«Λοιπόν, πρέπει ώς αύριο να μου πεις εάν θέλεις να πας στην Πάδοβα ή στο Αμστερνταμ», είπε στον Δημήτρη η επόπτρια της διπλωματικής του στο μεταπτυχιακό Φιλοσοφίας στη Θεσσαλονίκη. Ηταν το σωτήριο 2006. Οπως προέκυψε, η καθηγήτρια είχε ξεχάσει τα deadlines, εξ ου και το επιτακτικό του ερωτήματος. Ο Δημήτρης θυμάται να περνάει ολόκληρο το βράδυ ψάχνοντας στο Google πληροφορίες για τα πανεπιστήμια, τις πόλεις, το Erasmus. Στο τέλος, διάλεξε το Αμστερνταμ, ως μια πολυπολιτισμική πόλη, ελεύθερη κι ωραία. Μέχρι το πρωί όμως είχε κυριευτεί από άγχος. Πού πάω, πώς πάω και το κυριότερο: τι πρέπει να πάρω μαζί μου;
«Αποδείχθηκε ότι αυτό που έπρεπε να πάρω μαζί μου ήταν η διάθεση να μάθω και να ζήσω. Αυτό αρκούσε», λέει σήμερα στην «Κ». Εφτασε Φεβρουάριο σε ένα παγωμένο και με χιονοθύελλα Αμστερνταμ και στις εντυπωσιακές εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου στη Uilenstede, την πόλη με τις κουκουβάγιες. «Ηταν σαν να είχε χωρέσει στον περίβολο του πανεπιστημίου, σε λίγα στρέμματα γης, όλος ο κόσμος. Ολες οι γλώσσες του κόσμου ακούγονταν από παντού, νέοι 20-30 ετών περιφέρονταν ανάμεσα στα χιόνια και στα παγωμένα ποταμάκια της εστίας, ένα πανηγύρι πολιτισμών». Στους έξι μήνες που ακολούθησαν, ο Δημήτρης τελειοποίησε τα αγγλικά του και έμαθε να επιβιώνει σε μια εστία, κάθε όροφος της οποίας είχε 20 δωμάτια, μία κοινή κουζίνα και τουαλέτες ανά 10. «Απλώς πρέπει να σταθείς στα ερεθίσματα ανοικτός και να ξεχάσεις τις αγκυλώσεις που κουβαλούσες ως Ελληνας μεταξύ Ελλήνων τόσα χρόνια. Αυτό το εξάμηνο ήταν μια μεγάλη αποκάλυψη: το Erasmus είναι το πρόγραμμα που φέρνει όλη την Ευρώπη κοντά, που σου δείχνει τον τρόπο της συνύπαρξης, της συνεννόησης, της γνώσης, της αποδοχής. Οι λίγοι αυτοί μήνες ήταν η Ευρώπη στην πράξη – η Ευρώπη που θέλαμε να μάθουμε πώς να τη ζούσε, να την αλλάζουμε και να την εξελίσσουμε. Το Erasmus είναι ο τρόπος της νεανικής Ευρώπης να υπάρχει – ένας οδοδείκτης για την εποχή που θα είμαστε πια “μεγάλοι” και θα ξέρουμε τι σημαίνει να είσαι Ευρωπαίος, πώς είναι να συνεννοείσαι για τα πιο απλά: Τι θα φάμε σήμερα; Τι θα μάθουμε σήμερα; Ποιοι θα είμαστε αύριο;».
Αναποδιές
Αν ήταν μπροστά, η Βιργινία θα τον κοιτούσε με δυσπιστία και θα έλεγε κάτι σαν: «μιλάμε σίγουρα για το ίδιο πρόγραμμα;». Είχε και εκείνη ακούσει ανάλογες μαρτυρίες από το Erasmus και είχε ενθουσιαστεί με την προοπτική τού να πάει πριν ακόμα τελειώσει το σχολείο και μπει στο πανεπιστήμιο. Μπαίνοντας στην Αρχιτεκτονική Κρήτης, ήταν βέβαιο ότι θα δηλώσει συμμετοχή. «Εκτός των άλλων, ήξερα ότι αργότερα θα έφευγα στο εξωτερικό να συνεχίσω τις σπουδές μου και χρειαζόμουν ένα πρώτο crash test, να δω από νωρίς πώς είναι να ζεις έξω, με ανθρώπους από άλλες χώρες». Κάπως έτσι, βρέθηκε να περνάει το χειμερινό εξάμηνο 2012-13 στη Βενετία. Ηταν 22 ετών. «Και πώς ήταν;», τη ρωτάμε. «Χάλια!», λέει, για να προσθέσει όμως αμέσως: «Φυσικά η δική μου εμπειρία δεν είναι αντιπροσωπευτική του προγράμματος. Ολοι που ξέρω έχουν περάσει υπέροχα στο Erasmus. Απλώς εμένα δεν μου “έκατσε”». Η πρώτη αναποδιά ήταν ότι η συμφοιτήτρια, με την οποία είχαν κανονίσει να πάνε μαζί, ακύρωσε τελευταία στιγμή. Ετσι, φθάνοντας στην Ιταλία, η Βιργινία βρέθηκε μόνη σε ένα πανεπιστήμιο με ήδη διαμορφωμένες παρέες, από φοιτητές διαφόρων εθνικοτήτων, οι οποίοι μιλούσαν στη γλώσσα τους, και με καθηγητές που δεν μιλούσαν αγγλικά! «Πήγαινα το πρωί στο πανεπιστήμιο, μετά έκανα βόλτες στην πόλη και το βράδυ σπίτι. Θα έλεγες μοναχική τη ζωή μου εκεί», λέει. Μετά τον πρώτο καιρό, άρχισε να κάνει παρέα με κάποιους Πορτογάλους και Ισπανούς φοιτητές («οι Ιταλοί δεν έκαναν παρέα με ξένους»), αλλά «δεν γίναμε κολλητοί», λέει με ειλικρίνεια. Παρ’ όλα αυτά, δεν μετανιώνει που πήγε. «Κατ’ αρχήν έμαθα τη γλώσσα. Αναγκάστηκα. Και κυρίως έμαθα τα όριά μου. Επίσης αναγκάστηκα».