Εως το 1992 τα κεράσια του συνεταιρισμού «Αγιος Λουκάς» δεν τα είχε δει η ελληνική αγορά, έφευγαν όλα για εξαγωγή. Ομως ο πόλεμος στην (πρώην) Γιουγκοσλαβία, οι εξελίξεις με τα Σκόπια άλλαξαν τα δεδομένα. Το οδικό δίκτυο προς τα βόρεια σύνορα έκλεισε και έτσι τα κεράσια από τις Ράχες Ολύμπου… κυκλοφόρησαν και εν Ελλάδι.
Σήμερα, το 90% της παραγωγής και πάλι εξάγεται σε Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ρωσία, Σκανδιναβικές χώρες αλλά και Ινδία. Οι τιμές είναι καλύτερες στο εξωτερικό, η αγορά και κυρίως η πληρωμή εξασφαλισμένες. Πώς ο συνεταιρισμός κερασοπαραγωγών τα έχει καταφέρει;
Η καλή παραγωγή
«Πέτυχαν αυτά που κάνουμε γιατί ο συνεταιρισμός λειτουργεί διαφορετικά. Για παράδειγμα, κανένας από τη διοίκηση δεν πληρώνεται για τις υπηρεσίες του στον συνεταιρισμό, αυτά τα –πώς τα λένε– έξοδα παράστασης ή η αποζημίωση για συμμετοχή σε συνεδριάσεις.
Για εμάς η πληρωμή μας είναι αν πάνε καλά τα πράγματα» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος Δημήτρης Ντούρος. Πριν από όλα και πάνω από όλα η παραγωγή και μάλιστα η καλή παραγωγή γιατί χωρίς αυτήν δεν έχεις τίποτα: Αγρότης χωρίς παραγωγή γίνεται;
«Φυσικά όχι» απαντά ο Δημήτρης Ντούρος. «Οι επιδοτήσεις είχαν ολέθριο αποτέλεσμα για την αγροτική παραγωγή. Ηταν εύκολο χρήμα και έκαναν τους ανθρώπους να εφησυχάσουν. Κανείς δεν ενδιαφερόταν να πουλήσει αφού έρχονταν αλλιώς τα λεφτά. Ομως, έτσι χάνεις τις αγορές και μετά είναι πολύ δύσκολο να τις ξανακερδίσεις. Ερχονται άλλοι και παίρνουν τη θέση σου».
Πάντως, έχει μεγάλη σημασία όχι μόνο να έχεις σοδειά αλλά να έχεις βρει και πού θα την πουλήσεις πριν καλά καλά φυτέψεις. «Ολοι καλλιεργούν αυτό που τους λένε ότι θα πάρουν πολλά λεφτά. Αλλά δεν έχουν σκεφτεί, δεν έχουν ψάξει καθόλου πού θα πουλήσουν τη σοδειά τους» εξηγεί ο πρόεδρος.
Αλλά ακόμα και αν σχεδιάζεις, συχνά οι συνθήκες ανατρέπουν τα πάντα. Φέτος ο «Αγιος Λουκάς» δεν πάσχει από πελάτες, όμως υστερεί σε παραγωγή. Λόγω του περυσινού ζεστού χειμώνα τα κεράσια που μαζεύτηκαν φέτος τον Μάιο ήταν πολύ λίγα, μόλις 280 τόνοι, σε σχέση με τους 1.500 τόνους του 2015.
Τα μέλη του όμως δεν το βάζουν κάτω. Σκέφτονται να αξιοποιήσουν δημόσιες εκτάσεις για να φυτέψουν βερικοκιές και έτσι να υπάρχει εναλλακτική παραγωγή για την εποχή μετά τη συλλογή των κερασιών.
Αλλωστε, και η ιδέα για να μπει το χωριό στην παραγωγή κερασιών το 1979 από ένα πρόβλημα γεννήθηκε.
Τα ξερικά χωράφια με τα καπνά Κατερίνης –στο χωριό δεν υπήρχε νερό– μετά βίας έδιναν σοδειά στους ανθρώπους της Ράχης. «Οι περισσότεροι σκέφτονταν να φύγουν για το εξωτερικό ή έστω να κατέβουν στην πόλη για να μπορέσουν να ζήσουν» λέει ο κ. Ντούρος. Παιδί στα δεκατρία του τότε, θυμάται τον πατέρα του, τον παπα-Γιώργη να αναζητεί λύση.
Μεγάλο έργο
«Μου είπαν από τη διεύθυνση Γεωργίας Πιερίας, δοκιμάστε και μια άλλη καλλιέργεια, βάλτε κεράσια. Με διαβεβαίωσαν ότι θα πετύχουμε. Εγώ δεν τους πιστεύω αλλά δεν έχουμε να χάσουμε και τίποτα» τον άκουσε να λέει μια μέρα. Και κάπως έτσι, η Ράχη, το χωριό με πεντακόσιους κατοίκους, μετατράπηκε από καπνοχώραφα, σε ένα μεγάλο κτήμα με κερασιές μέσα σε μια δεκαετία.
Καθοριστικό ρόλο βέβαια έπαιξε το νερό που ήρθε από τον Ολυμπο, «διανύοντας» οκτώ χιλιόμετρα και πολλαπλασίασε τις παραγωγικές δυνατότητες της περιοχής. Ενα μεγαλόπνοο έργο που μάλιστα υλοποιήθηκε υποδειγματικά, καθώς κατασκευάστηκε συνάμα δίκτυο διανομής του νερού και μέσα στα κτήματα σαν τα 400 στρέμματα που φυτεύτηκαν με κερασιές να ανήκαν όλα στον ίδιο άνθρωπο.
Και τα κεράσια που παράγονταν πωλούνταν όλα μαζί. Δεν είναι τυχαίο ότι ο τότε υπουργός Γεωργίας Αθανάσιος Κανελλόπουλος βράβευσε τον συνεταιρισμό για την ομαδική του προσπάθεια.
Πολλά λέγονται και ελάχιστα γίνονται όσον αφορά την περίφημη ανάπτυξη που θα φέρει ο πρωτογενής τομέας.
Οι ίδιοι οι αγρότες τι θα μπορούσαν να κάνουν σε αυτές τις συνθήκες; «Να καταλάβουμε ότι εμείς δεν είμαστε το κέντρο του κόσμου. Οτι υπάρχουν πάρα πολλοί άλλοι που κάνουν την ίδια δουλειά, όχι μόνο στην Ελλάδα ή στην Ευρώπη αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο» καταλήγει ο κ. Ντούρος.