Από ντόπιο συνταξιδιώτη στο καράβι ήρθε η πληροφορία: «Για φαγητό στην Ερμούπολη; Στο “Καστρί”, φυσικά!». «Εξαιρετική ποιότητα, καλές τιμές, τεράστιες ποσότητες. Ολα φρέσκα, μαγειρεύονται καθημερινά από τις γυναίκες της Σύρου», συνεχίζει φανατικά.
«Ο Αγροτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών Σύρου “Το Καστρί” ξεκίνησε το 2000 από μια ομάδα άνεργων γυναικών, αξιοποιώντας ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα», θα πει η πρόεδρος Αννα Παλαιολόγου. «Αν και αρχικά φτιάχναμε γλυκά κουταλιού, βότανα και λικέρ, διαπιστώσαμε ότι στο νησί μας δεν μπορούσε να ευδοκιμήσει αυτό, καθώς τα φρούτα που έρχονται είναι Α΄ κατηγορίας για να αντέχουν, οπότε δεν είχαμε κέρδος», εξηγεί.
Αρχή με εκδηλώσεις
Από την τροφοδοσία διαφόρων εκδηλώσεων αρχικά, οι γεύσεις της δραστήριας ομάδας δεν άργησαν να γίνουν ευρύτερα γνωστές στο νησί. Η βασική ιδέα ήταν να μαγειρεύουν όλα τα παραδοσιακά φαγητά και να τα δίνουν πακέτο. Οσο για την εξέλιξη; «Στην αρχή παρεΐστικα. Αργότερα όμως, με την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, πήραμε τρεις επαγγελματικούς φούρνους, κουζίνες, εργαλεία. Αν και το εστιατόριο βρίσκεται στην Ερμούπολη, το εργαστήριό μας στεγάζεται στο κτίριο του παλιού γαλλικού νοσοκομείου – το επισκευάσαμε, το προσαρμόσαμε στα δεδομένα μας. Υπαλλήλους δεν έχουμε – τα ταψιά εμείς θα τα πλύνουμε», προσθέτει η κ. Δέσποινα Δούναβη, ενεργό μέλος από το 2004. «Το είδαμε σαν “ψυχοθεραπεία”, να φύγουμε από τα σπίτια μας. Κάναμε την καθημερινότητά μας επάγγελμα. Οι σύζυγοι λίγο “στράβωσαν” στην αρχή, αλλά… επαναστατήσαμε. Βοηθήσαμε τα παιδιά μας που ήταν φοιτητές, στρατιώτες – ήταν ένα καλό χαρτζιλίκι στην αρχή», τονίζει η ίδια.
Αρχίσαμε με τέσσερα φαγητά την ημέρα και αυτή τη στιγμή φτιάχνουμε 14 διαφορετικά πιάτα ημερησίως. Παράγουμε γύρω στις 200 μερίδες την ημέρα. Ξεκινάμε στις 6 το πρωί, στις 11 τα ταψιά βρίσκονται στο εστιατόριο, στη 1 το μεσημέρι μπορεί να μην υπάρχει φαγητό… Πολλοί μας παίρνουν να τους φυλάξουμε μερίδα ώς τις 4 μ.μ. που κλείνουμε», παίρνει τον λόγο ξανά η κ. Παλαιολόγου, αναφέροντας και το μυστικό της επιτυχίας τους: «Βασική μας αρχή το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Τα λάδια στο τηγάνι αλλάζονται καθημερινά. Είναι ακριβώς σαν να τρως στο σπίτι σου».
Αφοσιωμένοι πελάτες
Οσο για τους πιο… αφοσιωμένους πελάτες; «Φοιτητές, πρωτοδιόριστοι υπάλληλοι. Κόσμος που μας στέλνουν διάφορα καταλύματα, χωρίς να το έχουμε επιδιώξει – να ’ναι καλά. Η καλύτερη διαφήμιση για μας, από στόμα σε στόμα. Καθημερινά, έρχονται οι συνταξιούχοι, οι οποίοι μάλιστα, λόγω κρίσης, θα πάρουν μία μερίδα για να τη μοιραστούν με το σύντροφό τους ή για να φάνε και το βράδυ».
Κορυφαίες προτιμήσεις; «Ο μουσακάς μας ξεχωρίζει. Στη Σύρο, ωστόσο, δεν υπάρχει αμιγής κουζίνα. Οι περισσότεροι ήρθαν πρόσφυγες. Εφεραν τον πολιτισμό τους, από τη Δύση και τη Μικρά Ασία. Διδαχθήκαμε πολλά εμείς οι γηγενείς», καταλήγει.
Με το φαγητό που περισσεύει τι γίνεται; «Υπάρχουν ιδρύματα στη Σύρο, όπως η Στέγη Ανηλίκων. Βοηθάμε όμως και κάποιες οικογένειες αναγκεμένες – ακόμη κι αν δεν μείνουν φαγητά», λένε.
Οι ρυθμοί δουλειάς, πυρετώδεις. Λίγη ώρα παρατήρησης στον χώρο εργασίας είναι αρκετή για να καταλάβει κανείς ότι πρόκειται για σκληρή και κοπιαστική δουλειά, με ορθοστασία από τις 6 το πρωί.
Από τα 28 μέλη, ωστόσο, που αριθμούσε αρχικά ο συνεταιρισμός, σήμερα δουλεύουν μόνο οι 12 κυρίες. Ποιοι οι λόγοι που ο αριθμός τους συρρικνώθηκε; Σύμφωνα με την πρόεδρο, «άλλες σταμάτησαν λόγω υγείας, άλλες λόγω ηλικίας, κάποιες άλλες επειδή δεν άντεξαν οικονομικά να υποστηρίζουν τη συμμετοχή τους. Ο νόμος ορίζει ότι για να είσαι μέλος σε έναν συνεταιρισμό, οφείλεις να πληρώνεις την ασφάλειά σου, περίπου 160 ευρώ τον μήνα. Η άλλη έπαθε υπερκόπωση, έπρεπε να σταματήσει να εργάζεται. Με μηδενικό εισόδημα, πώς να καλύψει τις ασφαλιστικές της υποχρεώσεις; Αναγκαστικά έχασε τη συμμετοχή της, αφού περίοδος χάριτος δεν δίνεται».
Πώς αποτιμούν οι εργαζόμενες στον συνεταιρισμό το προσωπικό τους κέρδος; «Σημαντική η επικοινωνία με τον κόσμο», λέει χωρίς δεύτερη σκέψη η κ. Παλαιολόγου, προσθέτοντας: «Εδώ, ξεφεύγεις από τα προβλήματα του σπιτιού. Επίσης, είναι τεράστια η ικανοποίηση όταν έρχονται και σου λένε “ήταν πάρα πολύ ωραίο το φαγητό” ή “χόρτασα, ευχαριστήθηκα” – δεν υπάρχει καλύτερο πράγμα».
Για την κ. Δούναβη, μεγαλύτερη χαρά τής προσφέρει «η συντροφικότητα, το πόσα μάθαμε η μια από την άλλη. Παίρνουμε ένα καλό χαρτζιλίκι – από 2,5 έως 4 ευρώ την ώρα. Τέλος, ωφεληθήκαμε από τα σεμινάρια με τον ΕΦΕΤ. Μάθαμε τι να προσέχουμε και τα ίδια εφαρμόζουμε σπίτι μας».