Η μνήμη της αστικής Αθήνας

2' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενα κτίριο με πυκνή αθηναϊκή ιστορία, συνυφασμένη με τις μνήμες γενεών Αθηναίων, προστατεύεται πλέον στο σύνολό του μαζί με τις χρήσεις των ιστορικών καταστημάτων. Το «Αριστον» με τις πασίγνωστες τυρόπιτες και το ωρολογοποιείον «Ν. Σιδερής», επιχειρήσεις ιστορικές που συνεχίζουν τη δράση τους ώς τις μέρες μας, διατηρούνται πλέον αυτούσιες, καθώς το Μέγαρο του Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων, στο οποίο στεγάζονται, στην οδό Βουλής 8-10, χαρακτηρίστηκε μνημείο από το κοινό όργανο του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) και του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ).

Ο χαρακτηρισμός αυτός προεκτείνει και ενισχύει παλαιότερη απόφαση περί κηρύξεως του κτιρίου ως διατηρητέου και αποτελεί νίκη όσων εργάστηκαν υπέρ αυτού του σκοπού. «Είναι μια σημαντική απόφαση», λέει ο αρχιτέκτων Νίκος Μοντεσάντος, ο οποίος πρωτοστάτησε. «Το κτίριο είναι από μόνο του σημαντικό, καθώς είναι έργο των αρχιτεκτόνων Λεωνίδα Μπόνη και Εμμανουήλ Λαζαρίδη και χρονολογείται στη δεκαετία του 1940. Χτίστηκε δε εξ αρχής ως έδρα του Ταμείου Εμπόρων ακολουθώντας τις βασικές αρχές της γαλλικής σχολής της Beaux-Arts για την οργάνωση του εργασιακού χώρου».

Το κτίριο –ιδιοκτησίας ΕΦΚΑ– συνδέει στη μορφολογία του απλοποιημένη εκδοχή της Beaux-Arts με στοιχεία μοντερνισμού, σε έναν συνδυασμό επισημότητας και λειτουργικότητας. Ηταν ένα από τα πρώτα μεγάλα μεταπολεμικά κτίρια στην καρδιά της Αθήνας, με χαρακτηριστικό στοιχείο τη Στοά των Εμπόρων που οδηγεί προς την οδό Λέκκα. Οπως επισημαίνει ο κ. Νίκος Μοντεσάντος, έγιναν δεκτές και οι τέσσερις προτάσεις, δηλαδή προστατεύονται πλέον το κτίριο, η στοά, και τα δύο ιστορικά καταστήματα ως χρήση και ως εξοπλισμός. Ειδικά για το «Αριστον» της οικογενείας Λομποτέση, ο ιστορικός φούρνος προστατεύεται in situ. Τόσο το «Αριστον» όσο και το ωρολογοποιείον της οικογενείας Σιδερή είναι παλαιές επιχειρήσεις που είχαν αρχίσει τη δραστηριότητά τους στο ίδιο σημείο, στο μικρότερο κτίριο που προϋπήρχε του Μεγάρου του Ταμείου Εμπόρων. Το «Αριστον» (με την επιπλέον σημασία του «δεκατιανού») ξεκίνησε το 1906 και ο «Σιδερής» το 1928.

Υπέρ της κήρυξης αυτού του αθηναϊκού συγκροτήματος ως μνημείου είχε συνταχθεί και η Monumenta. «Η προσπάθεια του αρχιτέκτονα D.P.L.G. Νίκου Μοντεσάντου και των ιδιοκτητών του “Αριστον” και του καταστήματος “Ν. Σιδερής” για τον χαρακτηρισμό έφερε θετικό αποτέλεσμα», σχολίασε η αρχαιολόγος Ειρήνη Γρατσία, ιδρύτρια της Monumenta, που συνεχίζει την καταγραφή και την τεκμηρίωση του κτιριακού αποθέματος της Αθήνας και άλλων πόλεων.

Οπως έχει επισημάνει η αρχιτέκτων Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, το «Αριστον» είναι ο πρώτος φούρνος που έφερε στην Αθήνα από την Κωνσταντινούπολη τις τυρόπιτες κουρού («ξερές»). Η κ. Καρδαμίτση-Αδάμη έχει επισημάνει επίσης ότι το ωρολογοποιείον του Σιδερή είχε εγκαταστήσει το ρολόι της Σχολής Ευελπίδων, της Παναγίας της Τήνου και πολλών ακόμη εκκλησιών. Ο Σιδερής, λέει η κυρία Καρδαμίτση-Αδάμη, «φρόντιζε το ρολόι του Αστεροσκοπείου Αθηνών και το συνέδεσε αργότερα με το ρολόι του πρώτου Ραδιοφωνικού Σταθμού στο Ζάππειο για να ακουστεί το περίφημο “Ωρα Ελλάδος”…» («Κ», 29.08.15).

Η προστασία των δύο ιστορικών επιχειρήσεων δημιουργεί και ένα ευπρόσδεκτο προηγούμενο έστω και αν πλέον ελάχιστα ιστορικά καταστήματα ή άλλες εταιρείες συνεχίζουν να λειτουργούν διατηρώντας την παλαιά αθηναϊκή παράδοση. Εστω και τώρα όμως, η κίνηση είναι τόσο πρακτική όσο και συμβολική.

Το κτίριο του Ταμείου Εμπόρων, με τις υπογραφές των δύο κορυφαίων αρχιτεκτόνων του Μεσοπολέμου, βρίσκεται στην καρδιά της πόλης και σε γειτνίαση με την Παλαιά Βουλή και τους εμπορικούς δρόμους του Συντάγματος. Είναι μία κίνηση υπέρ της αναβίωσης του ιστορικού κέντρου σε ένα σημείο με εγκαταλελειμμένα νεοκλασικά κτίρια επί της Βουλής αλλά και δίπλα σε άλλες αθηναϊκές ιστορικές επωνυμίες, όπως ο εκδοτικός οίκος Ικαρος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή