Καθώς οι συνεργάτες του μιλούν, ιδιαίτερα όταν μιλούν γι’ αυτόν, ο Ιορδάνης Λαδόπουλος σηκώνεται και απομακρύνεται από το τραπέζι. «Eφυγε… δεν θέλει να ακούει καλά λόγια», παρατηρεί ένας εκ των συνεργατών. Ωστόσο, περιοδικά επιστρέφει, παρεμβαίνει – και κάποια στιγμή συγκινείται. «Είμαι πραγματικά ευγνώμων», τους λέει, με τη φωνή του να σπάει. «Εμείς περισσότερο», του απαντούν.
Βρισκόμαστε σε κεντρικό αθηναϊκό ξενοδοχείο, για μια συνάντηση της «Κ» με τη συντονιστική ομάδα του «Πανοράματος Επιχειρηματικότητας και Σταδιοδρομίας», που θα λάβει χώρα στο Μέγαρο Μουσικής μεταξύ 17-19 Μαρτίου. Θα είναι το έβδομο «Πανόραμα». Στο περυσινό, περίπου 4.000 νέοι 18-35 ετών προσήλθαν για να ενημερωθούν, από 187 εισηγητές σε 50 πάνελ, για τις ευκαιρίες που υπάρχουν στην αγορά εργασίας. Φέτος, σύμφωνα με τον Δημήτρη Σκούρτα, που είναι ο γενικός συντονιστής της εκδήλωσης, «αναμένουμε περίπου 4.500», βάσει των διαδικτυακών προεγγραφών.
Η συντονιστική ομάδα λειτουργεί τα τελευταία δύο χρόνια. Αποτελείται από πέντε νέους επαγγελματίες, οι τέσσερις πρώην φοιτητές του «δασκάλου» (όπως τον αποκαλούν), οι οποίοι αφιερώνουν μεγάλο μέρος του χρόνου τους αφιλοκερδώς στη στήριξη του «Πανοράματος» και άλλων εκδηλώσεων, τις οποίες εμπνέεται ο κ. Λαδόπουλος. Υπό την καθοδήγησή τους, σχεδόν 100 εθελοντές συμβάλλουν στην προετοιμασία και την ομαλή διεξαγωγή του τριήμερου συνεδρίου, το οποίο έχει εξελιχθεί στη μεγαλύτερη εκδήλωση στη χώρα που φέρνει σε επαφή φοιτητές και νέους οι οποίοι αναζητούν εργασία με τις κορυφαίες επιχειρήσεις της Ελλάδας.
«Προέκυψε ως ανάγκη, καθώς η εκδήλωση μεγάλωνε», λέει για τη συντονιστική ομάδα ο Βαγγέλης Καργάκος, που είναι υπεύθυνος για τα οργανωτικά θέματα του συνεδρίου και ο οποίος δουλεύει σε ναυτιλιακή εταιρεία. Ο κ. Καργάκος αποφοίτησε το 2004 από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών – την τελευταία χρονιά του κ. Λαδόπουλου. Χρόνια μετά, σε μία συνάντηση της «Αγοράς», της ομάδας αποφοίτων του καθηγητή, ο κ. Λαδόπουλος του παρουσίασε το όραμά του για το «Πανόραμα». Λίγο αργότερα, έγινε μέλος της ομάδας διοργάνωσης.
«Σε μεγάλο βαθμό, η δομή –με τη συντονιστική ομάδα και τους εθελοντές– προέκυψε από τον τρόπο που οργάνωνε ο κ. Λαδόπουλος το μάθημά του στη σχολή», λέει ο Δημήτρης Καλλίγερος, συντονιστής της ομάδας μάρκετινγκ και επίσης απόφοιτος του ’04, ο οποίος σήμερα εργάζεται σε εταιρεία που ειδικεύεται σε big data analytics για πελάτες στο εξωτερικό. Ο κ. Λαδόπουλος στο πανεπιστήμιο χώριζε τους φοιτητές του σε ομάδες και τους ανέθετε εργασίες, με τους τριτοετείς και τους τεταρτοετείς να επιβλέπουν, ως ομαδάρχες, τους νεότερους.
«Ηταν η πρώτη εμπειρία του να είσαι μάνατζερ», θυμάται ο κ. Καλλίγερος. Η Βίκη Ζάκκα, απόφοιτος του ’98 που εργάζεται σε εταιρεία λιανικών πωλήσεων, ανακαλεί την προσέγγιση του κ. Λαδόπουλου στο αμφιθέατρο: «“Εγώ δεν θα σας ξαναπώ στην αίθουσα αυτό που λέει το βιβλίο”, μας έλεγε. “Εγώ θα σας δώσω δεξιότητες, τη σύνδεση με τις εταιρείες, πράγματα που θα σας χρειαστούν πραγματικά”». Τόνιζε πάντα τη σημασία της αριστείας, λένε, αλλά πάντα στο πλαίσιο του σκοπού της ομάδας.
Σχετικά με την αναγκαιότητα του «Πανοράματος» και των Business Days –των επισκέψεων σε επιχειρήσεις που οργανώνει η ομάδα του κ. Λαδόπουλου– ο κ. Καργάκος παρατηρεί: «Εμείς είχαμε την πολυτέλεια να έχουμε τον δάσκαλο. Οι νέοι δεν έχουν κάτι τέτοιο, και αυτό που τους προσφέρεται είναι κάτι μοναδικό». «Ολο αυτό που έχει συμβεί στη χώρα έχει καταρρακώσει τους νέους», λέει η Στέλλα Αυγουστάκη, που ασχολείται με τη δημοσιογραφία και συντονίζει τα social media του «Πανοράματος». «Διψάνε για ελπίδα, και η δυνατότητα που τους δίνουμε για πιο άμεση επαφή με τις επιχειρήσεις είναι πολύ σημαντικό εφόδιο». Μεταξύ των φετινών καινοτομιών, θα προβληθεί ο κλάδος του FinTech (τεχνολογικές εφαρμογές στην τραπεζική), η ρομποτική και θα υπάρχει περίπτερο εικονικής πραγματικότητας.
Ο ρόλος των εθελοντών
Κλειδί για την επιτυχία του συνεδρίου, σύμφωνα με τα μέλη της συντονιστικής ομάδας, είναι ότι βασίζεται σε εθελοντές. «Είναι πρωτόγνωρος ο επαγγελματισμός τους», σημειώνει η κ. Αυγουστάκη. Υπάρχει πλέον συγκεκριμένη διαδικασία επιλογής των εθελοντών, εξηγούν τα μέλη της συντονιστικής ομάδας, που περιλαμβάνει συνεντεύξεις τον Σεπτέμβριο, βάσει εκδήλωσης ενδιαφέροντος που γίνεται στο συνέδριο. Νωρίτερα, «το καλοκαίρι, γίνεται αξιολόγηση και όσοι κρίνουμε ότι δεν προσέφεραν, τους αποδεσμεύουμε», λέει ο κ. Καργάκος. Ειδική μνεία γίνεται στη δουλειά των εθελοντών της ομάδας πληροφορικής, υπό τον Διονύση Σιάρκο, απόφοιτο του ’05 και εργαζόμενο σε μεγάλη ελεγκτική εταιρεία – που είναι ο πιο λιγομίλητος της παρέας, και μοιάζει να νιώθει εξίσου άβολα όταν εισπράττει φιλοφρονήσεις όσο και ο κ. Λαδόπουλος.
Η κ. Ζάκκα έχει αναλάβει την ομάδα παρακολούθησης κλάδων, η οποία είναι υπεύθυνη για την εξεύρεση των εταιρειών αιχμής και των στελεχών που θα προσκληθούν στο «Πανόραμα». Το έργο της συγκεκριμένης ομάδας έχει βοηθήσει μία εφαρμογή που έφτιαξε ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό ο Βασίλης Παπαϊωάννου, ένα από τα αστέρια μεταξύ των εθελοντών.
