Ο δεκαετής «πόλεμος» στην πλαστική σακούλα

Ο δεκαετής «πόλεμος» στην πλαστική σακούλα

3' 12" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Τέλος οι πλαστικές σακούλες» έγραφαν οι τίτλοι των εφημερίδων στις 10 Αυγούστου, με αφορμή τη δημοσίευση της ΚΥΑ που προβλέπει ανταποδοτικό τέλος τριών λεπτών από 1ης Ιανουαρίου 2018 και επτά λεπτών από την 1η Ιανουαρίου 2019 σε όλες τις λεπτές πλαστικές σακούλες μίας χρήσης. Πρόκειται για την εναρμόνιση της χώρας μας με ευρωπαϊκή οδηγία του ’15, που έχει θέσει στόχο τη μείωση της χρήσης της πλαστικής σακούλας κατά 50% έως το 2017 και κατά 80% έως το 2019. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις χαιρέτισαν την εξέλιξη – άλλωστε, κυοφορούνταν σχεδόν δέκα χρόνια. Ηταν Ιανουάριος του 2008, όταν και πάλι οι ελληνικές εφημερίδες είχαν κυκλοφορήσει με την είδηση ότι «πλαστικές σακούλες τέλος στην Αθήνα». Τον «πόλεμο» στην πλαστική σακούλα είχε κηρύξει ο δήμαρχος Νικήτας Κακλαμάνης, υπογράφοντας μνημόνιο συνεργασίας με τις περισσότερες από τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ που θα προσέφεραν πλέον τσάντες από φιλικότερα στο περιβάλλον υλικά. Φυσικά, το πρόγραμμα ναυάγησε πολύ γρήγορα. Αφενός, οι μεγάλες ελληνικές αλυσίδες επέμεναν η πολιτεία να επιβάλει τη χρέωση της πλαστικής σακούλας σε όλους, θεωρώντας ότι διαφορετικά θα έχαναν μερίδιο αγοράς και αφετέρου, υπήρξε αντίδραση από τις ενώσεις καταναλωτών. Ο Φίλιππος Κυρκίτσος, πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης που έχει συμμετάσχει διαχρονικά σε όλες τις διεργασίες για το θέμα, θυμάται: «Το 2008 οι οικολογικές οργανώσεις σε συνεργασία με τον ΣΕΣΜΕ (σ.σ.: ο τότε σύνδεσμος των σούπερ μάρκετ) υποβάλαμε πρόταση που προέβλεπε να χρεώνονται οι πλαστικές σακούλες στο ταμείο των σούπερ μάρκετ –περίπου 0,015 ευρώ– και να μειωθούν όλες οι τιμές των προϊόντων κατά 0,3%, όση δηλαδή ήταν η συμμετοχή των πλαστικών σακουλών στο κόστος τους. Ταυτόχρονα τα σούπερ μάρκετ θα πωλούσαν σε τιμές κόστους τσάντες μεταφοράς πολλών χρήσεων στους καταναλωτές. Ετσι, θα ξεκινούσε από το 2008 η μετάβαση της Ελλάδας στη μετά την πλαστική σακούλα εποχή. Στην πρόταση αυτή αντέδρασε άμεσα ο εκπρόσωπος του ΙΝΚΑ –Ινστιτούτο Καταναλωτών με το μετέωρο επιχείρημα ότι “δεν μπορεί να πληρώνουν και τις πλαστικές σακούλες οι καταναλωτές” και την επόμενη ημέρα ο τότε υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Γιώργος Σουφλιάς απέρριψε την πρόταση και οποιαδήποτε συζήτηση για το θέμα». Οι μόνες αλυσίδες που μέχρι σήμερα χρεώνουν τις πλαστικές σακούλες είναι 1-3 διεθνείς αλυσίδες, διότι είναι πολιτική των μητρικών τους εταιρειών.

Τα προβλήματα

Στο διάστημα που μεσολάβησε, όχι μόνο δεν «εξαφανίστηκαν» οι πλαστικές σακούλες από την Αθήνα (αν κάτι έχει εξαφανιστεί είναι ορισμένες από τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ που είχαν συμμετάσχει σε εκείνο το εγχείρημα), αλλά η χρήση τους σε όλη την Ελλάδα σταδιακά εκτοξεύθηκε πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Δέκα χρόνια μετά, χρησιμοποιούμε πάνω από 4,5 δισ. πλαστικές σακούλες τον χρόνο για το σύνολο του λιανεμπορίου, ήτοι περί τις 400 σακούλες το άτομο, με τον μέσο όρο στην Ευρώπη να μην υπερβαίνει τα 175 τεμάχια ανά κάτοικο ετησίως. Την ίδια ώρα, οι επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες (π.χ. υφασμάτινες) είναι ελάχιστες (0,05 σακούλες ανά κάτοικο, όταν στη Δανία φτάνουν τις 75 σακούλες ανά κάτοικο και ο μέσος της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι 23). Σημειώνεται ότι οι βιοδιασπώμενες σακούλες, που εξαιρούνται από το μέτρο, αντιστοιχούν σε κάτω από 0,1% του συνόλου.

Ταυτόχρονα, έχουν πολλαπλασιαστεί και τα προβλήματα. «Η πλαστική σακούλα είναι σήμερα ένα στα τρία απορρίμματα που συναντώνται στον βυθό των ελληνικών θαλασσών», λέει στην «Κ» ο καθηγητής Γιώργος Παπαθεοδώρου, υπεύθυνος του Εργαστηρίου Γεωλογίας και Φυσικής Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Πατρών και συντονιστής του προγράμματος Life Debag για τον περιορισμό της χρήσης της πλαστικής σακούλας. «Αξίζει να σημειωθεί ότι οι θαλάσσιες χελώνες, θηρευτές των μεδουσών, καταπίνουν μεγάλες ποσότητες πλαστικών σακουλών καθώς τις εκλαμβάνουν ως μέδουσες. Επιπλέον, στα ελληνικά πελάγη έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις νεκρών θαλάσσιων κητωδών με το στομάχι γεμάτο από πλαστικές σακούλες. Υπολογίζεται ότι 5 τρισεκατομμύρια μικροπλαστικών, συνολικού βάρους 269.000 τόνων, έχουν εισέλθει στον παγκόσμιο ωκεανό, αλλά δεν έχουμε προς το παρόν μια εκτίμηση του αριθμού τους για τα ελληνικά πελάγη».

Σύμφωνα με τους ειδικούς, εκτιμάται ότι μέσα στο 2018 θα υπάρξουν μειώσεις της χρήσης της πλαστικής σακούλας τουλάχιστον της τάξης των 30-50% σε σχέση με το 2017.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή