικό θησαυρό, καθώς «το μανιτάρι περιλαμβανόταν σε όλα τα γεύματα – ακόμα και στο πρωινό». Επιστρέφοντας από την Αγγλία σμίγει με τον συμμαθητή του Φίλιππο Καγιά, άρτι αφιχθέντα από την Ιταλία, που θεωρείται πατρίδα των ποιοτικότερων μανιταριών. «Kόλλησα το μικρόβιο όταν ακολούθησα κάποιους Ιταλούς συμφοιτητές σε… μανιταροεξόρμηση».
Οι δύο φίλοι από τη Λιβαδειά άρχισαν να εξερευνούν τα γύρω βουνά για μανιτάρια πριν από δέκα χρόνια, για να διαπιστώσουν περιχαρείς τον μεγάλο πλούτο της χώρας. Ξεκινούν από τη γειτονική τους Οίτη και τον Ελικώνα, αλλά συν τω χρόνω επεκτείνονται σε όλη την Ελλάδα, ενώ διαβάζουν συστηματικά βιβλιογραφία. «Διαπιστώσαμε ότι σε κάθε χωριό έτρωγαν ένα με δύο είδη που γνώριζαν και εμπιστεύονταν», προσθέτει ο Φίλιππος, που έχει πλέον καταναλώσει πάνω από 50 διαφορετικά είδη. Μεταπολεμικά, τα μανιτάρια είχαν δαιμονοποιηθεί, κυρίως εξαιτίας των δηλητηριωδών. Από το 1999 που ιδρύθηκε ο πρώτος Σύλλογος Μανιταρόφιλων στη Δυτική Μακεδονία, το ενδιαφέρον για τον εύγευστο μύκητα αυξήθηκε και μαζί με αυτόν η σε βάθος μελέτη.
Προ ολίγων ημερών, τριάντα άτομα, από 12 μηνών έως 75 ετών, με αθλητική περιβολή και ζήλο για γνώση, συγκεντρώθηκαν στη Βοιωτία προκειμένου να ακολουθήσουν τους δύο έμπειρους μανιταρόφιλους στο οροπέδιο της Αρβανίτσας, στο πλαίσιο της εκδρομής «The Mushrooms Project III» που διοργάνωσε η ταξιδιωτική κοινότητα Greekly. «Aπίστευτο πόσα μανιτάρια υπάρχουν στα βουνά, που περνούν απαρατήρητα», σχολιάζει ο Λεωνίδας, που περπάτησε για πρώτη φορά στα «μονοπάτια» των μανιταρόφιλων, και μάλιστα όχι μόνος. «Είχα στον μάρσιπο την 24 μηνών κόρη μου», προσθέτει γελώντας.
Παρά το βάρος, συμμετείχε μέχρι τέλους. «Τα παιδιά αποδεικνύονται οι καλύτεροι μαθητές μας», σχολιάζει με νόημα ο Φίλιππος, «είναι πολύ παρατηρητικά και γρήγορα, με αποτέλεσμα να εντοπίζουν και να συλλέγουν πρώτα τα μανιτάρια». Αποκορύφωμα, βέβαια, της εκδρομής δεν ήταν μόνον η αναζήτηση και η ενημέρωση για τα μανιτάρια, αλλά και η… αξιοποίησή τους. Οι εκδρομείς, αποκαμωμένοι από το ιδιότυπο κυνήγι, κατέληξαν σε ταβέρνα της περιοχής, όπου μεταξύ άλλων έφαγαν ριζότο μανιταριών και μανιτάρια στο γκριλ κυριολεκτικά από «τα χεράκια τους», ενώ οι εκπαιδευτές τους είχαν εκ των προτέρων παρασκευάσει μανιτάρι γλυκό του κουταλιού. Οι συνταγές για τους μερακλήδες, βέβαια, είναι πολλές: φασολάδα με μανιτάρια, πλιγούρι με μανιτάρια, μορχέλα γεμιστή στον φούρνο…
Ιδρυση συλλόγου
Είναι η αγάπη για τη φύση και η περιπέτεια της αναζήτησης που ωθούν τους δύο φίλους κάθε Σαββατοκύριακο από τον Μάρτη μέχρι και τον Δεκέμβρη στα βουνά. «Είμαστε συνολικά 12 μανιταρόφιλοι στη Λιβαδειά, στόχος μας είναι μόλις αυξηθούμε να ιδρύσουμε σύλλογο, να ενταχθούμε στον Σύλλογο Μανιταρόφιλων Ελλάδας και να εστιάσουμε σε εκπαιδευτικό έργο», καταλήγουν. «Σήμερα, υπάρχουν εννέα σύλλογοι σε όλη τη χώρα», εξηγεί ο κ. Γιώργος Κωνσταντινίδης, πρόεδρος του συλλόγου Ελλάδας με έδρα τα Γρεβενά, που το 2007 ανακηρύχθηκε πόλη των μανιταριών. «Εμείς διοργανώνουμε κάθε εβδομάδα εξορμήσεις στο δάσος, που συνοδεύονται από γευστικές δοκιμές και μουσικές συναυλίες».
Η ανταπόκριση είναι μεγάλη, καθώς συνολικά τα μανιτάρια έχουν κερδίσει τις καρδιές των Βορειοελλαδιτών. «Είμαστε ισάξιοι σε ποιότητα και ποικιλία με την Ιταλία», διαβεβαιώνει ο κ. Κωνσταντινίδης, που έχει συγγράψει 7 βιβλία και έχει δημιουργήσει την εφαρμογή ΙFungi.