Τι σημαίνει, στην πράξη, βιώσιμη ανάπτυξη και τι κάνει η Ελλάδα για να προσαρμοστεί σε αυτήν τη λογική; Τα ερωτήματα αυτά θα κυριαρχήσουν στις 7-8 Σεπτεμβρίου, στο τρίτο συνέδριο του SDSN Mediterranean στην Αθήνα, όπου θα λανσαριστεί επισήμως και το SDSN Greece, το Ελληνικό Δίκτυο Λύσεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, που εντάσσεται στο παγκόσμιο δίκτυο του ΟΗΕ.
Το SDSN Greece θα είναι το 22ο εθνικό ή περιφερειακό δίκτυο της διεθνούς κοινότητας του SDSN, που ιδρύθηκε προ διετίας, μετά την υιοθέτηση της Ατζέντας 2030 και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης από τα 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ. Βασικός εισηγητής στο συνέδριο θα είναι ο διευθυντής του παγκόσμιου δικτύου, ο διάσημος οικονομολόγος Τζέφρι Σακς. Οι πυλώνες του ελληνικού δικτύου είναι το ιδιωτικό ερευνητικό κέντρο ICRE8, με επικεφαλής την καθηγήτρια του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Φοίβη Κουντούρη, και το Εργαστήριο Πολιτικής Οικονομίας της Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΕΚΠΑ, υπό τον καθηγητή Ανδρέα Παπανδρέου. Η κ. Κουντούρη και ο κ. Παπανδρέου, μαζί με τον Γιάννη Ιωαννίδη, πρόεδρο του ερευνητικού κέντρου «Αθηνά» (με το οποίο ήδη συνεργάζονται για τη συγκέντρωση του ερευνητικού έργου της τελευταίας 20ετίας που συνδέεται με τη βιώσιμη ανάπτυξη), αποτελούν το συμβούλιο στρατηγικής του δικτύου. Στο συμβούλιο προσωπικοτήτων συμμετέχουν δύο πρώην επίτροποι Περιβάλλοντος της Ε.Ε., ένας νομπελίστας Οικονομικών, ο δήμαρχος Αθηναίων, στελέχη περιβαλλοντικών οργανώσεων και κορυφαίων επιχειρήσεων.
«Αυτό που επιδιώκουμε είναι λύσεις βασισμένες στην επιστήμη», δηλώνει στην «Κ» η κ. Κουντούρη σχετικά με το ICRE8. «Φέρνουμε σε επαφή ειδικούς των θετικών επιστημών, όπως η υδρολογία και η ατμοσφαιρική φυσική, μηχανολόγους και οικονομολόγους, αναζητώντας διεπιστημονικές απαντήσεις σε σύνθετα προβλήματα». Το ελληνικό SDSN, κατ’ επέκτασιν, θέλει να διευρύνει αυτή τη διαδικασία σε εθνικό επίπεδο. Οπως το θέτει ο κ. Παπανδρέου: «Ο σκοπός είναι η ενεργοποίηση της ακαδημαϊκής κοινότητας, σε ερευνητικό αλλά και ακτιβιστικό επίπεδο. Προσπαθούμε να φέρουμε σε επαφή όλους όσοι ασχολούνται με πτυχές της βιώσιμης ανάπτυξης, ώστε να ενισχύσουν ο ένας τον άλλον». Στο προσεχές συνέδριο, ο κ. Σακς θα συνδεθεί ζωντανά με τη Σύνοδο των Πρυτάνεων και θα ζητήσει από όλα τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας να γίνουν μέλη του ελληνικού δικτύου.
Μεταξύ των ομιλητών στο συνέδριο θα είναι και ο Αντζελο Ρικαμπόνι, επικεφαλής του οργανισμού διαχείρισης του προγράμματος PRIMA. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο εγχείρημα επιστημονικής συνεργασίας των χωρών της Μεσογείου στους τομείς της διαχείρισης υδάτινων πόρων και αγροδιατροφικών συστημάτων, με αναφορά στην επίτευξη των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Το PRIMA θα διαρκέσει 10 χρόνια (2018-2028), με τον προϋπολογισμό του να κυμαίνεται περίπου στα 490 εκατ. ευρώ (τα 220 εκατ. είναι κοινοτικά κονδύλια που προέρχονται από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020»). Στο πρόγραμμα θα συμμετάσχουν συνολικά 19 χώρες (οι 8 εκτός Ε.Ε.). Για να εγκριθεί, σημειώνει η κ. Κουντούρη, «χρειάστηκε να δοθούν μεγάλες μάχες», καθώς οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά δεν είχαν κάποιο ιδιαίτερο κίνητρο να το στηρίξουν.
Μιλώντας στην «Κ», ο κ. Ρικαμπόνι σημειώνει: «Οι αγροτικές δραστηριότητες για την παραγωγή τροφίμων ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης νερού και είναι από τις σημαντικότερες πηγές εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ταυτόχρονα, είναι από τις δραστηριότητες που επηρεάζονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή». Για τους λόγους αυτούς, τονίζει, η σχέση του PRIMA με την Ατζέντα 2030 και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι «ζωτική», όπως «αναφέρεται με σαφήνεια στη δική μας ατζέντα».
Οπως αναφέρει, οι προτάσεις των εθνικών αρχών για ερευνητικά προγράμματα θα οριστικοποιηθούν και θα εγκριθούν τους επόμενους μήνες, ώστε να ξεκινήσουν να εξετάζονται οι αιτήσεις χρηματοδότησης «την άνοιξη του 2018».