Αθήνα – Θεσσαλονίκη με Ι.Χ., 30,65 ευρώ. Αθήνα – Ιωάννινα, 37,15 ευρώ. Θεσσαλονίκη – Πάτρα 34,75 ευρώ. Το κόστος των διοδίων έχει γίνει εδώ και χρόνια ένα υπολογίσιμο σκέλος του κόστους ενός ταξιδιού, με τις τελευταίες «προσθήκες» να έρχονται στην Εγνατία Οδό. Πλην του τελευταίου άξονα, στον οποίο προγραμματίζεται σειρά νέων σταθμών, ο χάρτης των διοδίων θα παραμείνει σταθερός (με μικρές τιμαριθμικές αναπροσαρμογές) τα επόμενα χρόνια, ακόμη και αν κάποια στιγμή οι μετωπικοί σταθμοί καταργηθούν, ενδεχόμενο που παραμένει μακρινό.
Από το 2008, οπότε υπεγράφησαν οι συμβάσεις παραχώρησης των βασικών οδικών αξόνων της χώρας, ο χάρτης των διοδίων άρχισε σταδιακά να μεταβάλλεται, καθώς τα έσοδα από τα διόδια συνυπολογίστηκαν ως πηγή χρηματοδότησης των έργων. Χαρακτηριστικό είναι ότι η διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Αθήνα κόστιζε το 2005 11,20 ευρώ (σήμερα η ίδια διαδρομή κοστίζει 61,30 ευρώ), ενώ η διαδρομή Αθήνα – Πάτρα – Αθήνα 6,4 ευρώ (σήμερα 22,80 ευρώ). Φυσικά, οι αυτοκινητόδρομοι εκείνης της εποχής δεν έχουν σχέση με τους σημερινούς από πλευράς ταχύτητας και κυρίως ασφάλειας, ωστόσο τα διόδια είναι πλέον ένας ανασταλτικός παράγοντας για τα μακρινά ταξίδια.
Ας δούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, τη διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη. Ο οδηγός ενός Ι.Χ. θα συναντήσει σήμερα 11 σταθμούς διοδίων από τέσσερις διαφορετικές εταιρείες (πέντε αν χρησιμοποιήσει και την Αττική Οδό στην Αθήνα). Το τμήμα Μεταμόρφωση – Σκάρφεια Φθιώτιδας, που το διαχειρίζεται η «Νέα Οδός», περιλαμβάνει τρεις μετωπικούς σταθμούς διοδίων που κοστίζουν συνολικά 10,85 ευρώ. Το τμήμα Σκάρφεια – Ράχες Φθιώτιδας, που διαχειρίζεται η «Κεντρική Οδός», περιλαμβάνει δύο σταθμούς διοδίων που χρεώνουν συνολικά 3,6 ευρώ. Ακολουθεί η εταιρεία «Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου» με το τμήμα Ράχες – Κλειδί Ημαθίας με πέντε σταθμούς διοδίων που χρεώνουν συνολικά 15 ευρώ. Τέλος, ο οδηγός πρέπει να διέλθει από τον σταθμό Μαλγάρων, που ανήκει στην Εγνατία Οδό και χρεώνει 1,20 ευρώ. Σύνολο για ένα Ι.Χ.: 30,65 ευρώ.
Πόσο κοστίζουν οκτώ από τις πιο «δημοφιλείς» διαδρομές
Σε σχέση με την εικόνα που επικρατούσε πριν από μια δεκαετία, ο χάρτης των διοδίων είναι σήμερα σαφώς πιο πολύπλοκος, καθώς περιλαμβάνει δεκάδες μετωπικούς και πλευρικούς σταθμούς διοδίων. Ας δούμε ποιο είναι το κόστος ορισμένων «τυπικών» διαδρομών.
• Αθήνα – Πάτρα. Η διαδρομή από την Ελευσίνα έως την Πάτρα περιλαμβάνει πέντε μετωπικούς σταθμούς διοδίων τους οποίους διαχειρίζεται η «Ολυμπία Οδός» (Ελευσίνα, Ισθμός, Κιάτο, Ελαιώνας, Ρίο). Συνολικά, ο οδηγός ενός Ι.Χ. θα πληρώσει 11,40 ευρώ (συν 2,80 ευρώ, άρα 14,20 ευρώ, αν χρησιμοποιήσει και την Αττική Οδό για να εισέλθει στον αυτοκινητόδρομο Ελευσίνας – Πάτρας).
• Αθήνα – Ιωάννινα (μέσω Ρίου). Για να φθάσει στα Ιωάννινα ο οδηγός θα πρέπει να περάσει από εννέα σταθμούς διοδίων, οι οποίοι ανήκουν σε τρεις διαφορετικές εταιρείες. Πιο συγκεκριμένα, η διέλευση ενός Ι.Χ. από τη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου (εταιρεία Γέφυρα Α.Ε.) κοστίζει 13,30 ευρώ. Ακολούθως, ο οδηγός εισέρχεται στην Ιονία Οδό (την οποία διαχειρίζεται η εταιρεία «Νέα Οδός»): ο νέος οδικός άξονας περιλαμβάνει τέσσερις σταθμούς διοδίων (Κλόκοβας, Αγγελοκάστρου, Μενιδίου και Τερόβου) που χρεώνουν συνολικά 12,45 ευρώ. Επομένως, αν προστεθεί και το κόστος των πέντε διοδίων του αυτοκινητόδρομου Αθήνας – Πάτρας, το συνολικό κόστος είναι 37,15 ευρώ (ή 39,95 ευρώ, αν ο οδηγός χρησιμοποιήσει και την Αττική Οδό).
