Στα μέσα Ιουλίου ο ΕΟΦ προχώρησε για ακόμη μία φορά στην προσωρινή απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών φαρμάκων, εξαιτίας του φόβου ελλείψεων στην ελληνική αγορά. Με την υπογραφή της προέδρου του ΕΟΦ Κατερίνας Αντωνίου, αποφασίζει «ως έκτακτο μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας την προσωρινή απαγόρευση των παράλληλων εξαγωγών και της ενδοκοινοτικής διακίνησης των φαρμακευτικών προϊόντων που περιλαμβάνονται στο συνημμένο Πίνακα 1. Η παρούσα απόφαση εφαρμόζεται άμεσα και κατά τη διάρκεια της περιόδου ισχύος της απαγορεύεται κάθε αποθεματοποίηση των εν λόγω προϊόντων». Αν ανατρέξει κανείς στον αναφερόμενο πίνακα 1 του σχετικού εγγράφου, από τα δέκα σκευάσματα, ανακαλύπτει τέσσερα για την καταπολέμηση των κολικών, μιας ιταλικής εταιρείας με διαφοροποιήσεις από συσκευασία μιας δόσης έως εκείνη των 1.200 mg. Aπό την ίδια την εταιρεία δεν έχουν παρατηρηθεί ιδιαίτερες ελλείψεις, αλλά εκπρόσωποι φαρμακαποθηκών με τους οποίους μίλησε η «Κ» είπαν χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για «φάρμακο που ταξιδεύει». Υπάρχουν φάρμακα που ταξιδεύουν; Ναι, και ταξιδεύουν όταν οι τιμές τους συμπιέζονται σε τέτοιο βαθμό, έναντι των τιμών στη Βόρεια Ευρώπη, που η εξαγωγή τους γίνεται ελκυστική για φαρμακαποθήκες αλλά και φαρμακοποιούς που συνήθως τα δίνουν στις αποθήκες για τα περαιτέρω… «Κάθε φάρμακο με 15%-20% διαφορά τιμής έναντι της αγοράς προορισμού είναι ελκυστικό για παράλληλη εξαγωγή», είπε στην «Κ» ιδιοκτήτης μεγάλης φαρμακαποθήκης.
Η συσκευασία του συγκεκριμένου σκευάσματος των 400 mg κοστίζει στη χονδρική 6,65 ευρώ (30 χάπια) ενώ των 800 mg (60 χάπια) 29,93 ευρώ. Στη Γερμανία η πιο «ευνοϊκή» τιμή στα 800 mg (με 50 χάπια) είναι 45,76 ευρώ, ενώ η συσκευασία των 400 mg έχει 30,10 ευρώ. Με απλά λόγια όταν το χάπι για τον κολικό «πάρει τον δρόμο για τη Γερμανία», το κέρδος για τους εμπόρους των φαρμακαποθηκών είναι –π.χ. στα 400 mg– τέσσερις φορές μεγαλύτερο. Το ταξίδι αξίζει τον κόπο. Και όχι μόνο για αυτό το φάρμακο. Στην ίδια λίστα υπάρχουν ακόμα τέσσερα σκευάσματα για παθήσεις εντέρου, η εξαγωγή των οποίων έχει ανασταλεί προσωρινά.
«Mερακλίδικο» σύστημα
Εκπρόσωπος των φαρμακοποιών χαρακτήρισε το ελληνικό σύστημα «μερακλίδικο», καθώς δεν υπάρχει ακριβής εικόνα των εξαγωγών –δεν είναι εύκολο–, και οι πληροφορίες που περιέρχονται στον ΕΟΦ στηρίζονται συνήθως στην αδυναμία πολλών φαρμακείων να ανταποκριθούν στη ζήτηση για συγκεκριμένα σκευάσματα.
