Εσφαλμένη αποδεικνύεται η επικρατούσα εντύπωση πως η Σουηδία έχει λύσει τα θέματα ισότητας των φύλων και κατ’ επέκταση, τα θέματα βίας εις βάρος των γυναικών. «Σε ό,τι αφορά τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν μπορείς ποτέ να εφησυχάζεις. H παραμικρή οπισθοδρόμηση πλήττει πρώτα τα δικαιώματα των γυναικών. Μέριμνά μας να βελτιωνόμαστε διαρκώς», θα πει η κ. Pernilla Baralt, υφυπουργός Ισότητας στη Σουηδία, η οποία βρέθηκε πριν από λίγες μέρες στην Αθήνα. Αφορμή; Η ημερίδα με θέμα «Η βία των ανδρών κατά των γυναικών και η βία κατά των παιδιών», η οποία συνδιοργανώθηκε από την πρεσβεία της Σουηδίας και τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, την οποία εκπροσώπησε η κ. Φωτεινή Κούβελα: «Η προσπάθειά μας είναι καθημερινή και η συνεργασία μας με τη Σουηδία αποδεικνύει ότι ο αγώνας μας για την ισότητα των δύο φύλων δεν περιορίζεται εντός των στενών συνόρων». «Η κυβέρνησή μου – φεμινιστική όπως την προσδιορίζει ο πρωθυπουργός μας– δεσμεύθηκε σε μία μακροπρόθεσμη προσπάθεια να εμποδίσει τη βία των ανδρών κατά των γυναικών και των παιδιών. Αναζητούμε λύσεις ενώ επιδιώκουμε ολοένα και περισσότεροι άνδρες να αντιτίθενται σε κάθε τέτοιας μορφής βίας» τοποθετείται η Σουηδή πρέσβειρα Charlotte Wrangberg.
Δυναμικό κίνημα
Πράγματι. Οπως διευκρινίζει η υφυπουργός Ισότητας, «τρέχουμε ένα νέο αλλά δυναμικό κίνημα, το “Men for Equal Opportunities” (Ανδρες για Ισες Ευκαιρίες), αλλά και την καμπάνια “He for She”, (Εκείνος για Κείνη) των Η.Ε.». Και ξεκαθαρίζει: «Δεν οραματιζόμαστε μία κοινωνία που οι γυναίκες θα βρίσκονται πάνω από τους άνδρες. Πιστεύουμε πως μία χώρα θεωρείται επιτυχημένη, όταν ολόκληρη η κοινωνία επιβαίνει στο “βαγόνι της ανάπτυξης”. Εξασφαλίζοντας στις γυναίκες το δικαίωμα να αποφασίζουν ελεύθερα για τον εαυτό τους και το σώμα τους, την ελεύθερη πρόσβαση στην εργασία, ενδυναμώνουμε και την οικονομία μας με ένα βιώσιμο τρόπο», τονίζει η κ. Baralt, η οποία κάνει μια αδρή παρουσίαση των μέτρων που λαμβάνονται στη Σουηδία για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών: «Κατ’ αρχάς, να τονιστεί ότι υποστηρίζοντας τις γυναίκες, ωφελούνται σε μεγάλο βαθμό και τα παιδιά, συνήθεις μάρτυρες τέτοιων περιστατικών. Για τα θύματα της βίας λειτουργούν εξαιρετικά οργανωμένοι ξενώνες. Ενισχύουμε το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία και διδάσκονται τα θεμελιώδη δικαιώματα των δύο φύλων. Κομβικής σημασίας αποδείχθηκε η ψήφιση νόμου σχετικά με την απαγόρευση αγοράς σεξουαλικών υπηρεσιών. Η σουηδική κυβέρνηση αναπτύσσει μια δεκαετή εθνική στρατηγική για τη βία εναντίον των γυναικών. Οι κόρες μας θα γνωρίζουν τα δικαιώματά τους αλλά και τι να κάνουν αν αυτά παραβιαστούν, ενώ εκπαιδεύονται δάσκαλοι, αστυνομικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, ώστε να κατευθύνουν σωστά τα θύματα. Επενδύσαμε στο να επιμορφωθούν οι υπουργοί και διατέθηκαν κονδύλια σε όλα τα υπουργεία, ώστε να εναρμονίζονται με την πολιτική κατά της βίας».
