Σημαντικά κενά στην ασφάλεια των ταχυδρομικών μεταφορών ανέδειξαν τα γεμάτα εκρηκτική ύλη πακέτα, που εστάλησαν από τη χώρα μας σε ευρωπαϊκές πόλεις, την περασμένη εβδομάδα. Εύλογα, γεννήθηκε και το ερώτημα: Είναι τόσο εύκολη η αποστολή ενός δέματος ή ενός γράμματος που περιλαμβάνει εκρηκτικό μηχανισμό;
Εκ του αποτελέσματος κρίνοντας και με δεδομένο ότι έχουν προηγηθεί στο πρόσφατο παρελθόν αντίστοιχα περιστατικά, η απάντηση είναι θετική. Στελέχη της ταχυδρομικής αγοράς υποστηρίζουν ότι το πιθανότερο είναι πως έχουν γίνει αρκετές απόπειρες μέχρι σήμερα.
Η πλειονότητα αυτών «σκόνταψε» στο ηλεκτρονικό σύστημα, που είναι «επιφορτισμένο» με τον έλεγχο των ταχυδρομικών αντικειμένων, τα οποία διακινούνται αεροπορικώς στο εξωτερικό. Τι πήγε όμως στραβά και τελικώς τα δύο αυτά δέματα, γεμάτα εκρηκτική ύλη, βρήκαν τον δρόμο για το αεροσκάφος, που τα μετέφερε στον τελικό τους προορισμό; Τι θα γινόταν σε περίπτωση που κάποιο από αυτά «έσκαγε» στον αέρα;
«Πιάνοντας» την ιστορία από την αρχή, να θυμηθούμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που τα ΕΛΤΑ αποτέλεσαν το μέσο αποστολής τέτοιων δεμάτων. Αρκεί να αναφέρουμε τον Νοέμβριο του 2010, οπότε και 14 βόμβες, με τη μορφή δεμάτων, είχαν σταλεί σε πρεσβείες στην Ελλάδα και στόχους στο εξωτερικό (Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία).
Το ποιος κρίκος ακριβώς υπήρξε ο «αδύναμος» στην αλυσίδα των ελέγχων παραμένει αντικείμενο διερεύνησης. Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι οι διαδικασίες ελέγχου, πέραν του ότι έχουν αυστηροποιηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, υπακούουν σε κοινοτικές προδιαγραφές ασφαλείας, που διέπουν το σύνολο των ταχυδρομικών μεταφορών της Ευρώπης. Παρ’ όλα αυτά, όμως, από ό,τι φαίνεται εκ του αποτελέσματος, κάπου υπάρχει «κενό».
Οι πρώτες εκτιμήσεις για το τι πήγε στραβά και πώς πέρασε το «ένοχο» δέμα από όλο το σύστημα ελέγχου «δείχνουν» τη ρύθμιση του εύρους ευαισθησίας των μηχανημάτων από όπου περνούν όλα τα ταχυδρομικά αντικείμενα. Το εν λόγω δέμα, όπως και όλα τα δέματα που φτάνουν στο «Ελ. Βενιζέλος», πέρασε μέσα από ακτινοσκοπική συσκευή X-RAY ελέγχου αεροπορικού φορτίου, καθώς και από συσκευή ανίχνευσης ιχνών εκρηκτικών (Explosives Trays Detector). Αξίζει να σημειωθεί ότι το ηλεκτρονικό σύστημα και ο εξοπλισμός ελέγχου των ΕΛΤΑ που βρίσκονται στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» είναι γερμανικής κατασκευής και ανανεώθηκε στις 17 Ιανουαρίου του 2017.
Γιατί δεν «χτύπησε»;
Πώς πέρασε όμως το δέμα από τις συσκευές ελέγχου χωρίς να «χτυπήσει»; Σύμφωνα με πηγές των ΕΛΤΑ, εικάζεται ότι ένα από αυτά τα μηχανήματα δεν λειτουργούσε στο πλήρες εύρος των δυνατοτήτων του. Πρακτικά, τα μηχανήματα ανίχνευσης έχουν ένα εύρος ευαισθησίας το οποίο μπορεί να ρυθμιστεί χειροκίνητα. Υποθέτουν στα ΕΛΤΑ, ότι ο εξοπλισμός είχε ρυθμιστεί στον χαμηλότερο βαθμό ευαισθησίας, ώστε να μην «χτυπά» σε κάθε ταχυδρομικό αντικείμενο που πέρναγε από αυτό. Ετσι περιορίζεται ο χρόνος της διαδικασίας ελέγχου και ο όγκος δουλειάς των υπαλλήλων της εταιρείας, όπως αφήνουν να εννοηθεί από τα ΕΛΤΑ.
Χειριστές των μηχανημάτων δεν είναι εργαζόμενοι των ΕΛΤΑ, αλλά υπάλληλοι ιδιωτικής εξειδικευμένης εταιρείας, η οποία ενεργεί για λογαριασμό των ΕΛΤΑ. Η εξειδικευμένη εταιρεία είναι πιστοποιημένη σύμφωνα με ευρωπαϊκές προδιαγραφές και την πιστοποίησή της χορηγεί η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).
Ακόμη ένα στοιχείο το οποίο προκαλεί μεγάλη εντύπωση είναι το γεγονός ότι πέραν των ελέγχων που διενεργούν τα ΕΛΤΑ στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στο «Ελ. Βενιζέλος», οι αεροπορικές εταιρείες που μεταφέρουν το φορτίο, προχωρούν και εκείνες σε δικούς τους ελέγχους. Αντιστοίχως περνούν από έλεγχο και στο αεροδρόμιο προορισμού όλα τα ταχυδρομικά αντικείμενα.
Τέλος, ένα άλλο σενάριο θέλει την εκρηκτική ύλη, που περιλαμβανόταν στα δέματα, να ήταν κάποιας σύστασης που δεν είναι ανιχνεύσιμη από τα μηχανήματα. Τα δύο περιστατικά αποτελούν αντικείμενο έρευνας αυτή τη στιγμή και τα ΕΛΤΑ επιφυλάσσονται να κινηθούν νομικά κατά της ιδιωτικής εταιρείας, τονίζοντας ωστόσο σε ανακοίνωσή τους ότι… «παρόμοια περιστατικά έχουν συμβεί σε πολλά ταχυδρομεία στον κόσμο».