Δεν εμπιστεύονται το τραπεζικό σύστημα, φοβούνται τον πληθωρισμό και υποκύπτουν τελικά στη σαγήνη των… κρυπτονομισμάτων. Ο λόγος για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, που με ζήλο χρυσοθήρα, επενδύουν τις οικονομίες τους σε ψηφιακά νομίσματα, τα οποία «ξετρυπώνουν» κυριολεκτικά σαν τα μανιτάρια. Η μόδα, που υποθάλπεται από την οικονομική ανασφάλεια, ξεκίνησε με το επιτυχημένο Bitcoin, το οποίο υπήρξε τεχνολογικά καινοτόμο, είναι απολύτως νόμιμο και τείνει να γίνει πλήρως αποδεκτό σταδιακά από επιχειρήσεις, ακόμη και από τράπεζες. Τα πράγματα δεν έχουν εξελιχθεί με τον ίδιο τρόπο για μιμητές του, όπως το περίφημο OneCoin, που εκμεταλλεύθηκε την ομόηχη κατάληξη για να γίνει δημοφιλές. Το OneCoin, που σήμερα και αύριο παρουσιάζεται σε κεντρικό ξενοδοχείο στο ελληνικό κοινό, άρχισε να κυκλοφορεί διαδικτυακά το 2014 τάζοντας στους ενδιαφερομένους πολλά κέρδη, αλλά σήμερα οι επικεφαλής του διώκονται σε πολλές χώρες του κόσμου για απάτη. Συγκεκριμένα, έχει κηρυχθεί παράνομο στη Γερμανία, την Ιταλία, την Ουγγαρία και την Ινδία, όπου στα τέλη Απριλίου μάλιστα συνελήφθησαν 18 εμπλεκόμενοι, ενώ στη Βρετανία οι Αρχές έχουν δημοσίως προειδοποιήσει το κοινό για τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Σύμφωνα με τη Suddeutsche Zeitung, διερευνάται για «απάτη ύψους 300 εκατ. ευρώ».
«Είχα πεισθεί»
«Εντάχθηκα στην πυραμίδα τον Δεκέμβριο του 2015, έχοντας πεισθεί ότι θα μπορούσα να βγάλω χρήματα», λέει στην «Κ» ο Ε.Μ., που εργάζεται στο Λονδίνο. «Επένδυσα 10.000 ευρώ, παρότι δεν είχα ουσιαστική γνώση γύρω από τα κρυπτονομίσματα, όπως άλλοι», διευκρινίζει. «Η κεντρική ιδέα ήταν να δημιουργηθεί ένα νέο κρυπτονόμισμα και μια κοινότητα χρηστών του», συμπληρώνει ο ίδιος, που έπεισε πάρα πολύ κόσμο να τον ακολουθήσει, σχηματίζοντας από κοινού μια ομάδα περίπου 7.000 ατόμων. Οπως περιγράφει, «το γεγονός ότι γνωρίζεις προσωπικά την κορυφή της πυραμίδας σού εμπνέει εμπιστοσύνη». Ωστόσο, κάποια στιγμή, ο Ε.Μ. αντιλήφθηκε ότι τα OneCoin δεν μπορούσαν τελικά να ανταλλαχθούν με κανένα νόμισμα ούτε προϊόν, παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις της κορυφής. «Εγώ προσωπικά κέρδισα χρήματα σε ευρώ, επειδή έφερα νέα μέλη», ομολογεί, «ωστόσο, όταν κατάλαβα ότι επρόκειτο για εξαπάτηση, διέκοψα τη δραστηριότητά μου και κατέφυγα στις Αρχές». Σύμφωνα με τον ίδιο, «είμαστε πολλοί που από τα τέλη του 2016 αποχωρήσαμε, όμως αρκετοί δέχονται απειλές».
Στους Ελληνες, που λόγω της εμπειρίας των capital controls ενδέχεται να είναι επιρρεπείς σε τέτοιες ιδέες, συστήνει να προσέξουν. Στο Διαδίκτυο, άλλωστε, πληθαίνουν οι επώνυμες μαρτυρίες θυμάτων, τα οποία συχνά σχηματίζουν κλειστά γκρουπ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να συζητούν τα προβλήματα που έχουν ανακύψει από αυτή την υπόθεση.
«Η στροφή προς τα κρυπτονομίσματα είναι έντονη διεθνώς», εξηγεί στην «Κ» ο δρ Σωτήρης Γεωργανάς, αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικών στο City του Λονδίνου. «Δεν πρέπει, βέβαια, να τα δαιμονοποιούμε συλλήβδην, γιατί το καθένα έχει διαφορετική εξέλιξη», προσθέτει ο ίδιος. «Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για μία φούσκα, που μπορεί να επιφέρει γρήγορα κέρδη σε ορισμένους, αλλά να ζημιώσει βαριά όσους έρθουν αργά στο πάρτι. Κάποια κρυπτονομίσματα, μάλιστα, περνούν στην γκρίζα ζώνη της νομιμότητας».
Ετερόκλητο κοινό
Το κοινό, εν προκειμένω, είναι ετερόκλητο. Πλάι στη μεγάλη μάζα όσων ποντάρουν ελλείψει γνώσεων, υπάρχουν και πολλοί, με επιστημονικό υπόβαθρο στα οικονομικά ή την πληροφορική, που εντάσσονται σε τέτοιες πυραμίδες, συχνά φτάνοντας πολύ ψηλά. Αλλωστε, σύμφωνα με δημοσίευμα της Suddeutsche Zeitung, στις 9 Μαΐου, η ιδρύτρια του ΟneCoin έχει σπουδάσει σε κορυφαία πανεπιστημιακά ιδρύματα και είχε μια αξιοζήλευτη διεθνή καριέρα – μέχρι να αρχίσουν οι αποκαλύψεις για το «πνευματικό» της παιδί, που αμαύρωσαν τη φήμη της.