Επίπεδο ανοχής
Από τη στιγμή που η ισότητα των δύο φύλων και η προστασία των γυναικών βρίσκονται στην πρώτη γραμμή των προτεραιοτήτων της Σουηδίας, θα περίμενε κανείς τα θύματα να είναι ελάχιστα… Σύμφωνα με την κ. Baralt, «αν και είμαστε αρκετά ισχυροί όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, σοκάρει πόσες γυναίκες και κορίτσια εξακολουθούν να υποφέρουν από σωματική ή ψυχολογική βία μέσα στην οικογένεια. Το θετικό είναι πως μειώνεται το επίπεδο ανοχής: κάτι που η γιαγιά μου δεν θα εκμυστηρευόταν ούτε στην καλύτερη της φίλη, η δική μου γενιά θα το καταγγείλει».
Σχετικά με το έργο της ελληνικής κυβέρνησης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και τη στήριξή τους για αρμονική επανένταξη στην κοινωνία, η κ. Φωτεινή Κούβελα, γενική γραμματέας Ισότητας, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Λειτουργεί ένα ολοκληρωμένο δίκτυο δομών: 24ωρη τηλεφωνική γραμμή SOS, 40 συμβουλευτικά κέντρα, 21 ξενώνες φιλοξενίας πανελλαδικά – οι δομές άνοιξαν και για τις γυναίκες πρόσφυγες. Δρομολογούμε προς ψήφιση την προσαρμοσμένη στο εθνικό μας δίκαιο, Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Ετοιμάσαμε το νομοσχέδιο για την ισότητα των φύλων, με αναφορές σε θέματα βίας. Στον τομέα της παιδείας, επιμορφώσαμε 300 άτομα – δασκάλους, αστυνομικούς κ.ά. επάνω σε θέματα έμφυλων διακρίσεων και βίας, ενώ επάνω σ’ αυτά ενημερώνονται μαθητές μας σε επισκέψεις τους στη γενική γραμματεία Ισότητας. Τέλος, διοργανώσαμε και δύο διαγωνισμούς ζωγραφικής με ανάλογο περιεχόμενο».
Τα στοιχεία από μελέτες
Με βάση μελέτες πληθυσμού από το Σουηδικό Συμβούλιο για την Πρόληψη του Εγκλήματος, διαπιστώνεται ότι στη Σουηδία:
• Το 1,5% των γυναικών ηλικίας 16-79 έπεσε το 2015 θύμα σωματικής επίθεσης· 56.000 γυναίκες. Από αυτές, 15.000 δέχθηκαν σκληρή επίθεση, η οποία επέβαλε ιατρική ή οδοντιατρική περίθαλψη.
• Το 3% των γυναικών ανέφερε ότι κάποιο σεξουαλικό έγκλημα τελέστηκε σε βάρος του το 2015, ενώ το 5% δήλωσε ότι είχε δεχθεί απειλές.
• Το 45% των γυναικών που δήλωσε ότι δέχθηκε σεξουαλική επίθεση το 2015, ήταν από άνδρα με τον οποίο είχε στενή σχέση – συχνά το σύντροφό τους.
Η εθνική στρατηγική σχετικά με την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας των ανδρών κατά των γυναικών περιλαμβάνει επένδυση 62 εκατ. ευρώ για την τριετία 2017-2020.
Από πανευρωπαϊκή έρευνα που διεξήγαγε το 2014 ο FRA (European Union Agency for Fundamental Rights), προέκυψε για την Ελλάδα ότι:
• 19% των γυναικών έχουν υποστεί σωματική και/ή σεξουαλική βία από νυν ή πρώην σύντροφο ή άλλο πρόσωπο από τα 15 έτη και μετά.
• 15% των γυναικών υπέστησαν οποιασδήποτε μορφής σεξουαλική παρενόχληση το έτος που προηγήθηκε της έρευνας.
• 25% είχαν εμπειρία σωματικής, σεξουαλικής ή ψυχολογικής βίας πριν από τα 15 έτη.
Επιπλέον, κατά μέσον όρο, 39% των γυναικών στην Ε.Ε. δηλώνουν ότι γνωρίζουν άλλες γυναίκες που έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία.
Κατά μ.ό., σχεδόν 1 στις 5 γυναίκες στην Ε.Ε. δεν γνώριζε καμία από τις υπηρεσίες υποστήριξης για τα θύματα βίας κατά των γυναικών.