Συνολικά 36.135 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο που βρίσκονται σε 111 διαφορετικά σημεία σε όλη τη χώρα έλαβαν και τον τελευταίο μήνα του 2017 οικονομική βοήθεια σε μετρητά μέσω προπληρωμένων καρτών. Με αυτό τον τρόπο οι αιτούντες άσυλο που παραμένουν στην Ελλάδα έχουν τη δυνατότητα να καλύπτουν ορισμένα από τα μηνιαία έξοδά τους που αφορούν κυρίως το φαγητό και τις προσωπικές τους ανάγκες. Το κόστος του προγράμματος τον προηγούμενο χρόνο έφτασε τα 57,6 εκατ. ευρώ και η χρηματοδότησή του από ευρωπαϊκούς πόρους έχει –σχεδόν– διασφαλιστεί και για το 2018. Πρόκειται για κονδύλια που προέρχονται από την DG ECHO του επιτρόπου Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Διαχείρισης Κρίσεων, Χρήστου Στυλιανίδη.
Ωστόσο η συνέχιση του προγράμματος το 2019 θεωρείται εξαιρετικά αμφίβολη δεδομένου ότι πρόκειται για χρηματοδότηση που δίδεται ως έκτακτη ενίσχυση για την αντιμετώπιση κρίσεων, συνθήκη που δεν ισχύει. Πηγές του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής ανέφεραν ότι θεωρείται πιθανή η κάλυψη του κόστους από εθνικούς πόρους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων που έχουν φθάσει στην Ελλάδα είναι έκτακτα κονδύλια, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις διοχετεύτηκαν μέσω ΜΚΟ.
Αντίθετα είναι πολύ χαμηλή η απορρόφηση των κονδυλίων που αφορούν τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση 2014-2020 στην Ελλάδα (όπως και στα άλλα κράτη-μέλη) για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και την εφαρμογή της πολιτικής της Ενωσης για το άσυλο και τη μετανάστευση. Από τα 561 εκατ. ευρώ που έχουν προβλεφθεί, καταβλήθηκαν 126 εκατ. ευρώ (στοιχεία Ευρωπαϊκής Επιτροπής έως το τέλος Δεκεμβρίου 2017). Οσον αφορά τις έκτακτες χρηματοδοτήσεις έχουν προβλεφθεί 385 εκατ. ευρώ και έχουν καταβληθεί 279 εκατ. Τη μερίδα του λέοντος από τα έκτακτα κονδύλια έχει λάβει το υπουργείο Εθνικής Αμυνας κυρίως για την κατασκευή των καταυλισμών και την παροχή τροφής συνολικά 99,5 εκατ. ευρώ.
Η παροχή άμεσης οικονομικής βοήθειας προς τους πρόσφυγες θεωρείται σημαντική. «Είναι πολύ σημαντικό για παράδειγμα να μπορείς να ψωνίσεις ο ίδιος και να μαγειρέψεις το καθημερινό σου φαγητό και να μην περιμένεις στην ουρά να γεμίσεις το πιάτο σου στο συσσίτιο», αναφέρει εργαζόμενος στον καταυλισμό του Ελαιώνα. «Επιπλέον επωφελείται και η τοπική κοινωνία εφόσον οι άνθρωποι αυτοί ξοδεύουν τα χρήματα στην περιοχή όπου διαμένουν», συμπληρώνει.
Η οικονομική βοήθεια για κάθε δικαιούχο κυμαίνεται και εξαρτάται κυρίως από το εάν στη δομή όπου μένει παρέχεται φαγητό ή όχι, αλλά και από το εύρος της οικογένειας. Ξεκινάει από τα 90 ευρώ ανά άτομο μηνιαίως –εφόσον ο δικαιούχος διαμένει σε δομή όπου παρέχεται διατροφή– και μπορεί να φτάσει κατά ανώτατο όριο τα 550 ευρώ τον μήνα για μια οικογένεια επτά ή περισσότερων ατόμων που καλύπτουν μόνοι τους τα έξοδα διατροφής τους. Περίπου στο 90% των δομών φιλοξενίας που λειτουργούν στην ενδοχώρα δεν παρέχεται πλέον τροφή, ενώ τα ποσοστά είναι ακριβώς αντίθετα στα νησιά, όπου υπάρχει παροχή συσσιτίου στα ΚΥΤ (Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, ή αλλιώς hotspots).
Το 42% των δικαιούχων του προγράμματος μετρητών είναι παιδιά, σύμφωνα με στοιχεία της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ (που εφαρμόζει το πρόγραμμα σε συνεργασία με πέντε διεθνείς Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις), το 23% γυναίκες και το 35% άντρες. Το 43% όσων συμμετέχουν στο πρόγραμμα μετρητών είναι Σύροι, 20% Ιρακινοί, 19% Αφγανοί, 3% Ιρανοί, και από 2% Παλαιστίνιοι, Πακιστανοί, άνθρωποι από το Κονγκό και το Κουβέιτ.