Μια ιδιαίτερα ευχάριστη έκπληξη περιμένει όσους επισκέπτονται από το ερχόμενο Σαββατοκύριακο την Υδρα: το πατρογονικό σπίτι του Παναγιώτη Τέτση μετατράπηκε σε μόνιμο εκθεσιακό χώρο όπου θα μπορεί να δει κανείς το περιβάλλον στο οποίο εργαζόταν ο ζωγράφος, ορισμένα από τα έργα του αλλά και το εσωτερικό της παραδοσιακής υδραίικης κατοικίας των τελών του 19ου αιώνα. Στο ισόγειό της μάλιστα έχει μείνει ανέγγιχτο και το ταβερνείο – μπακάλικο του πατέρα του, που λειτούργησε μέχρι και λίγο μετά τον πόλεμο. Ο καλλιτέχνης που έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 2016, θέλησε να αφήσει αυτόν τον σημαντικό χώρο στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Αθήνας, ώστε να γίνει παράρτημά του.
Δεν ήταν λοιπόν συγκυριακό πως ο ακαδημαϊκός και καλλιτέχνης κληροδότησε στο μουσείο το πιο σημαντικό ίσως περιουσιακό του στοιχείο. Με την απόφαση, την οποία είχε λάβει ήδη από το 2007, ήθελε να επιβραβεύσει έναν θεσμό που κάνει άριστη και αθόρυβη δουλειά, διαφυλάσσοντας εθνικά σύμβολα και κειμήλια με σεβασμό. Αλλωστε το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο έχει ένα ακόμα παράρτημα στην Υδρα. Πρόκειται για την εμβληματική ιστορική οικία Κουντουριώτη, που περιήλθε στην κατοχή του το 1979, με δωρεά του Παντελή και της Ευφροσύνης Κουντουριώτη. Το υπέροχο αρχοντικό που ξεχωρίζει –από τα υπόλοιπα– για την έντονη κίτρινη ώχρα του, αναστηλώθηκε το 1994 με τη συμβολή του υπουργείου Πολιτισμού. Από το 2001 λειτουργεί πλέον ως μουσειακός χώρος.
Κτισμένη στα τέλη του 18ου αιώνα, η οικία Κουντουριώτη μάς γυρίζει πίσω σε άλλες εποχές. Εχει πολλά κομμάτια της αρχικής επίπλωσης σε μια μείξη ύφους Ανατολής και Δύσης, όπως συνέβαινε στα μεγάλα σόγια της ναυτοσύνης καθώς τα πλοία τους αρμένιζαν παντού. Ο επισκέπτης μπορεί να δει ιστορικά κειμήλια της οικογένειας Κουντουριώτη από σπάθες και πιστόλες μέχρι προσωπογραφίες. Παράλληλα θα του τραβήξει το ενδιαφέρον και η πλούσια λαογραφική συλλογή με φορεσιές, αντικείμενα και κοσμήματα από διάφορα μέρη της Ελλάδας, που ανήκουν στο μουσείο. Ομως αυτό που σίγουρα κερδίζει την προσοχή των φιλότεχνων είναι τα έργα τέχνης που έχουν βρει ιδανικό καταφύγιο στο αρχοντικό. Το 2006 ο Τέτσης δώρισε πολλές ακουαρέλες αλλά και μια μεγάλη ελαιογραφία με θέμα τα τοπία του νησιού. Παράλληλα υπάρχει και μια σπουδαία συλλογή από έργα του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου, δωρεά της αείμνηστης Μαριλένας Λιακοπούλου.
Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο φιλοδοξεί, με τη λειτουργία των δύο παραρτημάτων του στην Υδρα, της Ιστορικής Οκίας Λαζάρου Κουντουριώτη και της Οικίας και Ατελιέ Τέτση, τα οποία βρίσκονται σε κοντινή απόσταση, να δημιουργήσει ένα μικρό πολιτιστικό πυρήνα σε μια σχετικά απομακρυσμένη γειτονιά του κύριου οικισμού του νησιού, με δύο αξιόλογα κτίρια που φωτίζουν ποικίλες και διαφορετικές πτυχές της μοναδικής τοπικής παράδοσης και ιστορίας. Η επίσκεψή τους μπορεί να συνδυαστεί και με τον ιστορικό Ιερό Ναό της Υπαπαντής, όπου είναι θαμμένοι οι Κουντουριώτηδες και που ήταν η ενορία του Τέτση.
Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, που επικεντρώνεται στη νεότερη ελληνική ιστορία, ετοιμάζεται να εορτάσει πανηγυρικά την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση με πλήθος εκθέσεων, εκδόσεων, εκπαιδευτικών δράσεων και εκδηλώσεων. Στη μόνιμη έκθεσή του στην Παλαιά Βουλή παρουσιάζονται ορισμένα από τα πιο εμβληματικά κειμήλια: τα όπλα του Κολοκοτρώνη, τα πορτρέτα των πρωταγωνιστών του Αγώνα της Ανεξαρτησίας, η καρδιά του Κανάρη, η σφαίρα που σκότωσε τον Μπότσαρη, το κρεβάτι εκστρατείας του λόρδου Βύρωνα. Πράγματι αξίζει μια επίσκεψη για να δει κανείς από κοντά τους συγκινητικούς αυτούς θησαυρούς.
133 χρόνια λειτουργίας
Την 25η Μαρτίου του 1884, η Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος (ιδρυθείσα δύο χρόνια πριν) διοργάνωσε με τη συνεργασία του Φιλολογικού Συνδέσμου «Παρνασσός» την πρώτη έκθεση μνημείων του Ιερού Αγώνος της Ανεξαρτησίας. Οι οικογένειες των αγωνιστών έσπευσαν να δώσουν ό,τι πολυτιμότερο είχαν: σημαίες, όπλα, στολές, προσωπογραφίες, έγγραφα, έτσι ώστε να επανενωθούν τα αντικείμενα αυτά σε μια αίθουσα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Η κοσμοσυρροή των πολιτών ήταν τέτοια, που το αφιέρωμα διήρκεσε πολύ περισσότερο από το προκαθορισμένο διάστημα, ενώ τα μέλη των οικογενειών των αγωνιστών δώρισαν τελικά τα κειμήλια στην εταιρεία. Αυτό το corpus αποτέλεσε και τον πρώτο πυρήνα της συλλογής που ταυτίστηκε με την έναρξη του Εθνικού και Ιστορικού μας Μουσείου.
Η ιστορία του εμπλουτισμού των εκθεμάτων του όμως είναι ακόμα πιο σπουδαία: η σωτηρία εθνικών κειμηλίων απλώθηκε πέρα από τα στενά όρια του ελληνικού βασιλείου της εποχής. Εφτασε στην υπόδουλη Ηπειρο και Μακεδονία, στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, τη Μικρά Ασία και την Κύπρο. Ακόμα και ένα πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού έκανε έναν τρίμηνο περίπλου το 1885 με μέλη της εταιρείας που συνέλεξαν σημαντικά αντικείμενα από διάφορους σταθμούς από το Αγιον Ορος μέχρι την Αλεξάνδρεια και τις ακτές της Συρίας. Ετσι γέμισε σταδιακά η εθνική κιβωτός του μουσείου, το οποίο άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του 1896. Από το 1960 και μετά παραδόθηκε οριστικά το κτίριο της Παλαιάς Βουλής στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο με απρόσκοπτη λειτουργία στην ίδια στέγη από το 1962.
Η Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη λειτουργεί από τις 25 Μαρτίου έως και το τέλος Οκτωβρίου, από τις 10.00 ώς τις 16.00. Η oικία και aτελιέ Τέτση θα ανοίγει από όποιον επισκέπτη της ΙΟΛΚ το ζητήσει τις ώρες αυτές ή αλλιώς με ραντεβού. Τα επίσημα εγκαίνια θα γίνουν το καλοκαίρι, αλλά η επίσκεψη είναι δυνατή από τις 25 Μαρτίου και μετά.