Η αναστολή παράλληλων εξαγωγών μπορεί να είναι μόνο προσωρινή, καθώς απαγορεύεται από το δίκαιο της Eυρωπαϊκής Ενωσης. «Είναι μια συνηθισμένη πρακτική όταν μαζικά εκπρόσωποι των φαρμακείων διαμαρτυρηθούν πως υπάρχει έλλειψη κάποιου συγκεκριμένου σκευάσματος», λέει στην «Κ» πηγή της φαρμακοβιομηχανίας. Δεν θα μπορούσαν οι εταιρείες να κάνουν μεγαλύτερες παραγγελίες; Οχι, διότι οι εταιρείες μέσω του συστήματος παρακολούθησης εμπορίας φαρμάκων στην Ελλάδα γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή τι και πόσα πωλούν. Επίσης, στο παρελθόν είχαν συχνά πικρή εμπειρία από στελέχη τους που είχαν στήσει δικές τους εταιρείες (προσωπικές) και πουλούσαν φάρμακα σε αγορές της Ε.Ε. με πολύ υψηλότερες τιμές, με αποτέλεσμα να υφίστανται «διάβρωση» οι τιμές (price errosion ) σε αγορές της Ε.Ε. με πολύ υψηλότερες τιμές. Πριν από το ξέσπασμα της υπόθεσης Novartis, τα κεντρικά γραφεία της ελβετικής εταιρείας είχαν ανακαλύψει, ύστερα από ενημέρωση της ιταλικής αστυνομίας, ογκολογικά φάρμακα σε φορτηγό που μετέφερε ογκολογικά φάρμακα στην Κεντρική Ευρώπη. Σε μια άλλη περίπτωση –πιο ακραία– εντοπίσθηκαν νοσοκομειακά ογκολογικά φάρμακα σε φαρμακαποθήκες της Γερμανίας και της Ολλανδίας. Οι Αρχές είχαν θέσει υπό παρακολούθηση ορισμένες φαρμακαποθήκες της Βόρειας Ελλάδας, χωρίς ωστόσο να υπάρξει αποτέλεσμα.
Ζητούν έλεγχο εισαγωγών στη Γερμανία
Την περασμένη εβδομάδα μεγάλο ασφαλιστικό ταμείο του κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργης τοποθετήθηκε υπέρ του ελέγχου εισαγωγών σκευασμάτων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες στη Γερμανία. Τα γερμανικά φαρμακεία μπορούν να αντλούν έως το 5% του συνόλου του όγκου των πωλήσεών τους από το «παράλληλο εμπόριο» (κάτι που το υπουργείο Ανάπτυξης εμποδίζει στην Ελλάδα), έναντι κινήτρων που τους δίνονται για την εξοικονόμηση. Αυτό σημαίνει μόλις 91 εκατ. ευρώ στο γερμανικό σύστημα υγείας, σύμφωνα με έρευνα της ιστοσελίδας Correctiv.de. Σύμφωνα όμως με τα στοιχεία της ίδιας ιστοσελίδας, η φαρμακευτική δαπάνη στη Γερμανία προσέγγισε τα 36 δισ. ευρώ ενώ στον πανευρωπαϊκό όγκο του παράλληλου εμπορίου των φαρμάκων η Γερμανία έχει το 50% ενός κύκλου εργασιών 5,4 δισ. ευρώ.
Ενδεικτικά, στα φάρμακα των πασχόντων από ρευματοειδή αρθρίτιδα, όπως το Humira (ενέσιμο), η τιμή στην Ελλάδα είναι 470 ευρώ, δηλ. στο 60% της γερμανικής τιμής (1.800 ευρώ οι δύο ενέσεις). Σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη η τιμή του συγκεκριμένου φαρμάκου είναι υψηλότερη από εκείνη της Ελλάδας και μόνο εκείνη της Βρετανίας προσεγγίζει την ελληνική τιμή (μ.ο. 534 ευρώ για τη Βόρεια Ευρώπη, 431 ευρώ στη Βρετανία). Η χαμηλή τιμή στη Βρετανία σχετίζεται και με το γεγονός ότι εκεί υπάρχει πλήρης απελευθέρωση της εμπορίας και της διακίνησης, χωρίς να προστατεύονται κλάδοι ή εμπορικές ονομασίες.