«Αλλος παιδί δεν έκανε παρά η Μαριώ τον Γιάννη», θυμίζει η υπόθεση της εφαρμογής του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας. Αιφνίδια κατάργηση του χάρτινου εισιτηρίου, ουρές στα εκδοτήρια για την έκδοση των προσωποποιημένων καρτών, που δεν μπορούσε να γίνει ηλεκτρονικά, και προϊόντα κομίστρου τα οποία δεν διατίθενται παρά σε ελάχιστα εκδοτήρια συνθέτουν την εικόνα της μετάβασης του ΟΑΣΑ στην ψηφιακή εποχή. Παρά τις συνεχείς αναφορές των αρμοδίων του ΟΑΣΑ και του υπουργείου Υποδομών ότι την ευθύνη φέρουν οι επιβάτες που αργούν να εξοικειωθούν με το νέο σύστημα, η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει ότι με λίγη καλή οργάνωση, ενημέρωση και ένα διάστημα μετάβασης, όλα γίνονται λίγο πιο εύκολα.
Ο λόγος για τη Μαδρίτη, η οποία αποχαιρέτησε με την εκπνοή του 2017 τα χάρτινα εισιτήρια στο μετρό της πόλης. Από την Πρωτοχρονιά η ισπανική πρωτεύουσα «κινείται» στο μετρό μόνο με ηλεκτρονικά εισιτήρια. Το σύστημα θυμίζει σε μεγάλο βαθμό το αντίστοιχο της Αθήνας, ωστόσο η προετοιμασία διαφέρει σημαντικά. Τα χάρτινα εισιτήρια έπαψαν να διατίθενται στη Μαδρίτη από τις 31 Οκτωβρίου, ημερομηνία την οποία γνώριζαν οι επιβάτες αρκετούς μήνες νωρίτερα.
Μέχρι και το τέλος του έτους μπορούσαν οι επιβάτες να κάνουν χρήση του παλαιού χάρτινου εισιτηρίου, ενώ τα νέα ήταν μόνο ηλεκτρονικά. Από την Πρωτοχρονιά δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε χρήσης του χάρτινου εισιτηρίου οι Μαδριλένοι ούτε μπορούν να ανταλλάξουν τυχόν χάρτινα εισιτήρια που τους έχουν μείνει. Ωστόσο οι επιβάτες ήταν ενήμεροι. Το νέο σύστημα τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου και δεν άνοιξε… μύτη.
Αντιθέτως, στην Αθήνα τα πράγματα έγιναν λίγο πιο σπασμωδικά. Στις αρχές Οκτωβρίου εκτυλίχθηκε μια κόντρα μεταξύ εργαζομένων στο μετρό και το υπουργείο Υποδομών. Οι πρώτοι προχώρησαν σε απεργιακές κινητοποιήσεις υποστηρίζοντας ότι το σύστημα είναι ανέτοιμο να υποδεχθεί το ηλεκτρονικό εισιτήριο. Η απάντηση ήρθε την επόμενη ημέρα (11 Οκτωβρίου) διά στόματος υπουργού Υποδομών Χρ. Σπίρτζη, ο οποίος ανακοίνωσε την κατάργηση από την 1η Νοεμβρίου (20 ημέρες αργότερα) του χάρτινου εισιτηρίου και των χάρτινων μηνιαίων καρτών απεριορίστων διαδρομών.
Από την 1η Νοεμβρίου
Οι επιβάτες, από την πλευρά τους, δεν είχαν ενημερωθεί εγκαίρως. Η κατάργηση του χάρτινου εισιτηρίου ορίστηκε για την 1η Νοεμβρίου, ημερομηνία κατά την οποία δεν υπήρχε δυνατότητα έκδοσης ηλεκτρονικού μεμονωμένου εισιτηρίου. Για τη σχετική εφαρμογή για έξυπνα κινητά, ούτε λόγος ακόμα.
Δεν προηγήθηκε κάποια ενημέρωση, ενώ μεγάλος όγκος των προϊόντων του ηλεκτρονικού συστήματος δεν είχε αποσαφηνιστεί ακριβώς αν και πότε θα διατεθεί. Δυνατότητα έκδοσης ηλεκτρονικού μεμονωμένου εισιτηρίου –ένα από τα πλέον διαδεδομένα προϊόντα– δεν υπήρχε ακόμα.
Αντιθέτως, στη Μαδρίτη των 2,1 εκατ. επιβιβάσεων καθημερινά, ήταν όλα έτοιμα πριν από την κατάργηση του χάρτινου εισιτηρίου, μεταξύ των οποίων και η νέα εφαρμογή για έξυπνα κινητά. Το μετρό της Αθήνας όμως με 711.000 επιβιβάσεις ημερησίως καθυστερεί σημαντικά στην ολοκλήρωση του συστήματος επιρρίπτοντας ευθύνες στους επιβάτες, αλλά και στην Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, η οποία δεν αποφάνθηκε σχετικά με αίτημα του ΟΑΣΑ. Ωστόσο η Αρχή δεν είχε αποφανθεί επί του θέματος (δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αίτησης για έκδοση προσωποποιημένης κάρτας), διότι ο ΟΑΣΑ δεν της απηύθυνε ποτέ τέτοιο αίτημα.
Στο μεταξύ, η διαφορά των μεγεθών μεταξύ των δύο μέσων δεν είναι σε καμία περίπτωση αμελητέα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μετρό της Μαδρίτης –ένα από τα παλαιότερα της Ευρώπης– μετράει 282 χιλιόμετρα δικτύου, με 231 σταθμούς σε συνολικά 12 γραμμές. Το μετρό της Αθήνας μετράει 85,4 χιλιόμετρα δικτύου, με 64 σταθμούς στις τρεις γραμμές του.