Λιγότεροι από τις προηγούμενες χρονιές, αλλά –και φέτος– αναγκαίοι για την οικονομική τόνωση της Λέσβου, ενόψει της θερινής περιόδου, οι λεγόμενοι στην ντοπιολαλιά «πουλάκηδες» ή αλλιώς παρατηρητές πουλιών. Κάποιοι ξενοδόχοι της Καλλονής, περιοχή που γέμιζε από Βορειοευρωπαίους επισκέπτες για ορνιθοπαρατήρηση, κάνουν λόγο στην «Κ» για πτώση στις κρατήσεις έως και 50%.
Αν και είναι δύσκολο πλέον να καταμετρηθούν οι «εναλλακτικοί» αυτοί επισκέπτες που καταφτάνουν στο νησί τον Απρίλιο και τον Μάιο, καθώς τις «καλές εποχές πριν από το προσφυγικό υπήρχαν ειδικές πτήσεις τσάρτερ από Γερμανία, Αγγλία και Ολλανδία», όπως λένε τουριστικοί πράκτορες, οι εμπλεκόμενοι με τον τουρισμό εκτιμούν ότι φέτος ήρθαν περίπου 2.000 ορνιθοπαρατηρητές (birdwatchers). Το χειρότερο πλήγμα όμως για τους ξενοδόχους της Καλλονής ήταν η απουσία πτήσεων τσάρτερ από την Αγγλία. «Η προσέλευση είναι στα ίδια επίπεδα με πέρυσι εξαιτίας του ότι δεν ρίσκαραν ταξιδιωτικοί πράκτορες της Αγγλίας να βάλουν πτήσεις τσάρτερ λόγω προσφυγικού. Ετσι είχαμε προσέλευση πουλάκηδων από Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία, Ελβετία και ελάχιστους από Αγγλία, οι οποίοι έως το 2015 υπερτερούσαν. Ομως λαμβάνουμε αισιόδοξα μηνύματα για την άνοιξη του 2018, ότι τον επόμενο Απρίλιο θα ξαναμπούν τα τσάρτερ», τονίζει στην «Κ» ο διευθυντής του ξενοδοχείου «Πασιφάη» στη Σκάλα Καλλονής, Βασίλης Βογιατζής.
«Δεύτερο καλοκαίρι»
H πτώση σε σχέση με την προ του 2015 εποχή και της όξυνσης του προσφυγικού είναι αρκετά μεγάλη αν ληφθεί υπόψη ότι τότε στη Λέσβο σημειώνονταν έως και 6.000 τέτοιοι επισκέπτες. Αλλά και αν αναλογιστεί κανείς ότι οι παρατηρητές πουλιών φέρνουν ένα «δεύτερο καλοκαίρι» στο νησί με την οικονομική τους ενίσχυση, όπως λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Λέσβου, Περικλής Αντωνίου, καθώς διαμένουν αρκετά μεγάλες περιόδους και ξοδεύουν αρκετά χρήματα, όπως προσθέτει ο πρώην πρόεδρος της Ενωσης Τουριστικών Πρακτόρων, Αχιλλέας Σουγιουλτζής. Παρ’ όλα αυτά, η υπεύθυνη του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης της Καλλονής, Ελένη Γαληνού, επισημαίνει ότι «οι εν λόγω επισκέπτες είναι πολύ σημαντικοί για το νησί μας και γι’ αυτό θα πρέπει και το νησί να είναι καλύτερα προετοιμασμένο. Να καθαρίζονται νωρίτερα οι υγρότοποι και να διατίθενται από τους ξενοδόχους ειδικά πακέτα για την παρατήρηση πουλιών».
Από τους «εισηγητές» της παρατήρησης πουλιών στη Λέσβο και τη συνακόλουθη δημιουργία οικοτουρισμού στο νησί, θεωρείται ο Richard Brooks που πρωτοεπισκέφθηκε το νησί τον Μάιο του 1991, με παρότρυνση ενός παρατηρητή πουλιών από τη Μαγιόρκα.
Ο υδροβιότοπος του Κόλπου Καλλονής αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πόρους του οικολογικού κεφαλαίου της Λέσβου, σημειώνει ο Γιάννης Στιβαχτής σε ειδική έκδοση της ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας. Οι παράλιες περιοχές περιμετρικά του Κόλπου Καλλονής αποτελούν ένα ενιαίο οικολογικό σύστημα, εξηγεί, καθώς στην περιοχή υπάρχει ένα μωσαϊκό αλιπέδων αλυκών, εκβολών μικρών ποταμών και χειμάρρων, καλαμιώνων, πευκοδάσους και ελαιώνων. Ετσι, προσθέτει, οι σχηματιζόμενοι υγρότοποι χρησιμεύουν ως καταφύγιο και τόπος αναπαραγωγής πολυάριθμων σπάνιων και προστατευόμενων ειδών πουλιών. Συγκεκριμένα ο υγροβιότοπος περιλαμβάνει όλο τον θαλάσσιο χώρο του Κόλπου και μεγάλο αριθμό χερσαίων υγρότοπων: οι αλυκές Καλλονής και Πολιχνίτου, οι χείμαρροι Τσικνιάς, Βούβαρης, Μυλοπόταμος, Εννιά Καμάρες, Ποταμιά, Λιμνοθάλασσα των Μέσσων, το έλος της Σκάλας Καλλονής, των Παρακοίλων, της Νυφίδας κ.ά. Η περιοχή του Κόλπου έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Ειδικές Περιοχές Διατήρησης της Φύσης» του Δικτύου NATURA 2000. Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 134 είδη πουλιών, από τα οποία τα 66 είναι μεταναστευτικά, δίχως να συμπεριληφθούν στη λίστα τα επιπλέον είδη των γειτονικών χερσαίων οικοσυστημάτων.
Ο Αριστοτέλης στη Λέσβο
Αξιοσημείωτη ωστόσο είναι η προσφορά του Αριστοτέλη στην παρατήρηση των πουλιών και μάλιστα στη Λέσβο. Η εντυπωσιακή αυτή αποκάλυψη έγινε στις αρχές του 2000 από τον δρα Armand Leroi, καθηγητή Βιολογίας στο Imperial College του Λονδίνου, όταν εντόπισε το βιβλίο του Αριστοτέλη «Περί τα ζώα ιστορίαι», εξαίσιο δείγμα επιστημονικής έρευνας πάνω στη βιολογία των ζώων, που ο μεγάλος φιλόσοφος διεξήγαγε στη Λέσβο. Ο Αριστοτέλης αναφέρει την περιοχή της Αρχαίας Πύρρας, που βρίσκεται στον Κόλπο της Καλλονής, ενώ περιγράφει διεξοδικά τον τελευταίο, μιλώντας για τα πάνω από 150 είδη ψαριών και ζώων που, τεμαχίζοντάς τα και μελετώντας τα, έχει ταξινομήσει. Το 2012, με χρηματοδότηση από το ΒΒC ο δρ Leroi βρέθηκε στο νησί και κυρίως στον Κόλπο της Καλλονής με τηλεοπτικό επιτελείο, πραγματοποιώντας γυρίσματα για το ντοκιμαντέρ «Η Λιμνοθάλασσα του Αριστοτέλη».