Μαζική ήταν αυτή την εβδομάδα η προσέλευση εμπόρων και επαγγελματιών στις τράπεζες, οι οποίοι έσπευσαν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή –η προθεσμία λήγει σήμερα 27 Ιουλίου– να προμηθευθούν μηχάνημα POS για την επιχείρησή τους. Τις δύο τελευταίες ημέρες, τα αιτήματα στις τράπεζες κατέρριπταν καθημερινά το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, ξεπερνώντας χθες, σύμφωνα με τα στοιχεία των τραπεζών, τις 12.000 αιτήματα, από 1.300-1.500 την ημέρα που ήταν ο μέσος όρος τον Ιούνιο.
Το εντυπωσιακό της υπόθεσης δεν είναι μόνο το γεγονός ότι η σπουδή των τελευταίων ημερών εκπορεύεται από την απειλή του προστίμου των 1.500 ευρώ που θα πρέπει να πληρώσει όποιος έμπορος ή επαγγελματίας, μεταξύ των 85 κλάδων που ορίζει η σχετική υπουργική απόφαση, δεν διαθέτει μηχάνημα POS που αποδέχεται κάρτες. Μεγάλο μέρος της ζήτησης οφειλόταν στη βιασύνη που έδειχνε ένας μεγάλος αριθμός ενδιαφερομένων λόγω της έναρξης των καλοκαιρινών διακοπών, καθώς η εκπνοή της προθεσμίας συμπίπτει με το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου, λίγο πριν δηλαδή την 1η Αυγούστου, όπου αναμένεται το πρώτο κύμα των εκδρομέων.
Στα τραπεζικά καταστήματα παρατηρήθηκαν φαινόμενα τραγελαφικά και μεταξύ αυτών είναι χαρακτηριστική η περίπτωση μεγάλου επαγγελματικού συνδέσμου που παρήγγειλε POS για τα μέλη του, αλλά ζήτησε από την τράπεζα να τα φυλάξει έως τα τέλη Αυγούστου, όταν τα μέλη θα έχουν επιστρέψει από τις διακοπές τους.
Σε κάθε περίπτωση, η υποχρέωση για την απόκτηση τερματικού POS καθολικά σχεδόν από το σύνολο των επαγγελματικών κλάδων έχει οδηγήσει σε μια πρωτοφανή προσαρμογή της αγοράς στα νέα συναλλακτικά ήθη, ενώ η απειλή της επιβολής του προστίμου μετά και τη μαζική αποστολή των σημειωμάτων στους κατόχους ανασφάλιστων οχημάτων, θορύβησε αρκετούς για τις νέες πρακτικές που υιοθετεί ο κρατικός μηχανισμός. Οι τράπεζες από την πλευρά τους προχώρησαν σε προσφορές για την απόκτηση του τερματικού τον πρώτο χρόνο, ενώ οι προμήθειες που χρεώνουν «είναι οι χαμηλότερες στην Ε.Ε» όπως υποστηρίζουν.
Σύμφωνα με τον εμπορικό διευθυντή της Cardlink κ. Αντίγονο Παπαδόπουλο, τα εγκατεστημένα τερματικά στην αγορά ανήλθαν τον Ιούνιο στις 440.000 –σήμερα εκτιμάται ότι ξεπερνούν τις 450.000– από 310.000 στα τέλη του 2016. Ο αριθμός αυτός εκτιμάται ότι καλύπτει τη συντριπτική πλειονότητα των επαγγελματικών κατηγοριών που θα πρέπει να διαθέτουν POS, δίνοντας τη δυνατότητα στους πελάτες τους να χρησιμοποιούν την πιστωτική ή τη χρεωστική τους κάρτα για τις συναλλαγές. Τα στοιχεία αυτά συμπίπτουν με την εικόνα που δίνουν οι τράπεζες, οι οποίες κάνουν λόγο για 140.000 νέα μηχανήματα POS που εγκαταστάθηκαν μέσα στο 2017, από τα οποία οι 100.000 περίπου τοποθετήθηκαν το τελευταίο τρίμηνο, από τότε δηλαδή που δημοσιεύθηκε η σχετική υπουργική απόφαση. Σημαντική, της τάξεως περίπου του 70%, ήταν η ζήτηση από γιατρούς και δικηγόρους, παρά την αμφισβήτηση από τον Δικηγορικό Σύλλογο της υποχρεωτικής προσαρμογής τους στην απόφαση του υπουργείου Οικονομικών.
Η μαζική προσέλευση την τελευταία εβδομάδα έχει εκτινάξει τη ζήτηση, αλλά όπως είναι φυσικό έχει «μπλοκάρει» το σύστημα, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις έχει σε εκκρεμότητα 30.000-40.000 αιτήσεις. Τα αιτήματα αυτά θα ικανοποιηθούν σταδιακά τις προσεχείς ημέρες –σύμφωνα με τις τράπεζες θα απαιτηθούν περί τις τρεις εβδομάδες– καθώς ο ρυθμός νέων αιτήσεων θα εκτονωθεί με τη λήξη της προθεσμίας. Από το υπουργείο Οικονομικών διαμηνύεται ότι δεν θα δοθεί παράταση, αλλά ότι θα υπάρξει ανοχή για όσους δεν διαθέτουν τερματικό, αλλά έχουν αιτηθεί στην τράπεζα την απόκτησή του και μπορούν φυσικά να το αποδείξουν επιδεικνύοντας το ανάλογο έγγραφο της αίτησης. Για την κατηγορία εκείνων των επιχειρήσεων που έκαναν αίτηση αλλά απορρίφθηκε από τις τράπεζες (π.χ. επειδή είναι στον Τειρεσία) εξετάζεται να τους χορηγείται από τις τράπεζες το αντίστοιχο έγγραφο της απόρριψης, το οποίο θα μπορούν να δείχνουν στις ελεγκτικές αρχές ώστε να μην τους επιβάλλεται πρόστιμο. Τα ζητήματα αυτά αναμένεται να διευκρινιστούν σήμερα σε εγκύκλιο που αναμένεται από το υπουργείο Οικονομικών.
Να σημειωθεί ότι την αρμοδιότητα για τον έλεγχο της ύπαρξης ή όχι τερματικού POS έχει η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή (ΓΓΚ) και όχι η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Σε περίπτωση, άλλωστε, που κατά τον έλεγχο που πραγματοποιούν οι υπάλληλοι της ΑΑΔΕ ειδικά σε τουριστικούς προορισμούς, εντοπιστούν καταστήματα που δεν διαθέτουν τερματικό, η παρέμβασή της συνίσταται στη σύνταξη του σχετικού πληροφοριακού σημειώματος που θα αποστέλλεται στη ΓΓΚ και όχι στην επιβολή του προστίμου για το οποίο αρμόδια είναι η τελευταία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του εμπορικού κόσμου, η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή θα δείξει ανοχή και οι έλεγχοι θα ξεκινήσουν μετά τις 31 Ιουλίου. Αυτό που δεν έχει απαντηθεί από τη ΓΓΚ είναι τι θα πρέπει να κάνει ο καταναλωτής που επιθυμεί να πληρώσει με κάρτα σε κατάστημα που υποχρεωτικά πρέπει να διαθέτει POS, αλλά δεν έχει. Υποχρεούται να πληρώσει ή όχι και με ποιο τρόπο;