Κρατικό νοσοκομείο της Μακεδονίας υποχρεώθηκε με απόφαση δικαστηρίου να καταβάλει αποζημίωση 560.000 ευρώ στους συγγενείς 18χρονης ασθενούς. Η 18χρονη που έπασχε από σκωληκοειδίτιδα είχε ζητήσει φροντίδα στο νοσοκομείο δύο φορές. Και τις δύο φορές οι γιατροί αποφάνθηκαν ότι είχε γαστρεντερίτιδα και της έδωσαν εξιτήριο… Μοιραία ήταν για μια 27χρονη επέμβαση αφαίρεσης αμυγδαλών σε μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας, από λάθος αναισθησιολόγου. Το Συμβούλιο της Επικρατείας επιδίκασε αποζημίωση 400.000 ευρώ στους οικείους της.
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα τα περιστατικά ιατρικής αμέλειας λαμβάνουν όλο και πιo συχνά τη δικαστική οδό. Είναι ενδεικτικό ότι από το 1900 έως και το 1985 είναι καταγεγραμμένες περίπου 100 περιπτώσεις δικαστικών αποφάσεων που αφορούν ζητήματα ιατρικής ευθύνης. Πλέον, δημοσιεύονται περίπου 100 σχετικές αποφάσεις δικαστηρίων ανά έτος. Μεταξύ των βασικών αιτιών για την αύξηση, όπως εκτιμάται, των αγωγών, είναι η αλλαγή του μοντέλου σχέσης ιατρού-ασθενή, από το κλασικό πατερναλιστικό που ο γιατρός αποφάσιζε «τα πάντα» χωρίς πολλές εξηγήσεις, στο μοντέλο ισότιμης σχέσης, η μεγαλύτερη διάχυση της πληροφορίας για τις εξελίξεις στη διάγνωση και θεραπεία και η οριακή λειτουργία των νοσοκομείων που κάνει τους ασθενείς «δύσπιστους». Παράλληλα, υπάρχει κινητοποίηση δικηγορικών γραφείων για τις υποθέσεις αυτές.
Σώμα εμπειρογνωμόνων
Το υπουργείο Υγείας επεξεργάζεται τη δημιουργία ενός μηχανισμού προδικαστικού ελέγχου των καταγγελιών για ιατρικό λάθος με στόχο να «φιλτράρει» τη διαρκώς αυξανόμενη τάση δικαστικών προσφυγών. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, η βασική σκέψη είναι να δημιουργηθεί μια αποκεντρωμένη υπηρεσία ανά Υγειονομική Περιφέρεια, υπό την «ομπρέλα» του Σώματος Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας Πρόνοιας, η οποία θα υποστηρίζεται από ένα σώμα εμπειρογνωμόνων που μπορεί να είναι πανεπιστημιακοί γιατροί, ιατροδικαστές, επιστήμονες με γνώσεις σε θέμα βιοηθικής και νομικοί. Οι εμπειρογνώμονες θα εξετάζουν τις καταγγελίες που γίνονται στα νοσοκομεία του ΕΣΥ για τα ιατρικά λάθη και θα ενημερώνουν σχετικά τους ενδιαφερομένους. Στο πλαίσιο της θεσμοθέτησης του μηχανισμού προδικαστικού ελέγχου, το υπουργείο Υγείας θα επιδιώξει συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης αλλά και τους εκπροσώπους των γιατρών, ενώ ο στόχος είναι να τεθεί σε λειτουργία εντός του επόμενου έτους. «Με τον μηχανισμό αυτό σαφώς δεν μπορούμε να αποτρέψουμε να κινηθεί μια διαδικασία αγωγής από τον ασθενή ή τον συγγενή του. Ωστόσο, μια αξιόπιστη διερεύνηση της καταγγελίας από εμπειρογνώμονες κύρους, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να περιοριστεί το φαινόμενο κατάχρησης της υποβολής μηνύσεων και διεκδίκησης αποζημιώσεων, που λαμβάνει διαστάσεις και στην Ελλάδα», επισημαίνει ο κ. Ξανθός.
Συνολική καταγραφή των αγωγών και των μηνύσεων για ιατρική αμέλεια δεν γίνεται στη χώρα μας, όπως δεν καταγράφονται και τα ιατρικά λάθη. Στο πλαίσιο αυτό το υπουργείο προτίθεται να θέσει σε εφαρμογή σύστημα ανίχνευσης, καταγραφής και ανάλυσης του ιατρικού λάθους, με στόχο την πρόληψή τους. Ηδη, έχει κατατεθεί σχετική πρόταση από το Εργαστήριο Οικονομικών και Διοίκησης Υγείας του Πανεπιστημίου Πειραιώς, για τη δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας καταγραφής ιατρικών λαθών. Ο σκοπός δεν είναι να ζητηθούν ευθύνες από τους γιατρούς αλλά να διερευνηθούν οι συνθήκες που οδηγούν σε ένα ιατρικό λάθος, ώστε να οργανωθεί το σύστημα καλύτερα. Ενα ιατρικό λάθος δεν οδηγεί πάντα σε βλάβη στον ασθενή.
Στα επείγοντα
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, ένας στους δύο γιατρούς σε ελληνικά νοσοκομεία αναφέρει ότι έκανε τουλάχιστον ένα λάθος τον τελευταίο μήνα, ενώ το 4%-5% ανέφερε ότι τα λάθη ήταν περισσότερα από τέσσερα. Η έρευνα κατέδειξε τρεις παράγοντες δημιουργίας λαθών: η κακή ή ελλιπής ομαδική εργασία, το φύλο –με τις γυναίκες να κάνουν τα λιγότερα– και η μεγάλη εμπειρία του γιατρού που σε κάποιες περιπτώσεις είναι… κακός σύμβουλος. Εκτιμάται ότι η πλειονότητα των ιατρικών λαθών συμβαίνει στα επείγοντα των νοσοκομείων λόγω του όγκου περιστατικών και της εργασιακής πίεσης, ενώ οι περισσότερες αγωγές για ιατρικά λάθη γίνονται εις βάρος γιατρών χειρουργικών ειδικοτήτων –κυρίως μαιευτήρων-γυναικολόγων– και αναισθησιολόγων.