«Στη γωνία» βρίσκεται για μία ακόμη φορά η Ελλάδα εξαιτίας του μεταναστευτικού-προσφυγικού δύο χρόνια μετά την υπογραφή της κοινής δήλωσης Ελλάδας – Τουρκίας. Οι ροές στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία συνεχίζονται, ωστόσο η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην οποία οι αφιχθέντες μετά τις 20 Μαρτίου 2016 μπορούν να υποβάλουν αίτημα ασύλου και να παραμείνουν, καθώς το πρόγραμμα μετεγκατάστασης σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχει λήξει εδώ και πέντε μήνες. Ταυτόχρονα, χθες, δημοσίευμα της Die Welt για το προσφυγικό καταλήγει στη διαπίστωση ότι πολύ πιθανό η στάση της ελληνικής κυβέρνησης να τορπιλίζει τη συμφωνία, ενώ η Τουρκία την τηρεί, καθώς μεγάλος αριθμός ατόμων από τα νησιά έχει μεταφερθεί στην ενδοχώρα από όπου δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν επιστροφές στην Τουρκία. Μάλιστα, το δημοσίευμα αναφέρει ότι οι αθρόες μεταφορές μπορούν να εκληφθούν ως «μήνυμα» προς όσους προσπαθούν από την Τουρκία να περάσουν στην Ελλάδα και μετά στην Ε.Ε., ότι υπάρχει ακόμα ένα μονοπάτι ανοιχτό. Στο μεταξύ, χθες, το βράδυ αναζητούνταν τρία άτομα, τα οποία σύμφωνα με μαρτυρίες επέβαιναν στο σκάφος που βυθίστηκε κοντά στο Αγαθονήσι, στην περιοχή Πόρος, το πρωί του Σαββάτου και ακόμα αγνοούνταν. Δεκαέξι άτομα συνολικά πνίγηκαν, ανάμεσά τους επτά παιδιά, ενώ για το ναυάγιο ειδοποίησαν τις Αρχές τρία άτομα που κατάφεραν να φτάσουν στη στεριά και οι οποίοι ενημέρωσαν ότι ο συνολικός αριθμός των επιβαινόντων ήταν 22 άτομα.
Επίκαιρη ερώτηση προς την ελληνική κυβέρνηση για τον κίνδυνο κατάρρευσης της συμφωνίας και τις ενέργειες στις οποίες σκοπεύει να προβεί κατέθεσε στη Βουλή ο υπεύθυνος του τομέα Μεταναστευτικής Πολιτικής της Ν.Δ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.
H κοινή δήλωση Ε.Ε. – Τουρκίας καθορίζει ότι από τη μια πλευρά η Τουρκία θα ελέγξει τις ροές προς την Ελλάδα, κάτι που σε μεγάλο βαθμό έχει συμβεί, δεδομένου ότι πριν την από 20ή Μαρτίου 2016 έφταναν χιλιάδες άνθρωποι καθημερινά στα ελληνικά νησιά και από τις αρχές του 2018 έως και τις αρχές Μαρτίου είχαν έρθει 3.145 άτομα.
Παράλληλα, η Ελλάδα πρέπει να επιστρέφει στην Τουρκία όσους από τους αφιχθέντες κρίνεται ότι δεν κινδυνεύει η ζωή τους, για όσους δηλαδή η Τουρκία κρίνεται «ασφαλής τρίτη χώρα». Στις επιστροφές μπορούσαν να περιλαμβάνονται και άτομα με προσφυγικό προφίλ όπως οι Σύροι. Αντίστοιχα προβλεπόταν ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα μετέφεραν και θα φιλοξενούσαν συγκεκριμένο αριθμό αιτούντων άσυλο απευθείας από την Τουρκία με τον μηχανισμό της επανεγκατάστασης. Ομως, μικρός αριθμός ανθρώπων έχει μεταφερθεί μέσω του συγκεκριμένου μηχανισμού, ενώ πολλά κράτη-μέλη έχουν δηλώσει ότι δεν πρόκειται να δεχθούν πρόσφυγες.
Οσον αφορά τις επιστροφές στην Τουρκία, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει και πολλά: Εως την προηγούμενη εβδομάδα συνολικά 1.658 άτομα επέστρεψαν στην Τουρκία από τα νησιά από την αρχή της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας, ενώ αντίστοιχα φτάνουν κατά μέσον όρο 3.500 άτομα τον μήνα. Οπως η πρώην διευθύντρια της υπηρεσίας Ασύλου κ. Μαρία Σταυροπούλου έχει δηλώσει στην «Κ», σε συνέντευξή της τον Φεβρουάριο του 2018, «ένα μικρό ποσοστό της τάξεως του 16% των αιτούντων άσυλο συνολικά –συμπεριλαμβανομένων αυτών που παραιτούνται από μόνοι τους ή όσων επιθυμούν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους– κρίνεται από την υπηρεσία ασύλου με βάση τη νομοθεσία και τις ευρωπαϊκές οδηγίες ότι είναι ασφαλές να επιστρέψουν στην Τουρκία».
Αποσυμφόρηση
Υπό αυτές τις συνθήκες στα νησιά εγκλωβίστηκαν χιλιάδες άνθρωποι, πολλοί από τους οποίους παρέμειναν σε καλοκαιρινές σκηνές μέσα στον χειμώνα. Από τον Ιούνιο του 2016 έως και το τέλος του 2017, 23.090 άνθρωποι μεταφέρθηκαν από τα νησιά στην ενδοχώρα, καθώς κρίθηκαν «ευάλωτοι» και άρα εκ του νόμου δεν μπορούν να επιστραφούν. Μόνο τον Ιανουάριο του 2018, 2.131 αιτούντες άσυλο μεταφέρθηκαν στην ενδοχώρα. Οι μεταφορές σε συνδυασμό με τη μείωση του αριθμού των αφίξεων τον Φεβρουάριο βοήθησαν στην αποσυμφόρηση των νησιών. Ομως, οι αφίξεις από την Τουρκία τις τελευταίες ημέρες αυξήθηκαν και πάλι.