Ο πρώην αστυνομικός Τζόναθαν Φέρις δεν έκρυψε ότι φοβάται για τη ζωή του. Μετά τη δολοφονία της Μαλτέζας δημοσιογράφου Δάφνης Καρουάνα Γκαλιζία τον περασμένο Οκτώβριο, έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα: χώρισε σε έξι φακέλους τις σημειώσεις του, τις μοίρασε σε συγγενείς και φίλους για να μη χαθούν σε περίπτωση θανάτου του και ζήτησε προστασία ως μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος. Ο ίδιος, όταν δούλευε ακόμη στην οικονομική αστυνομία της Μάλτας, είχε ανακρίνει τη Ρωσίδα πληροφοριοδότρια Μαρία Εφίμοβα για τις διαφορές της με την τράπεζα Pilatus. Τότε δεν μπορούσε να φανταστεί ότι κάποτε θα βρισκόταν στην ίδια πλευρά με εκείνη.
Η Εφίμοβα κρατείται εδώ και δέκα ημέρες στην Ελλάδα καθώς εις βάρος της εκκρεμούν δύο ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης από τις Αρχές της Μάλτας. Στις 12 Απριλίου θα συζητηθεί στο Συμβούλιο Εφετών Αθηνών το αίτημα για την παράδοσή της. Ο συνήγορος υπεράσπισης της Εφίμοβα, Αλέξανδρος Παπαστεριόπουλος, τονίζει ότι τα εντάλματα δεν συνοδεύονταν από την κατά νόμο επίσημη μετάφραση στα ελληνικά. Ακόμη επισημαίνει ότι εναντίον της αποδίδονται τέσσερα αδικήματα που τελούν σε σχέση αμοιβαίου αποκλεισμού. «Η αόριστη επισήμανση ότι υφίσταται απάτη εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ε.Ε. είναι απολύτως αυθαίρετη και προσχηματική, κάτι που ενδεικνύει την πολιτική σκοπιμότητα της εν λόγω δίωξης», προσθέτει ο κ. Παπαστεριόπουλος.
Τόσο η Εφίμοβα (μέσω τηλεδιάσκεψης) όσο και ο Φέρις (αυτοπροσώπως) είχαν μιλήσει πριν από μήνες σε μέλη της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Στη σχετική αναφορά των 35 σελίδων που συνέταξε η επιτροπή και είναι στη διάθεση της «Κ», σκιαγραφείται το νοσηρό κλίμα που επικρατούσε στη Μάλτα και ο φόβος των πληροφοριοδοτών για την ασφάλειά τους.
«Εφυγα από την αστυνομία λόγω κυβερνητικών παρεμβάσεων στη δουλειά μου», είπε ο Φέρις στους ευρωβουλευτές. Επειτα προσελήφθη στο αντίστοιχο ΣΔΟΕ της Μάλτας. Ασχολήθηκε με έρευνες που σχετίζονταν με τα Panama Papers (διαρροή εγγράφων για υπεράκτιες εταιρείες), αλλά στα τέλη Απριλίου του 2017 του ζήτησαν να απόσχει από αυτές τις υποθέσεις. Ο λόγος ήταν «σύγκρουση συμφερόντων» γιατί είχε συλλάβει παλιότερα την Εφίμοβα με την κατηγορία της υπεξαίρεσης από την τράπεζα Pilatus χρηματικού ποσού για ταξίδια.
Ο Φέρις είχε παρακολουθήσει και την υπόθεση της υπεράκτιας εταιρείας Egrant. Η δολοφονηθείσα δημοσιογράφος είχε αποκαλύψει ότι η Pilatus Bank φέρεται να διευκόλυνε τις ύποπτες συναλλαγές της εταιρείας που ανήκε στη σύζυγο του πρωθυπουργού της Μάλτας Τζόζεφ Μουσκάτ. «Οι λογαριασμοί βρίσκονταν στο Ντουμπάι, το οποίο είναι “μαύρη τρύπα”. Από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα δεν πήραμε στοιχεία. Από τον Παναμά όμως πήραμε πληροφορίες», είπε ο Φέρις στους ευρωβουλευτές.
Τελικά, στις 16 Ιουνίου 2017, απολύθηκε από το αντίστοιχο ΣΔΟΕ της Μάλτας. Ο ίδιος υποστήριξε ότι η αποπομπή του ήταν παράνομη. Ανέφερε ακόμη ότι στις 7 Απριλίου 2016, λίγες ημέρες μετά τις αποκαλύψεις των Panama Papers, ο τότε επικεφαλής του ΣΔΟΕ παρέδωσε στον τότε αρχηγό της αστυνομίας αναφορά επτά σελίδων, στην οποία υποστήριζε ότι υπάρχουν υποψίες για εμπλοκή πολιτικών προσώπων από το πρωθυπουργικό περιβάλλον σε ξέπλυμα χρήματος. Λίγο καιρό αργότερα και οι δύο παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους.
Τι κατέθεσε η Εφίμοβα
Ο Φέρις ανέκρινε την Εφίμοβα στις 10 Αυγούστου 2016. Εκείνη κατέθεσε τότε ότι από τις 24 Φεβρουαρίου μέχρι και τον Μάρτιο του ίδιου έτους είχε αναλάβει ανεπίσημα καθήκοντα διαχείρισης πελατών της Pilatus μετά την απρόσμενη αποπομπή συναδέλφου της. Ακόμη υποστήριξε ότι σε παλαιότερο έλεγχο της τράπεζας υπήρχαν φάκελοι εταιρειών και πολιτικών προσώπων με ελλιπείς πληροφορίες. Oι ευρωβουλευτές πάντως διερωτήθηκαν πώς προχώρησε τόσο γρήγορα η δίωξη κατά της Εφίμοβα στη Μάλτα μετά την καταγγελία της τράπεζας, ενώ την ίδια στιγμή η διερεύνηση των Panama Papers ακολουθούσε πολύ αργό ρυθμό.