Προετοιμάζονταν τουλάχιστον επί πέντε μήνες για τις ημέρες της δίκης. Τόσο οι εκπρόσωποι των εναγόντων όσο και αυτοί των εναγομένων γνώριζαν ότι θα είχαν δύσκολη αποστολή: να διαχειριστούν μια υπόθεση στην οποία περιπλέκονταν το προσφυγικό ζήτημα με το ευρωπαϊκό δίκαιο και τη σαρία, το εθιμικό ισλαμικό δίκαιο.
Σύμφωνα με το ιστορικό, ο 20χρονος Σύρος Omar Nassar εγκατέλειψε το ισοπεδωμένο από τις εμφύλιες συγκρούσεις Χαλέπι και διέσχισε το Αιγαίο τον Απρίλιο του 2016, αφού είχε τεθεί σε ισχύ η κοινή δήλωση Ε.Ε. – Τουρκίας για τη διαχείριση των προσφυγικών ροών. Οσο περίμενε να εξεταστεί το αίτημά του για άσυλο γνώρισε τη Χ, 15 ετών τότε και μέλος της μουσουλμανικής μειονότητας. Η ερωτική τους σχέση θορύβησε την οικογένεια του κοριτσιού. Το ζευγάρι παντρεύτηκε βάσει του εθιμικού δικαίου για να αμβλύνει τις αντιδράσεις της τοπικής κοινωνίας και ο Nassar εξασφάλισε άδεια διαμονής. Σύντομα όμως οι δυο τους μετανάστευσαν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα αναζητώντας καλύτερη τύχη. Εκεί, ο γάμος με τη Χ δεν αναγνωρίστηκε από τις Αρχές και ο νεαρός Σύρος συνελήφθη για αποπλάνηση ανηλίκου. Το ζητούμενο, πλέον, ήταν η απέλασή του στην Τουρκία. Θα κατάφερνε η υπεράσπισή του να την αποτρέψει;
Σε αυτό το σύνθετο σενάριο εικονικής δίκης διαγωνίστηκαν το περασμένο Σαββατοκύριακο στην Καβάλα φοιτητές Νομικής 8 πανεπιστημίων από Ελλάδα, Γαλλία (δύο πανεπιστήμια), Βέλγιο, Ισπανία, Βουλγαρία, Πορτογαλία, και Κατάρ. Η χώρα μας εκπροσωπήθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, οι φοιτητές του οποίου εξασφάλισαν τη δεύτερη θέση στον μεγάλο τελικό με αντιπάλους τους από το Πανεπιστήμιο «Jean Moulin» της Λυών.
«Είναι πρωτόγνωρο. Καλείσαι να λειτουργήσεις ως συνήγορος και όχι ως φοιτητής. Είναι μια χρήσιμη πρακτική άσκηση», είπε στην «Κ» η Ειρήνη Πιπίδη-Καλογήρου, μέλος της ομάδας του ΑΠΘ. Αντίστοιχα για την Ισπανίδα διαγωνιζόμενη Marie Trapet Llamas η συμμετοχή ήταν «πολύτιμη εμπειρία προσομοίωσης συνθηκών» που θα μπορούσε να συναντήσει σε μια δικαστική αίθουσα. Απέναντί τους οι φοιτητές είχαν ως κριτές καθηγητές νομικής, δικηγόρους και δικαστές, μεταξύ των οποίων βρισκόταν και ο πρώην πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης Βασίλης Σκουρής.
Ο διαγωνισμός της εικονικής δίκης διοργανώθηκε από το Ερευνητικό Κέντρο Μοχάμετ Αλι. Οι πρώτες συνεδριάσεις πραγματοποιήθηκαν στις αίθουσες του ξενοδοχείου Ιμαρέτ, ενώ ο μικρός και ο μεγάλος τελικός διεξήχθησαν στη ρωμαϊκή αγορά του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων.
Η πρόεδρος του Ερευνητικού Κέντρου Μοχάμετ Αλι, Αννα Μισσιριάν-Τζούμα, λέει ότι ήταν ιδιαίτερα σημαντική η ταύτιση της θεματολογίας του φετινού διαγωνισμού με ζητήματα της επικαιρότητας. Προσθέτει ακόμη ότι μέσω της ανταλλαγής απόψεων οι συμμετέχοντες «εμπλουτίζουν την έννοια του τι θα πει Ευρώπη».
Χρειάστηκε περίπου ένας μήνας για να στήσει το σενάριο προσομοίωσης ο νομικός Πασχάλης Πασχαλίδης, ο οποίος εργάζεται ως εισηγητής στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οπως παρατηρεί, τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά υποθέσεις που αφορούν στην ενσωμάτωση του Ισλάμ καταλήγουν στα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Παράλληλα φέτος για πρώτη φορά συμμετείχαν στον διαγωνισμό φοιτητές αραβικής χώρας. «Τους έδωσε ένα παράθυρο στον δυτικό κόσμο», λέει ο εμπνευστής του σεναρίου.
«Αντιλαμβάνεστε πόσο σημαντική είναι η έκθεση και η συναναστροφή με φοιτητές και επιστήμονες από την Ευρώπη. Ηταν μεγάλη η πρόκληση. Δεν είχαν διδαχτεί ξανά ευρωπαϊκό δίκαιο», λέει ο Γιώργος Δημητρόπουλος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Hamad Bin Khalifa που συνόδευσε την ομάδα του Κατάρ.