• Αθήνα – Καλαμάτα. Ο οδηγός θα διέλθει από τα διόδια δύο εταιρειών (τρία αν χρησιμοποιήσει την Αττική Οδό). Μέχρι την Κόρινθο θα διέλθει από τους σταθμούς διοδίων Ελευσίνας και Ισθμού της «Ολυμπίας Οδού» (συνολικά 3,90 ευρώ) και κατόπιν από τους πέντε σταθμούς του τμήματος Κορίνθου – Καλαμάτας, το οποίο διαχειρίζεται η εταιρεία Μορέας (Σπαθοβουνίου, Νεστάνης, Γέφυρας Μάναρη, Βελιγοστής και Καλαμάτας). Η συνολική χρέωση του τμήματος αυτού είναι 9,75 ευρώ. Επομένως, η συνολική χρέωση της διαδρομής είναι 13,65 ευρώ (ή 16,45 ευρώ αν ο οδηγός χρησιμοποιήσει και την Αττική Οδό).
• Αθήνα – Σπάρτη. Στη διαδρομή αυτή ο οδηγός περνά τα πρώτα δύο διόδια της «Ολυμπίας Οδού» (Ελευσίνα – Ισθμός) με 3,90 ευρώ και ακόμα τέσσερις σταθμούς του Μορέα (Σπαθοβουνίου, Νεστάνης, Γέφυρας Μάναρη και Πετρίνας) με 9,55 ευρώ. Επομένως, το σύνολο της διαδρομής κοστίζει 13,45 ευρώ (ή 16,25 ευρώ με την Αττική Οδό).
• Θεσσαλονίκη – Ιωάννινα. Η διαδρομή μέσω της Εγνατίας Οδού περιλαμβάνει πέντε σταθμούς διοδίων (Μαλγάρων, Πολύμυλου, Μαλακασίου, Παμβώτιδας και Τύριας) που κοστίζουν συνολικά 9 ευρώ.
• Θεσσαλονίκη – Αλεξανδρούπολη. Η διαδρομή μέσω της Εγνατίας Οδού περιλαμβάνει τέσσερις σταθμούς διοδίων (Ανάληψης, Μουσθένης, Ιάσμου και Μέστης) που χρεώνουν συνολικά 8,40 ευρώ.
• Θεσσαλονίκη – Πάτρα. Αν ένας οδηγός επιλέξει να κινηθεί μέσω Εγνατίας Οδού (9 ευρώ), Ιονίας Οδού (12,45 ευρώ) και γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου (13,30 ευρώ), τότε θα πληρώσει 34,75 ευρώ σε διόδια. Αν επιλέξει να κινηθεί μέσω ΠΑΘΕ (30,65 ευρώ), Αττικής Οδού (2,80 ευρώ) και του αυτοκινητόδρομου Ελευσίνας – Πάτρας (11,40 ευρώ), τότε θα πληρώσει συνολικά 44,85 ευρώ.
• Αθήνα – Καλαμπάκα. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, η παράδοση του τμήματος Ξυνιάδας – Τρικάλων του Ε65 είχε προγραμματιστεί για χθες. Πάντως, το οδικό τμήμα περιλαμβάνει δύο μετωπικούς σταθμούς διοδίων: στην Ξυνιάδα και στους Σοφάδες (3,10 ευρώ και 1,95 ευρώ αντίστοιχα). Επομένως, αν ένας οδηγός θέλει να πάει από την Αθήνα στην Καλαμπάκα θα διέλθει από τους τρεις σταθμούς διοδίων της «Νέας Οδού» (10,85 ευρώ), τον έναν από τους δύο της «Κεντρικής Οδού» (Αγίας Τριάδας, 1,75 ευρώ) και τους δύο του Ε65 (5,05 ευρώ). Σύνολο: 17,85 ευρώ.
Τι ισχύει με τους πομποδέκτες
Οι οδηγοί μπορούν να κάνουν τη ζωή τους ευκολότερη (αφού θα αποφεύγουν τις ουρές στα διόδια) και τη διέλευσή τους φθηνότερη (λόγω εκπτώσεων) με τη χρήση των πομποδεκτών, με τους οποίους διέρχονται από τις ειδικές λωρίδες στα διόδια. Σήμερα, πομποδέκτες προσφέρουν η Αττική Οδός (e-pass), η «Νέα Οδός» (fast pass), η «Κεντρική Οδός» (kentriki pass), η Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου (e-way), η «Ολυμπία Οδός» (O-pass) και η Γέφυρα Α.Ε. (Γέφυρα e-pass).
Καθώς η «διαλειτουργικότητα» δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί πλήρως (ούτε άρτια), οι πομποδέκτες ανήκουν σε δύο «ομάδες»: Οι πομποδέκτες της Αττικής Οδού, της Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου, της «Ολυμπίας Οδού» και της Γέφυρας Α.Ε. γίνονται δεκτοί σε όλους τους αυτοκινητόδρομους που διαχειρίζονται οι τέσσερις εταιρείες και στον Μορέα. Ενώ οι πομποδέκτες της «Νέας Οδού» και της «Κεντρικής Οδού» λειτουργούν στους δύο δρόμους που διαχειρίζονται οι εταιρείες. Πρακτικά, δηλαδή, ένας οδηγός διαθέτοντας δύο πομποδέκτες (έναν από κάθε ομάδα) μπορεί να κινηθεί σε όλους τους δρόμους, πλην της Εγνατίας Οδού που δεν προσφέρει ανάλογη υπηρεσία.