Επίπονες ιστορίες μετανάστευσης, που ανάγονται στον 19ο αιώνα, γίνονται αντικείμενο αφήγησης και μελέτης στον τελευταίο όροφο του National Hellenic Museum στο Σικάγο. Το φιλόδοξο project «Oral history – Perserving the history of the Greeks of America» βρίσκεται εν εξελίξει στην καρδιά της δεύτερης σε μέγεθος μετά τη Νέα Υόρκη ελληνικής κοινότητας στις ΗΠΑ, που μετρά περίπου 250.000 άτομα.
«Ηλικιωμένοι μάς διηγούνται πώς έφτασαν οι ίδιοι ή οι πρόγονοί τους στις ΗΠΑ, συχνά μοιράζονται μαζί μας ιστορίες που ποτέ δεν έχουν ξαναπεί», αναφέρει στην «Κ» η κ. Laura Calamos Nasir, πρόεδρος του μουσείου, που ιδρύθηκε το 1983 και από το 2004 στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτίριο στην ελληνική συνοικία του Σικάγο. «Οικογένειες ολόκληρες εγκλωβίστηκαν για λόγους υγείας στο νησί Ελις και δεν δίστασαν να ωθήσουν το πιο νεαρό μέλος τους να ξεκινήσει μόνο του μια νέα ζωή στις ΗΠΑ, ζευγάρια που στα χαρτιά υπήρξαν παντρεμένα 40 χρόνια αλλά έζησαν μαζί, στην ίδια χώρα, μόνον 9 χρόνια, όπως και αδέλφια που έζησαν χωριστά, με συνέπεια, ηλικιωμένοι πλέον, να μην μπορεί το ένα να αναγνωρίσει το άλλο», αναφέρει ενδεικτικά αποσπάσματα από τις προσωπικές ιστορίες των Ελληνοαμερικανών.
«Πολλοί αναφέρονται στους προγραμματισμένους γάμους, που κανονίζονταν εξ αποστάσεως και μέσω φωτογραφίας, κάτι που συχνά επεφύλασσε και απογοητεύσεις, όταν τελικά συναντιόνταν», προσθέτει η ίδια. «Αλλα περιστατικά, ωστόσο, τα αγνοούμε», υπογραμμίζει, «υπήρξαν μετανάστες που δεν είχαν κατορθώσει να συγκεντρώσουν τα χρήματα για να επισκεφθούν την Ελλάδα, έσπευσαν, όμως, να υπηρετήσουν την πατρίδα τους, όταν κηρύχθηκαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και ο Α΄ Παγκόσμιος…».
Το Μουσείο δίνει κατευθύνσεις στους επίδοξους «δημοσιογράφους», που συνήθως είναι παιδιά και εγγόνια των ηλικιωμένων, για την καλύτερη δυνατή έκβαση της συνέντευξης. «Μη φοβάστε τη σιωπή! Δώστε στον συνεντευξιαζόμενο τον χρόνο που χρειάζεται να σταματήσει, να στοχαστεί, να μιλήσει», προτρέπουν. Οι καταγεγραμμένες ιστορίες θα αποτελέσουν μια σημαντική παρακαταθήκη για τον ιστορικό του μέλλοντος.
Το Ελληνικό Μουσείο, ωστόσο, εστιάζει εξίσου στις νέες γενιές Ελληνοαμερικανών. Αλλωστε, τα συνολικά 20.000 εκθέματα αντιστοιχούν, μεταξύ άλλων, σε ιστορικά ντοκουμέντα, φωτογραφίες, αποσπάσματα εφημερίδων και οικογενειακά κειμήλια, τα οποία παρουσιάζονται βάσει των πιο σύγχρονων θεωριών της μουσειολογίας. «Στοχεύουμε να ακονίσουμε την κριτική σκέψη και το ερευνητικό πνεύμα των επισκεπτών, ειδικά των παιδιών», σημειώνει στην «Κ» η κ. Dimitra Georgouses, υπεύθυνη εκπαίδευσης στο μουσείο, που επισκέφθηκαν πέρυσι 6.000 μαθητές της περιοχής. «Διοργανώνουμε βιωματικά παιχνίδια ανάλογα με την ηλικία», περιγράφει, «όπως το θεατρικό παιχνίδι spirit of heroes, όπου οι μαθητές προσπαθούν να καταλάβουν τι σημαίνει να είσαι ήρωας στη μυθολογία, την ιστορία αλλά και την πραγματική ζωή».
Προσομοίωση δικών
Μεγαλύτεροι μαθητές έκαναν προσομοίωση των δικών στην Αρχαία Αθήνα και του εξοστρακισμού, ενώ οι μικρότεροι ασχολήθηκαν περισσότερο με χειροτεχνίες. «Δύο φορές τον χρόνο οργανώνουμε sleep overs στο μουσείο, όπου διανυκτερεύουν σαράντα μαθητές», συμπληρώνει η κ.Georgouses, που κάνει τη διατριβή της στο θέμα της ελληνικής παροικίας.
«Εδώ παραδίδουμε τα Σάββατα μαθήματα ελληνικών σε παιδιά από τριών έως 18 ετών», εξηγεί η ίδια, «είμαστε πέντε δασκάλες για συνολικά 110 μαθητές». Οι περισσότεροι μαθητές έλκουν την καταγωγή τους από την Ελλάδα, ωστόσο μιλούν ελάχιστα ελληνικά στο σπίτι τους, καθότι είναι πλέον δεύτερη ή τρίτη γενιά. «Μεταξύ των μαθητών έχουμε και μια Αμερικανίδα, που δεν έχει κάποια σχέση με την Ελλάδα, απλώς την έχει γοητεύσει η ελληνική μυθολογία».