Τα προσφυγόπουλα παίρνουν και δίνουν ζωή

Τα προσφυγόπουλα παίρνουν και δίνουν ζωή

6' 25" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η σιωπηρή καρδιά της προσφυγικής κρίσης είναι τα παιδιά. Πάνω από το ήμισυ του εκτοπισμένου πληθυσμού είναι ανήλικοι πρόσφυγες που έχουν εγκαταλείψει τις πατρίδες τους εξαιτίας της βίας και του πολέμου και επιδιώκουν, περνώντας τα ευρωπαϊκά σύνορα, να βρουν τη βασική ασφάλεια, την οποία οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε δεδομένη. Πολλά από αυτά τα παιδιά είναι μόνα, ασυνόδευτα και ευάλωτα. Μετά το κλείσιμο των συνόρων, πριν από δύο χρόνια, υπολογίζεται πως περίπου 2.100 ανήλικοι βρίσκονται εγκλωβισμένοι και άνευ στέγης στην Ελλάδα.

Ταυτόχρονα, τα οκτώ πλέον χρόνια της οικονομικής κρίσης ευθύνονται στην Αθήνα για μια σειρά από ξενοίκιαστα και εγκαταλελειμμένα κτίρια. Διάσπαρτα στην πόλη, βρίσκονται αρκετά «διαμαντάκια» – όμορφες μονοκατοικίες με υπέροχες αλλά παρατημένες αυλές, που δεν κατοικούνται, δεν χρησιμοποιούνται και παραπαίουν ολοένα και περισσότερο.

Τα προσφυγόπουλα παίρνουν και δίνουν ζωή-1

Βασικό εργαλείο του Home Project είναι 11 ξενώνες, διάσπαρτοι στον αστικό ιστό της Αθήνας.

Ωστόσο, εκεί που κάποιος θα μπορούσε να βλέπει δύο ασύνδετα προβλήματα, η Σοφία Κουβελάκη οραματίζεται μια λύση που ωφελεί τους πάντες. Η κ. Κουβελάκη είναι η διευθύντρια του Home Project, μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης που παρέχει ασφάλεια, υποστήριξη και κοινωνική ένταξη στους μικρούς πρόσφυγες που έφτασαν στη χώρα μας. Βασικό εργαλείο της πρωτοβουλίας είναι οι ξενώνες: έντεκα πρώην εγκαταλελειμμένα κτίρια, σπαρμένα στον αστικό ιστό της Αθήνας, τα οποία ο οργανισμός νοικιάζει, ανακαινίζει και μετατρέπει σε σπίτια φροντίδας και προστασίας για τους ασυνόδευτους ανηλίκους. Στον μόλις έναν χρόνο από την έναρξη της λειτουργίας του, το Home Project φιλοξενεί ήδη 220 παιδιά, προσφέροντας ένα ολιστικό πρόγραμμα υποστήριξης, εκπαίδευσης και κοινωνικής ένταξης. Προτού φτάσουν στο κατώφλι των ξενώνων, τα παιδιά έχουν βιώσει μια τρικυμία τραυματικών εμπειριών – πολλά έχουν χάσει τις οικογένειές τους, έχουν υπομείνει μήνες σε αδράνεια και συχνά έχουν υπάρξει παγιδευμένα για μήνες σε συνωστισμένα στρατόπεδα προσφύγων στα ελληνικά νησιά. Ωστόσο, στους ξενώνες του Home Project ανακτούν σταδιακά το χαμόγελό τους.

«Συνεργασία και διάλογος με τη γειτονιά»

«Ενας βασικός πυλώνας του Οργανισμού μας είναι πως για να υπάρξει μέγιστος αντίκτυπος πρέπει να δημιουργήσουμε ένα μοντέλο μέσα από το οποίο κερδίζουν όλοι – τόσο τα παιδιά των προσφύγων, τα οποία είναι και η βασική προτεραιότητα της οργάνωσης, όσο και οι Ελληνες και η ίδια η πόλη μας», εξηγεί στην «Κ» η Σοφία Κουβελάκη.

Τα προσφυγόπουλα παίρνουν και δίνουν ζωή-2

Ο οργανισμός Home Project ενοικιάζει, ανακαινίζει και μετατρέπει εγκαταλελειμμένα κτίρια σε κέντρα φροντίδας για τους ασυνόδευτους ανηλίκους.

Πράγματι, το Home Project εντοπίζει αθηναϊκά κτίρια που παραπαίουν, τα ανακαινίζει με όσο το δυνατόν πιο χαμηλό κόστος και τα μετατρέπει σε λειτουργικά σπίτια, προσφέροντάς τους, πέρα από έναν ανθρωπιστικό σκοπό, και οικονομική αξία. «Πληρώνουμε τον ΕΝΦΙΑ αλλά και ένα ενοίκιο, ώστε να μπορέσουμε να στηρίξουμε και τους Ελληνες ιδιοκτήτες σε όλη την Αθήνα, με τους οποίους συνεργαζόμαστε». Η φιλοσοφία αυτή αντικατοπτρίζεται και στο προσωπικό του Οργανισμού: το 50% του ανθρώπινου δυναμικού στελεχώνεται από την προσφυγική κοινότητα, ενώ το άλλο μισό αποτελείται από νέους Ελληνες, με στόχο ο Οργανισμός να συμβάλει και στην καταπολέμηση της ανεργίας των νέων. Τα κτίρια των ξενώνων του είναι διάσπαρτα στο αθηναϊκό αστικό τοπίο – στόχος του Home Project, άλλωστε, είναι η αποφυγή ιδρυματοποίησης των παιδιών ή η δημιουργία ενός «γκέτο». «Οι ξενώνες μας είναι στην καρδιά του κέντρου της Αθήνας, έτσι ώστε να μπορούν τα παιδιά να χρησιμοποιούν όλες τις υπηρεσίες που προσφέρει γενναιόδωρα ο Δήμος Αθηναίων: γυμναστήρια, ανοιχτά σχολεία και οτιδήποτε έχει να κάνει με πολιτιστικές δραστηριότητες», τονίζει η κ. Κουβελάκη. «Είναι σημαντικό για εμάς όχι απλώς να συμβιώνουμε, αλλά να αλληλοϋποστηριζόμαστε με τη γειτονιά, να δημιουργούμε δηλαδή μια αίσθηση συνεργασίας, συνέργειας και αγάπης με την γειτονιά που μας φιλοξενεί».

Πέρα από κέντρα φροντίδας, ένταξης και υποστήριξης για τους μικρούς πρόσφυγες, τα κτίρια των ξενώνων εξυπηρετούν και έναν ακόμη σημαντικό σκοπό: αποτελούν εργαλεία εναύσματος ενός σημαντικού διαλόγου και μιας διαδικασίας ενσυναίσθησης για την ελληνική κοινωνία. Σε έναν από τους πρώτους ξενώνες που βρισκόταν στον Αγιο Παντελεήμονα, ενόσω τα παιδιά και οι φροντιστές διοργάνωναν μια πρωτοχρονιάτικη γιορτή, μια ηλικιωμένη γειτόνισσα μπήκε με επιθετικότητα μέσα στον ξενώνα. Μαζί με τον γιο της, ο οποίος είχε πρόσφατα χάσει τη δουλειά του, ξεκίνησε να εκφράζει την αντίδρασή της στην πρωτοβουλία με βίαιο τρόπο. «Εκείνη τη στιγμή εμείς προσπαθήσαμε να την ηρεμήσουμε», εξιστορεί η κ. Κουβελάκη. «Την καλέσαμε μέσα, της προσφέραμε κάτι να πιει και να φάει και της εξηγήσαμε τη φιλοσοφία της οργάνωσης. Της γνωρίσαμε, λοιπόν, ένα από τα παιδιά μας, τον Χαμίντ, ο οποίος είναι δέκα χρόνων και έχει φύγει μόνος του, από τα έξι του, από τη χώρα του». Ο μικρός Χαμίντ περπάτησε μόνος του μέχρι την Ελλάδα από το Αφγανιστάν και έφυγε δίχως επιλογή, καθώς αν έμενε θα τον σκότωναν.

Τα προσφυγόπουλα παίρνουν και δίνουν ζωή-3

Στη συνέχεια, οι φροντιστές παρατήρησαν στην ηλικιωμένη κυρία μια στροφή 180 μοιρών. Σαστισμένη, τους ρωτούσε πώς είναι δυνατόν τα παιδιά να μένουν μόνα τους και τι μπορεί να κάνει η ίδια για να βοηθήσει. Από εκείνη την ημέρα και μετά, η γειτόνισσα άρχισε να μαγειρεύει τακτικά για τον ξενώνα και να ενημερώνει τους φροντιστές για το ποιο από τα παιδιά επιστρέφει στο σπίτι στην ώρα του και ποιο καθυστερεί. Ξαφνικά, το Home Project βρήκε στη γειτονιά έναν θερμό υποστηρικτή.