«Αφιερώνω πολύ προσωπικό χρόνο στο “Πανόραμα”, επειδή το θέλω», λέει στην «Κ». Ο νεαρός απόφοιτος του ΕΜΠ, που ετοιμάζεται να φύγει για τις ΗΠΑ και το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, δεν παραλείπει να αναφερθεί στους κ. Λαδόπουλο και Σκούρτα: «Μου έδωσαν χώρο να αναλάβω πρωτοβουλίες, να αναπτυχθώ. Με ενέπνευσαν».
Από τη Γερμανία, με τεχνογνωσία
Μεταξύ των ομιλητών του φετινού «Πανοράματος» θα είναι δύο εξέχοντες Ελληνες της Γερμανίας: ο Αλέξανδρος Παπαδερός, επικεφαλής αδειών ευρεσιτεχνίας του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου και ο Ορέστης Τερζίδης, επικεφαλής του Ινστιτούτου Επιχειρηματικότητας, Διαχείρισης Τεχνολογίας και Καινοτομίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καρλσρούης. Η «Κ» επικοινώνησε μαζί τους μέσω email και τους ρώτησε για το «Πανόραμα», για τη διασύνδεση έρευνας και αγοράς και για το τι θα συμβούλευαν έναν Ελληνα απόφοιτο γερμανικού πανεπιστημίου σχετικά με το ενδεχόμενο επιστροφής στην Ελλάδα.
«Κάθε ενέργεια η οποία θα φέρει κοντά στην αγορά εργασίας ένα φοιτητή ή απόφοιτο είναι πολύτιμη», αναφέρει για το «Πανόραμα» ο κ. Παπαδερός. «Οι ομιλίες στα πάνελ και οι συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης ενημερώνουν από πρώτο χέρι τους νέους για τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που μπορούν να έχουν στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία».
«Επιχειρηματικότητα σημαίνει να βλέπεις δυνατότητες και να αναλαμβάνεις πρωτοβουλίες. Σημαίνει να είσαι έτοιμος να διαμορφώσεις το μέλλον, για εσένα και για άλλους», σημειώνει ο κ. Τερζίδης. Γι’ αυτό το «Πανόραμα» είναι «θέμα άμεσου ενδιαφέροντος για τους φοιτητές. Εάν υπάρχουν δυσκολίες επικοινωνίας, η εκδήλωση ίσως είναι ευκαιρία να ξεπεραστούν».
Πώς λειτουργεί το γερμανικό σύστημα διασύνδεσης της έρευνας με την αγορά; Τι μπορεί να μάθει η Ελλάδα από αυτό το σύστημα;
«Μία από τις αποστολές της ανώτατης εκπαίδευσης στη Γερμανία είναι, παράλληλα με την έρευνα και την εκπαίδευση, η συνεργασία με τις επιχειρήσεις, με σκοπό την απόκτηση προσόντων που θα διευκολύνουν τη μετάβαση των φοιτητών στην επαγγελματική ζωή», αναφέρει ο κ. Παπαδερός. «Η διασύνδεση της έρευνας με την αγορά γίνεται στη Γερμανία με πολλούς τρόπους: μέσω του ανθρώπινου δυναμικού (π.χ. projects με επιχειρήσεις, στο πλαίσιο των οποίων φοιτητές μπορούν να κάνουν το Bachelor ή το Master τους), μέσω συνεργασιών, όπου μία ερευνητική ομάδα ενός πανεπιστημίου διεκπεραιώνει μία σύμβαση έργου, το οποίο χρηματοδοτείται από μία επιχείρηση, μέσω της οικονομικής αξιοποίησης της βιομηχανικής ιδιοκτησίας (π.χ. πατέντες) του πανεπιστημίου από επιχειρήσεις και μέσω της ίδρυσης νεοφυών επιχειρήσεων, βασισμένων σε ερευνητικά αποτελέσματα».
Σχετικά με τα διδάγματα για τη χώρα μας, αναφέρει: «Η Ελλάδα διαθέτει επιστημονικό δυναμικό υψηλών προδιαγραφών. Αυτό που χρειάζεται, κατά τη γνώμη μου, είναι το άνοιγμα της πανεπιστημιακής κοινότητας προς τον χώρο των επιχειρήσεων».
Ο κ. Τερζίδης, από την πλευρά του, τονίζει τη σημασία εργαλείων όπως τα ΤΤΟ (Technology Transfer Offices, ή γραφεία μεταβίβασης τεχνολογίας), αλλά και την κατάλληλη εκπαίδευση εντός των πανεπιστημίων ώστε να επιτευχθεί η αναγκαία «μετάφραση από τη σφαίρα της επιστήμης στη σφαίρα της οικονομίας».
Ο κ. Παπαδερός, απόφοιτος της Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης που ήδη από το Λύκειο είχε πάρει την απόφαση να σπουδάσει στη Γερμανία, χαρακτηρίζει «πολύπλοκο» το ερώτημα για τον Ελληνα φοιτητή και τις συμβουλές που θα του έδινε. Ο ίδιος, όπως λέει, βρήκε μετά το διδακτορικό του ευκαιρίες καριέρας – «σε πολλές χώρες Δυτικής Ευρώπης προσφέρονται ευκαιρίες χωρίς να παίζει ρόλο η προέλευση ή η εθνικότητα», εξηγεί. «Η συμβουλή που θα έδινα θα ήταν να ερευνήσει σε βάθος και χωρίς συναισθηματισμούς τα υπέρ και τα κατά για την δημιουργία της επιχείρησής του στην Ελλάδα».
Ο κ. Τερζίδης είναι κάπως πιο θετικός στην ιδέα: «Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν ευκαιρίες στην Ελλάδα. Η χώρα χρειάζεται πολλές καινοτομίες. Εάν κάποιος έχει τη σωστή ιδέα, την ενέργεια και θέλει να αναλάβει ευθύνη, τότε θα υπάρξει και η δυνατότητα».
Εταιρικές επισκέψεις με ουσία
«Εχουν επαληθευθεί στο έπακρον οι προσδοκίες μου». Με αυτήν τη φράση περιγράφει ο Δημήτρης Κουφολιούλιος τη μέχρι στιγμής εμπειρία του ως εργαζομένου της «Παπαστράτος». Ο νεαρός χημικός μηχανικός προσελήφθη στην εταιρεία μετά τη συμμετοχή στην Business Day που οργάνωσε στην εταιρεία την 1η Ιουνίου πέρυσι ο κ. Λαδόπουλος και η ομάδα του.
Ο κ. Κουφολιούλιος είχε ακούσει για το καλό εργασιακό περιβάλλον στην «Παπαστράτος» και έκανε αίτηση συμμετοχής. Κατά τη διάρκεια του «Πανοράματος», πέρασε από συνέντευξη και η αίτησή του έγινε δεκτή. Αυτό που θυμάται από την ημέρα στο εργοστάσιο και στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας στον Ασπρόπυργο ήταν «η διάθεση των στελεχών» να συμμετάσχουν στην ενημέρωση των επισκεπτών. «Αφησαν τις δουλειές τους για ώρες, είχαμε παρουσιάσεις απ’ όλα τα τμήματα της εταιρείας», λέει. Στελέχη του τμήματος Ανθρωπίνου Δυναμικού και εργαζόμενοι της «Παπαστράτος» που είχαν προσληφθεί από «Ημέρες Καριέρας» παρείχαν συμβουλές για συνεντεύξεις αιτούντων εργασία, ενώ έγινε και περιήγηση στον χώρο του εργοστασίου.
Ιδιαίτερα αξιομνημόνευτη ήταν για τον κ. Κουφολιούλιο και η πεντάωρη επιχειρησιακή προσομοίωση (business simulation) που αποτέλεσε το τελευταίο μέρος της επίσκεψης. Η προσομοίωση, όπως αναφέρουν πηγές της «Παπαστράτος», ήταν ένα διαδραστικό παιχνίδι, με πραγματικά δεδομένα της εταιρείας. «Είχαμε χωριστεί σε ομάδες έξι ατόμων και έπρεπε να βρούμε λύσεις σε προβλήματα που ανέκυπταν», λέει ο κ. Κουφολιούλιος. Κάθε ομάδα είχε ένα στέλεχος της εταιρείας ως coach, που εξηγούσε τους κανόνες και έδινε συμβουλές.
«Είναι μεγάλη μας χαρά να φιλοξενούμε στους χώρους μας νέους ταλαντούχους ανθρώπους με όρεξη και διάθεση να δημιουργήσουν», αναφέρει στην «Κ» ο Γιώργος Παρτσακουλάκης, γενικός διευθυντής Ανθρωπίνου Δυναμικού της εταιρείας. «Πέρυσι, με πρωτοβουλία του κ. Λαδόπουλου, μας επισκέφθηκαν 48 φοιτητές και πέρασαν μαζί μας μία ολόκληρη μέρα γνωρίζοντας από κοντά την εταιρεία, το εργοστάσιο και τη διαδικασία παραγωγής, συζητώντας με στελέχη μας και συμμετέχοντας σε μια μοναδική εμπειρία επιχειρησιακής προσομοίωσης μιας καπνοβιομηχανίας», λέει, αναφέροντας ότι «περισσότερα από 30 στελέχη μας συμμετείχαν ενεργά στην ημερίδα αυτή».
Ο κ. Λαδόπουλος και η ομάδα δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην επιλογή των κατάλληλων υποψηφίων για κάθε Business Day. Αυτό έγινε αισθητό στη συγκεκριμένη επίσκεψη. «Το επίπεδο των φοιτητών ήταν εξαιρετικό και, για τον λόγο αυτόν, κατόπιν αξιολόγησης, δώσαμε την ευκαιρία σε οκτώ από αυτούς να κάνουν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού την τρίμηνη πρακτική τους άσκηση μαζί μας. Μάλιστα, δύο από αυτούς παρέμειναν και συνεχίζουν να εργάζονται μέχρι και σήμερα στην “Παπαστράτος”», αναφέρει ο κ. Παρτσακουλάκης.
Ενας από τους δύο ήταν ο κ. Κουφολιούλιος, που αφού ολοκλήρωσε την τρίμηνη πρακτική του, προσελήφθη στο τμήμα Ποιοτικού Ελέγχου της εταιρείας. Παράλληλα, ολοκληρώνει το μεταπτυχιακό του στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, στο ΕΜΠ. Οι συνάδελφοί του, λέει, «μοιράζονται τις γνώσεις τους και τις εμπειρίες τους» και «κάνουν ό,τι μπορούν για να με βοηθήσουν να ενταχθώ στην ομάδα».
Πέρυσι υπήρξαν περίπου 1.300 αιτήσεις, με τον αρχικό προγραμματισμό να προβλέπει 25 Business Days. Τελικά έγιναν 32, με τη συμμετοχή των περίπου 900 νέων που επελέγησαν. Φέτος έχουν ήδη προγραμματιστεί 36 επισκέψεις σε εταιρείες, μεταξύ 25 Απριλίου και 7 Ιουλίου. Ο αριθμός είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αυξηθεί.
Ο Δημήτρης Σκούρτας αναφέρει ότι οι εγγραφές για τις Business Days θα ανοίξουν τη Δευτέρα. Ωστόσο, υπενθυμίζει ότι «είναι απαραίτητο οι αιτούντες να έρθουν στο “Πανόραμα”, γιατί εκεί γίνεται η συνέντευξη βάσει της οποίας επιλέγονται».