Αντίστοιχα περιστατικά συμβαίνουν πολύ συχνά στους ξενώνες του Οργανισμού, που δεν προσφέρουν μόνο φροντίδα στα παιδιά, αλλά με διάφορες δράσεις κινητοποιούν και την αθηναϊκή γειτονιά που τους περιτριγυρίζει. Οι μικροί πρόσφυγες, με τη βοήθεια εθελοντών και μελών της γειτονιάς, βάφουν τους τοίχους των κτιρίων με ζωηρά χρώματα ή μαγειρεύουν και μοιράζουν το φαγητό που περισσεύει σε ευάλωτες οικογένειες της περιοχής. Βασικά εργαλεία είναι η πληροφόρηση, η ευαισθητοποίηση και η αλληλεπίδραση. «Αν αρχίσουμε όλοι και θυμόμαστε το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος, φεύγουν πολλά εμπόδια από την εξίσωση της ένταξης των παιδιών στις αθηναϊκές γειτονιές», δηλώνει με ελπίδα η Σοφία Κουβελάκη.

Τα προσφυγόπουλα παίρνουν και δίνουν ζωή-4

Οι μικροί πρόσφυγες, με τη βοήθεια εθελοντών και μελών της γειτονιάς, βάφουν τους τοίχους των κτιρίων με ζωηρά χρώματα.

Χέρι βοήθειας από αρχιτέκτονες του ΜΙΤ

Πέρα από τη συγκινητική ευαισθητοποίηση της αθηναϊκής γειτονιάς, οι ξενώνες του Home Project προσέλκυσαν και το ενδιαφέρον της αμερικανικής πανεπιστημιακής κοινότητας. Τον Μάρτιο, δέκα μεταπτυχιακοί φοιτητές στο τμήμα της Αρχιτεκτονικής του ΜΙΤ επέλεξαν να ταξιδέψουν στην Ελλάδα – ωστόσο, αφορμή δεν ήταν ούτε ο ευχάριστος ανοιξιάτικος καιρός ούτε τα μεγαλοπρεπή ιστορικά μνημεία της Αθήνας, αλλά η θέλησή τους να συνδράμουν, με τον δικό τους τρόπο, στην προσπάθεια του οργανισμού.

Στο πλαίσιο του μαθήματος σχεδιασμού αρχιτεκτονικής, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή τους Μαρκ Σίμονς, οι φοιτητές επισκέφθηκαν την Αθήνα με στόχο να προτείνουν μια σειρά από δημιουργικές ιδέες για τη μετατροπή των κτιρίων του Home Project. Στο σύντομο ταξίδι τους υπήρξε ελάχιστος χρόνος για ξεκούραση – οι φοιτητές μελέτησαν παρατηρητικά τα υπάρχοντα καταφύγια αλλά και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των αθηναϊκών κτιρίων, ενώ επισκέφθηκαν επίσης και τη Λέσβο για να κατανοήσουν βαθύτερα την τρέχουσα κατάσταση των δομών φιλοξενίας του νησιού.

«Η μεγάλη μας πρόκληση ήταν να σκεφτούμε τρόπους ώστε οι ξενώνες να μπορούν να φιλοξενούν 16 με 20 παιδιά, να διατηρούν την αίσθηση του ιδιωτικού χώρου που είναι απαραίτητη για κάθε παιδί, αλλά και να παρέχουν την ευελιξία ενός συνεχώς εναλλασσόμενου χώρου, με ανάγκες που εξελίσσονται», δήλωσε ο Ντάνιελ Μάρσαλ, ένας από τους αρχιτέκτονες του ΜΙΤ. Δίνοντας την ευκαιρία στους μικρούς πρόσφυγες να οραματιστούν το «σπίτι των ονείρων τους», οι φοιτητές σχεδίασαν μια σειρά από ευέλικτα έπιπλα και χώρους διασκέδασης, τα οποία στη συνέχεια τύπωσαν σε μικρά αυτοκόλλητα και προσκάλεσαν τα παιδιά να τα τοποθετήσουν στις σελίδες ενός λευκώματος που απεικόνιζε τα δωμάτια των ξενώνων τους. «Η αλληλεπίδρασή μας με τα παιδιά ήταν εξαιρετικά συγκινητική και διεύρυνε τους ορίζοντες της αρχιτεκτονικής μας φαντασίας», προσέθεσε ο Ντάνιελ. Η κορύφωση της σύντομης επίσκεψης των φοιτητών ήταν μια παρουσίαση των σχεδίων τους, στο Μουσείο Μπενάκη, το απόγευμα της 29ης Μαρτίου, όπου αρχιτέκτονες και εκπρόσωποι του Home Project μελέτησαν και συζήτησαν τις προτάσεις τους με ενθουσιασμό. Παρόντα ήταν και τρία παιδιά προσφύγων, που φιλοξενούνται στις εστίες του οργανισμού. Παρότι στο τέλος της παρουσίασης ο ήλιος είχε ήδη δύσει, το χαμόγελό τους φώτιζε διάπλατα τη μικρή αίθουσα του μουσείου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή